اعتراضات و درگیری‌ها در نیکاراگوئه در سالگرد انقلاب ۱۹۷۹ هم ادامه پیدا کرد اعتراض علیه انقلابی دیکتاتور

روح‌اله نخعی‪-‬ برنامه‌ها و مراسم بزرگداشت سالگرد انقلاب ۱۹۷۹ نیکاراگوئه، در وضعیتی برگزار شد که اعتراضات و درگیری‌های اعتراضی همچنان ادامه دارد. در سالروز این انقلاب، هواداران دانیل اورتگای رئیس‌جمهور که خود از انقلابیون سال ۷۹ بوده، معتقدند کشور در دوران او وضعیت بهتری پیدا کرده است؛ اما مخالفانش می‌گویند او خود به دیکتاتوری دیگر تبدیل شده است.
اورتگا در سخنرانی خود در سالگرد انقلاب که روز پنج‌شنبه برگزار شد از معترضان خواست به آنچه او برهم‌زدن امنیت خواند پایان دهند. به گزارش رویترز در این مراسم که سی‌ونهمین سالگرد انقلاب ساندینیستها را جشن گرفته بود، این رهبر سابق مبارزان انقلابی از ده‌هاهزار نفر هواداری که برای شنیدن سخنان او جمع شده بودند خواست از کشورشان دفاع کنند و از معترضان خواست رفتار خود را اصلاح کنند: «شما همه مدافعین صلح و آرامش هستید... ما باید نظم را به کشورمان برگردانیم.» وی افزود: «مسیر ما مسیر جنگ نیست، بلکه مسیر صلح و گفت‌وگو است.» رویترز گزارش می‌دهد که هواداران اورتگا با شعارهای «او می‌ماند، فرمانده ما می‌ماند» از سخنان او استقبال کردند. طرفداران اورتگا با معترضان مخالف‌اند و خواستار پایان اعتراضات هستند. در طرف مقابل اما مخالفان او معتقدند او همان مسیری را طی می‌کند که برای مقابله با آن برخاسته بود.
اعتراضات از کجا شروع شد؟
جرقه شروع اعتراضات در ۱۸ آوریل زده شد، زمانی که تغییر قانونی درباره حق بازنشستگی که بخشی از این حق را حذف می‌کرد، باعث برگزاری تجمع اعتراضی کوچکی شد، اما گروه‌های حامی دولت با خشونت با معترضان به این قانون برخورد کردند. این گروه‌ها که به عنوان گروه‌های فشار (grupos de choque) شناخته می‌شوند، پیشتر نیز در چند نمونه برای سرکوب اعتراضات ضدحکومتی در خیابان به کار رفته‌اند؛ اما این بار، انتشار تصاویر برخورد و سرکوب که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد، باعث ایجاد خشم و نارضایتی شد که به نوبه خود، اعتراضات شدیدتری را به دنبال داشت. تظاهراتی که در واکنش به این برخورد در روز ۱۹ آوریل برگزار شد، ۳ کشته داشت که یک نفر از آن‌ها مامور پلیس بود. پس از این اتفاقات تظاهرات و اعتراضات ادامه پیدا کرد و برخورد حکومت با اعتراضات نیز شدیدتر بود. دانشجویان، حضور گسترده و برجسته‌ای در اعتراضات داشته اند و در واقع ماجرا با راهپیمایی‌های اعتراضی آن‌ها شروع شده است. اتحادیه حقوق بشر نیکاراگوئه آمار ۳۵۱ کشته بین ۱۹ آوریل و ۱۰ جولای را گزارش می‌کند و دولت مدعی است آمار کشته‌ها در محدوده بالای ۲۰۰نفر است.


در تحلیل ریشه‌های اعتراضات، دو روند را باید در نظر گرفت. در بلندمدت، رفتار اورتگا در استفاده از قدرت باعث ایجاد و انباشت نارضایتی در میان منتقدان او شد. نقاط عطف رویکرد اورتگا، یکی بی‌توجهی به محدودیت دوره‌های ریاست دولت و ادامه حضورش بود. او که پس از کناررفتن از قدرت، سه دوره در بازگشت به ریاست جمهوری شکست خورده بود، در سال ۲۰۰۷ سرانجام به قدرت رسید، تا امروز در این سمت باقی مانده است. مسئله مهم دیگر در عملکرد اورتگا، رانت‌پروری و سوءاستفاده از قدرت با انتصاب متحدان خود به سمت‌های مهم دستگاه‌های اجرایی و قضایی است. اعضای خانواده اورتگا نیز در حال حاضر مالک ۳ شبکه از ۹ شبکه تلویزیونی نیکاراگوئه که به رایگان پخش می‌شود هستند و شبکه چهارمی را هم کنترل می‌کنند.
اما روند کوتاه‌مدت که منجر به جرقه اعتراضات علیه او شد، زمانی کلید خورد که با سقوط اقتصاد ونزوئلا، توافقات نفتی و تبادل ارزان سوخت بین دو کشور متوقف شد و با قطع این منبع مهم، دولت برخی از سیاست‌های رفاهی خود را متوقف و لغو کرد. اعتراض به لغو و توقف یکی از همین سیاست‌ها بود که قدم اول اعتراضات را برداشت، اما چرخش دولت اورتگا به سمت اقتدارگرایی و استفاده از نیروهای خود برای برخورد شدید با هرگونه اعتراض، روندی مشابه اتفاقاتی که به «بهار عربی» مشهور شد را در نیکاراگوئه کلید زده است: اعتراضات ادامه یافته اما موضوع دیگر سوژه اعتراض محدود اولیه نیست و حالا احتمالاً اگر دولت بر سر آن موضوع راهی برای کنارآمدن پیدا کند هم نخواهد توانست اعتراضات را متوقف کند.
در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد بدون عاملی که تاثیری جدی و شدید داشته باشد، روند اعتراضات تغییر کند. اگر این شباهت با بهار عربی را، یعنی جرقه‌ای که انباشت نارضایتی را فعال می‌کند، بپذیریم، نتیجه نیز احتمالاً واقعه‌ای تاریخی خواهد بود: یا مثل شیلی سرکوب با چنان شدتی ادامه می‌یابد که معترضان را خاموش یا حتی تمام می‌کند، یا مثل ارمنستان (که البته بعید است)، دولت به خواست معترضان تن می‌دهد و کنار می‌رود، یا مثل تونس، ادامه اعتراضات منجر به انتقال قدرت از دولت به معترضان می‌شود تا آن‌ها کشور را به سبک خود اداره کنند یا سرنوشتی شبیه لیبی در انتظار نیکاراگوئه خواهد بود.