ارزيابي از سيف- ‌چالش‌هاي همتي

آرمان-سوسن یحیی‌پور: بالاخره بعد از گمانه‌زنی‌های بسیار در مورد اینکه چه کسی در نهایت وارد ساختمان لاجوردی میرداماد می‌شود، هیات دولت به عبدالناصر همتی که پیش از این در سمت رئیس کل بیمه مرکزی فعالیت می‌کرد، به عنوان رئیس جدید بانک مرکزی رأی اعتماد داد. روز گذشته همچنین هیات دولت از خدمات و تلاش‌های ولی ا... سیف که از سال 92 عهده‌دار ریاست بانک مرکزی شده بود، تقدیر کرد. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایستادگی سیف در برابر موسسات مالی- اعتباری غیرمجاز را که به ایجاد انضباط بیشتر و قاعده‌مند شدن این موسسات منجر شد، از خدمات ارزنده او در طول مدت مدیریتش دانست. موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز با پشتوانه برخی نهادهای خاص در دو دهه اخیر به عنوان یکی از بزرگترین معضلات نظام بانکی شناخته می‌شوند که حضور آنها باعث ایجاد رقابتی ناسالم در شبکه بانکی بر سر نرخ سود بانکی شد. این موسسات به بی‌انضباطی مالی در کشور دامن زدند و با ورود غیرتخصصی در بازارهای مسکن و طلا در نهایت باعث اختلال نظام اقتصادی کشور شدند. به همین منظور دولت روحانی از ابتدای کار، ساماندهی و خشکاندن ریشه این موسسات متخلف را در دستور کار قرار داد. سیف نیز در یادداشتی تلگرامی، این موسسات مالی غیرمجاز را بیماری مزمن اقتصاد کشور خواند و با هدف دستیابی به شفاف‌سازی و ایجاد فضای سالم و رقابتی در اقتصاد کشور اقداماتی نظیر اطلاع‌رسانی بهنگام و کارآمد، پایش فعالیت­‌ها و بازرسی عملکرد، اعمال محدودیت دریافت خدمات بانکی، ممانعت از بسط و توسعه شعب و جمع‌آوری سپرده، جلب همکاری نیروی انتظامی و نیز معرفی موسسات متخلف و فاقد مجوز به مراجع قضائی؛ ساماندهی شرایط نابسامان موجود را دنبال و پیگیری کرد. تا به قول خود او، این معضل یکبار برای همیشه حل‌وفصل شود، هرچند که اقدامات سیف در مورد مقابله با موسسات غیرمجاز با انتقادات بسیاری همراه بود، اما او اخیرا در یک برنامه تلویزیونی از عملکرد خودش دفاع کرد و با اعلام اینکه 25 درصد نقدینگی کشور در اختیار این موسسات مالی غیرمجاز بود، نوید این موضوع را داد که دیگر هیچ موسسه مالی غیرمجازی در کشور نداریم و این موضوع را یک دستاورد مهم برای اقتصاد کشور دانست. علاوه بر مقابله با موسسات مالی غیرمجاز، کاهش نرخ سود بانکی و کنترل نرخ تورم نیز یکی دیگر از اقدامات رئیس پیشین بانک مرکزی بود که مورد توجه قرار گرفت. در همین راستا، 31 مرداد سال گذشته اعلام شد که از ابتدای روز ۱۱ شهریور کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری موظفند که نرخ سود علی‌الحساب یک‌ساله خود را بر اساس ضوابط اعلامی که ۱۵درصد بود به‌صورت دقیق رعایت کنند. سیف در توضیح این اقدام بانک مرکزی گفته بود: «اقدامات بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود حقیقی در نظام بانکی با توجه به اهداف اقتصاد کلان برای رشد تولید و اشتغال بوده و این اقدام موثری است که می‌تواند به کاهش تجهیز منابع بنگاه‌های تولیدی و فعالیت‌های مثبت اقتصادی منجر شود.» نکته دیگری که در جلسه روز چهارشنبه هیات دولت از سوی رئیس‌جمهوری اعلام شد، اولویت‌ها و چالش‌هایی بود که باید در دستور کار همتی به عنوان رئیس جدید بانک مرکزی قرار گیرد. رئیس‌جمهوری اصلاح نظام بانکی، سیاست‌های مالی، پولی و بهبود روابط بانکی با دنیا و توسعه پیمان‌های پولی دوجانبه، حفظ و مراقبت از ذخایر ارزی را از جمله این اولویت‌ها و چالش‌ها اعلام کرد. به نظر می‌رسد چالش جدی رئیس جدید بانک مرکزی مسائل مربوط به بازار ارز باشد که از نیمه دوم سال گذشته دچار التهابات جدی شد و در نهایت با ادامه نوسانات شدید ارزی و رسیدن نرخ دلار به 6000 تومان در فروردین سال جاری، دولت سیاست تک نرخی شدن ارز بر مبنای دلار 4200 تومان را در دستور کار خود قرار داد که البته این سیاست با انتقادات زیادی همراه شد. به همین منظور دولت در ادامه از تشکیل بازار ثانویه ارز خبر داد. گذشته از این، کمبود اسکناس دلار به دلیل اعمال تحریم‌ها از جمله مسائلی است که اگر بازار به درستی کنترل و مدیریت نشود، به بحران ارزی دامن خواهد زد. همچنین به گفته برخی کارشناسان، استقلال بانک مرکزی از فشارهای دولت، گروه‌های ذی‌نفع و احزاب نیز از جمله اولویت‌ و چالش‌های مهمی است که باید در دستور کار رئیس جدید ساختمان لاجوردی میرداماد قرار گیرد.
سوابق رئیس جدید بانک مرکزی
عبدالناصر همتی که روز گذشته به عنوان رئیس جدید بانک مرکزی از سوی هیات دولت انتخاب شد، مشهور به پدر بیمه خصوصی ایران است. او 61 سال سن دارد و دارای درجه دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران است. او دارای تالیفات و پژوهش‌های زیادی در رشته اقتصاد است که مهمترین آنها کتاب «اقتصاد کلان، مقدمه‌ای بر سیاست‌های پولی و مالی» است. همتی از سال 1373 تا 1385 طی سه دوره به ‌عنوان رئیس‌کل بیمه مرکزی و رئیس شورای عالی بیمه خدمت کرد. او همچنین عضویت در کمیته اقتصادی شورای امنیت ملی، ریاست شورای عالی شرکت بیمه اتکائی آسیائی و مدیریت بانک سینا را در پرونده خودش دارد. همتی از هفتم مهر سال 1392 تصدی بزرگترین بانک کشور را عهده‌دار بود و بعد از آن به بیمه مرکزی رفت.
تاثیر مثبت بر بازار پول و ارز


روز چهارشنبه بعد از انتخاب همتی به عنوان ریاست بانک مرکزی، علائم مثبتی در بازار ارز و پول مشاهده شد بدین ترتیب نرخ‌ها در بازار ارز اندکی متعادل شد و نرخ دلار غیر رسمی 9100 تا 9300 تومان معامله شد. در همین زمینه، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس انتخاب رئیس کل جدید بانک مرکزی را حامل پیام مثبت به بازار مالی و پولی و ارزی کشور دانست و افزود: آقای همتی از نظر فردی توانایی بهبود وضعیت بازار پولی و ارزی و سایر مولفه‌های اقتصادی را دارد.