«همدلی» از شتاب عربستان برای گرفتن جای ایران در بازارهای جهانی نفت و بی نیازی بازارها به نفت آنها گزارش می دهد

تصادف سعودی‌ها با دیوار!
همدلی| فاطمه آقایی‌فرد- چند ماهی تا آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران زمان باقی مانده، اما عربستان هنوز بازی شروع نشده، به‌نظر می‌رسد که بازنده بزرگی است. نزدیک به دو ماه بعد از خروج ترامپ از برجام از بلومبرگ خبر می‌رسد که سعودی‌ها تحت فشار رئیس‌جمهوری آمریکا برای افزایش تولید شتاب کردند، غافل از اینکه هنوز بازارهای جهانی نیاز به نفت اضافی این کشور را احساس نمی‌کنند.
در روزهایی که هنوز رد پای ایران از بازارهای جهانی پاک نشده و نزدیک به چهار ماه تا نصف شدن صادرات کشور ما زمان باقی مانده، مقامات سعودی به صراحت اعلام می‌کنند که کمی شتاب‌زده وارد بازی نفتی ایران و ترامپ شده‌اند و محصولی را که برای جبران خلا ناشی از خروج ایران از بازارها تولید کرده بودند، روی دستشان باد کرده است.
اگر چه قصه خروج ایران از بازارهای جهانی برای بسیاری از کشورهای وابسته به نفت وسوسه‌انگیز بود و با فشار ترامپ سعودی‌ها اولین صادرکننده‌ای بودند که می‌خواستند جای خالی آن در بازارهای جهانی را برای مشتری‌ها پرکرده باشند، اما به‌نظر می‌رسد که در این‌باره کمی عجولانه عمل کرده‌اند و باید این افزایش تولید را به روزهای پاییزی که مصادف با تحریم‌ها علیه کشور ما بود، موکول می‌کردند. شکی نیست که ایران یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده نفت است که صادرات بیش از دو میلیون و 600 هزار بشکه در روز، اگر آنطور که ترامپ گفته دست از بازارهای جهانی بکشد، خلا قابل‌توجهی در این بازارها ایجاد خواهد شد که می‌تواند برای خریداران طلای سیاه گران تمام شود.


اما نگرانی بزرگتر این است که تا رسیدن زمان تحریم‌های نفتی و نصف شدن میزان صادرات ایران، چه کسی توان جایگزین کردن این جای خالی را در بازارهای جهانی دارد، و دغدغه مهمتر اینکه علاوه بر پیدا کردن کشور مناسب برای پر کردن این خلا نفتی، باید در یک زمان مشخص شروع به جبران شود که این نفت اضافی در بازار مشتری داشته باشد.
البته که به باور بسیاری از تحلیلگران هیچ یک از قدرت‌های نفتی از قبیل آمریکا، روسیه یا عربستان توان این کار را ندارند، شاید با این باور بود که حالا عربستان هنوز تحریم‌ها شروع نشده و خلا نفتی در بازارهای جهانی کلید نخورده، زیر بار فشارهای ترامپ رفت تا آنجا که بتواند برای جبران این جای خالی تا پاییز سال جاری تلاش خود را کرده باشد.
این چنین روزهای گرم تابستان با قصه داغ نفتی‌ها در گذر است تا تب طلای سیاه در رسانه‌ها حسابی داغ باشد؛ داستان‌هایی از سرنوشت اقتصاد کشورهای وابسته به این محصول یا سرنوشت قیمت نفت که همگی به گونه‌ای روایت می‌‎شوند که گویی از این پس مشتری‌ها به جنگ قحطی بروند، به گوش می‌رسد.
حالا تا معلوم شدن وضعیت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، سرنوشت طلای سیاه در بازارهای جهانی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. داستان این تحریم‌ها نه تنها ایران، که اقتصاد همه کشورهای وابسته به نفت را معلق نگه داشته است. اگر ایران با تولید بیش از سه میلیون و 800 هزار بشکه نفت در روز و صادرات دو میلیون و 600 هزار بشکه در روز، طبق خواسته ترامپ از بازارهای جهانی خارج شود، خلا بزرگی در وضعیت عرضه طلای سیاه ایجاد خواهد شد که به باور بسیاری از کارشناسان نفتی، پر کردن این خلا کار هر کسی نیست.
وقتی نفت اضافی در بازار خریدار ندارد
ایران که قرار بود به پشتوانه برجام میزان تولید نفت خود را به چهار میلیون بشکه در روز افزایش دهد و به موازات آن صادرات خود را نیز بالاتر ببرد، حالا در حالی قرار است از بازارهای جهانی حذف شود که بسیاری از تولید کنندگان نگران بالا رفتن قیمت‌ها هستند. از این رو بود که عربستان کمی زودتر از قرار ایران و ترامپ وارد کار شد تا با افزایش تولید نفت، رد پای ایران را برای همیشه از بازارهای جهانی پاک کند، اما ماجرا آنطور که سعودی‌ها می‌خواستند پیش نرفت و از نیمه‌های راه ناتوانی خود را رسانه‌ای کردند. به گزارش ایرنا به نقل از بلومبرگ، عربستان تحت فشار دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای افزایش تولید نفت شتاب کرد، اما ریاض حالا فهمیده است که شاید بازارهای جهانی نیازی به نفت اضافی سعودی ها نداشته باشد.
بر اساس این گزارش، نفت عربستان در ماه گذشته میلادی (ژوئن) بیشترین میزان تولید در سه سال اخیر را تجریه کرد. ترامپ از عربستان خواسته بود تا برای جبران کاهش احتمالی عرضه نفت ایران، تولید خود را افزایش دهد. 
اما سعودی‌ها قادر نیستند تولید اضافی خود را به فروش برسانند. به گفته منابع آگاه، برخی مقام های سعودی در محافل خصوصی گفته‌اند که در افزایش تولید خود تعجیل کرده اند.
مارتین رتس، مدیر اجرایی بانک سرمایه گذاری «موگان استنلی» در لندن گفت: عربستان و دیگر اعضای اوپک قبل از آغاز تحریم های ایران تولید خود را به سرعت افزایش دادند. از همین رو، این اقدام به دلیل همزمان نشدن با تاثیرات تحریم‌ها باعث ایجاد فشار بر قیمت نفت شده است.
وزارت نفت عربستان سعودی روز پنجشنبه بیانیه‌ای غیر عادی صادر کرد که نشان از نگرانی و ناخرسندی ریاض دارد. این بیانیه هرگونه نگرانی «بی‌اساس» در مورد عرضه بیش از اندازه توسط عربستان را رد کرد. ریاض مدعی است که صادرات نفت در ماه جاری به ثبات رسیده و ماه آینده (اوت) کاهش پیدا می کند.
سعودی ها، برخی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه ماه گذشته در جلسه ای وعده دادند که برای کاهش تاثیرات ناشی از کاهش احتمالی صادرات نفت ونزوئلا ، لیبی و ایران تولید خود را تا یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند.
قیمت نفت در هاله‌ای از ابهام فرورفت
این تصمیم به دلیل فشار ترامپ اتخاذ شد. از آن هنگام بهای نفت تا 73 دلار در بشکه کاهش یافته است. این امر به دلیل بازگشت بخشی از نفت لیبی به بازار و جنگ تجاری میان آمریکا و چین بوده است.
مارک ویتنر، رئیس مرکز تحقیقات نفت سوسیته جنرال، در نیویورک اظهار داشت: «سعودی ها نگران فشار بر بهای نفت و کاهش آن هستند. آنها سعی دارند قیمت نفت را حدفاصل 70 تا 80 دلار در بشکه نگه دارند.»
عربستان ابتدا قصد داشت تولید خود را به 10.8 میلیون بشکه در روز برساند. اما افراد مطلع می گویند که این میزان تولید به قدرت تقاضای داخلی و خارجی بستگی دارد و ممکن بین 10.6 میلیون تا 11 میلیون بشکه در نوسان باشد و در همان حد بماند.
منابع آگاه خبر دادند که عربستان روز چهارشنبه به سایر تولیدکنندگان نفت اطلاع داده است که میزان تولید این کشور در ماه ژوئیه مشابه ماه ژوئن خواهد بود و زیر 10.5 میلیون بشکه در روز باقی می ماند.
به نوشته بلومبرگ، هنوز تاثیر تحریم های آمریکا بر نفت ایران مشخص نیست. این موضوع نقش مهمی در تعیین نتیجه نهایی خواهد داشت.
دولت ترامپ از 18 اردیبهشت که از برجام خارج شده، سیگنال های متناقضی فرستاده است. آمریکا ماه گذشته مدعی بود که قصد دارد صادرات نفت ایران را به طور کامل قطع کند اما «مایک پمپئو» وزیر خارجه و «استیو منوچین» وزیر خزانه داری آمریکا اخیرا گفته اند که رویکرد منعطفی در این باره اتخاذ خواهند کرد.
به گفته منابع آگاهی که با سعودی ها صحبت کرده اند و خواسته اند که نامشان فاش نشود، تا زمانی که تحریم های ماه نوامبر آمریکا علیه ایران اعمال نشود نمی توان در مورد عرضه نفت بیشتر به بازار اظهارنظر کرد.
به همین دلیل، به نظر می رسد که سعودی‌ها درحال حاضر برای فروش همه نفت خود دچار مشکل شده اند. یکی از علل دیگر آن است که خرید نفت خام در آسیا کاهش پیدا کرده است زیرا کشورهای این قاره درباره قدرت خرید و تقاضای خود نگرانی هایی دارند.
آمریتا سن، تحلیلگر ارشد حوزه نفت در شرکت انرژی اسپکتس، می‌گوید: «افزایش عرضه نفت شورای همکاری خلیج فارس و روسیه درحالی است که بازارها امکان پالایش بیشتر ندارند.»  
آمار و بررسی های بلومبرگ نشان می‌دهد که صادرات نفت خام عربستان در نیمه اول ماه ژوئیه با 500 هزار بشکه کاهش تا 6.7 میلیون بشکه در روز پایین آمده است. 
در بیانیه‌ای که عربستان روز پنجشنبه منتشر کرد، از ادیب الاعلمی، نماینده سعودی در اوپک نقل شده است که میزان تولید نفت این کشور در ماه جاری مشابه ماه ژوئن خواهد بود و در ماه اوت تا یکصد هزار بشکه در روز کاهش پیدا می کند.
بلومبرگ نوشته، حتی اگر تولید نفت برخی کشورها کاهش پیدا کند نگرانی هایی در مورد توان عربستان برای افزایش ظرفیت خود و جلوگیری از کمبود عرضه در بازارهای جهانی وجود دارد. 
ویتنر اظهار داشت: «به سختی می توان گفت که شاهد کاهش جریان انتقال نفت ایران بوده ایم. این درحالی است که تولید نفت خام عربستان افزایش پیدا کرده و این ظرفیت اضافی در ماه‌های آتی یک مساله اساسی خواهد بود.»