روزنامه اعتماد
1397/04/02
محك دوباره اردوغان
ميثم سليمانيدر سال 1989 حزب اسلامي «رفاه» در تركيه كنفرانسي تحت عنوان «آگاهي ملي» برگزار كرد. در آن كنفرانس افرادي با چهره‌هاي نحيف و لاغر حضور داشتند. برخي از آنها پيرمردهاي مسلماني بودند كه خسته از شرايط حاكم بر كشور در اين نشست حضور پيدا كرده و اميد خود را به فردي به نام نجم‌الدين اربكان داده بودند تا بتواند تحولي شگرف در تركيه به وجود آورد و زندگي مردمي خسته از فقر و اقتصادي بيمار را نجات دهد. نجم‌الدين اربكان جواناني را با ديدگاه‌هاي خود تربيت كرد كه توانستند آينده تركيه را در دست بگيرند. رجب طيب اردوغان يكي از همان جواناني بود كه توانست چند سال بعد از اين كنفرانس تبديل به شهردار استانبول شود و سپس در عين ناباوري در سال 2002 به عنوان نخست‌وزير تركيه برگزيده شد. عبدالله گل، احمد داووداوغلو و بن علي ييلدريم از جمله افرادي بودند كه حلقه اصلي حزب عدالت و توسعه‌اي را تشكيل دادند كه از دل حزب رفاه نجم الدين اربكان به وجود آمده بود. در دهه 1960، تركيه كشوري معمولي بود كه تنها 31 درصد جمعيت آن در شهرها زندگي مي‌كردند و تا سال 2002 و هنگامي كه حزب عدالت و توسعه به رهبري رجب طيب اردوغان مديريت كشور را برعهده گرفت اين رقم به 66 درصد رسيد. به نوشته نشريه آتلانتيك، مردم در آن دوران با اين واقعيت روبه‌رو بودند كه در يك كشور فقير زندگي مي‌كنند. بهترين شهرهاي تركيه آنكارا يا استانبول بودند كه به نوبه خود نسخه‌هاي بسيار كوچك‌تر و درجه پايين‌تري از پاريس و نيويورك محسوب مي‌شدند. روزي از ابراهيم تاتليس سوال شد: چرا تحصيلات آكادميك و رسمي نداشتي؟ او هم در پاسخ گفت: چون دانشگاهي مانند آكسفورد نداشتيم تا من در آن درس بخوانم.
واقعيت آن است كه تركيه از سال 2002 تاكنون ديگر تركيه سابق نيست. به خصوص پيشرفت‌هاي تركيه تا سال 2014 اين كشور را تبديل به الگويي مناسب براي دموكراسي و رشد اقتصادي كشورهاي منطقه كرده است. تركيه طي 12 سال توانست با سياست‌هاي اقتصادي كه در پيش گرفت به پيشرفت‌هاي عمده‌اي در اين زمينه دست يابد و به ناگاه از كشوري فقير به يك كشور با رشد اقتصادي قابل توجه تبديل شد. سياست‌هاي اقتصادي به شكلي دقيق و آكادميك پيش مي‌رفت و سياست خارجي اين كشور با الگوي تنش صفري كه احمد داوود اوغلو طراحي كرده بود در موفق‌ترين دوران خود به سر مي‌برد. اما حالا شرايط تغيير كرده است. از گعده‌اي كه حزب عدالت و توسعه را تشكيل داده‌اند تقريبا ديگر كسي اطراف رجب طيب اردوغان باقي نمانده است. از سال 2014 رجب طيب اردوغان تصميم به خروج از پست نخست‌وزيري گرفت تا به رياست‌جمهوري نقل مكان كند و شروع به فعاليت براي تغيير ساختار و تغيير قانون اساسي از پارلماني به رياستي كرد تا بتواند قدرت را به شكل مطلق در اختيار داشته باشد و حداقل تا يك دهه ديگر در مسند عالي‌ترين مقام تركيه و در عالي‌ترين سطح قرار بگيرد و هيچگونه محدوديتي نيز نداشته باشد. يك سال پيش تركيه شاهد يك رفراندوم در قانون اساسي بود تا قدرت به‌طور كامل به رييس‌جمهور منتقل شود و پست رياست‌جمهوري در اين كشور تشريفاتي نباشد و تبديل به مرد اول كشور شود. فاصله نزديك نتيجه اين رفراندوم و مشاركت حداقلي مردم در آن حرف و حديث‌هاي فراواني را به وجود آورد و اكنون در شرايط رو به زوال اقتصاد تركيه اردوغان دست به يك ريسك سياسي ديگر زده و انتخابات زودهنگام در تركيه برگزار مي‌كند. روز يكشنبه بناست علاوه بر انتخابات رياست‌جمهوري در تركيه انتخابات پارلماني نيز به‌طور همزمان برگزار شود كه نتيجه آن مي‌تواند محكي دوباره براي شخص اردوغان و حزب عدالت و توسعه باشد.
گزينه‌هاي رياست‌جمهوري تركيه
رجب طيب اردوغان| او با 64 سال سن از حزب عدالت و توسعه اصلي‌ترين گزينه رياست‌جمهوري تركيه محسوب مي‌شود. اردوغان اكنون قدرتمند‌ترين رهبر تركيه از زمان تاسيس آن به وسيله كمال آتاتورك است. او از سال 2002 تاكنون در هيچ انتخاباتي شكست نخورده است و انتظار مي‌رود بتواند در پانزدهمين سال حكومت خود بر تركيه باز هم پيروز انتخابات روز يكشنبه باشد. او به خصوص پس از كودتاي جولاي سال 2016 دست به يك پاكسازي عميق در بدنه نظامي- امنيتي تركيه زد و كماكان دستگيري‌ها نيز ادامه دارد. اما اردوغان پيش از انتخابات رياست‌جمهوري 24 ژوئن با چالش‌هاي عمده‌اي مواجه است. اقتصاد همواره يكي از پايه‌هاي موفقيت حزب عدالت و توسعه بوده است. اما اكنون با توجه به كاهش ارزش لير تركيه و عدم اطمينان سرمايه‌گذاران براي حضور در بازار تركيه موجب ضعف اقتصادي اين كشور شده است و مشخص نيست با پيروزي مجدد اردوغان بار ديگر اطمينان به بازارهاي تركيه باز گردد يا خير. از سوي ديگر اردوغان طرفداراني سنتي دارد و پايگاه راي او تا حد زيادي مشخص است و مردم در هرشرايطي به اردوغان راي خواهند داد و به او باور دارند. به نوشته فرانس24، «سلطان» شكست ناپذير است و بارها ثابت كرده است كه او توانايي ساختن يك پيروزي از شكست را دارد.
محرم اينجه| او 54 سال سن دارد و حزب جمهوريخواه خلق را رهبري مي‌كند و ديدگاهي سكولار و سوسيال دموكرات دارد. او وعده داده است كه به دخالت دستگاه‌هاي دولتي در قوه قضاييه پايان دهد و به مبارزه با فساد و احياي اقتصاد بپردازد. محرم اينجه به عنوان فردي شناخته مي‌شود كه همواره در پارلمان سخنراني‌هاي تندي را عليه حزب عدالت و توسعه ايران كرده است. او از سال 2002عضو پارلمان است و همواره نقش اپوزيسيون را براي حزب حاكم ايفا كرده است. گفتني است كمال قليچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوريخواه خلق در اقدامي هوشمندانه خود را از رقابت كنار كشيد و محرم اينجه جوان را به كانديداتوري اين حزب برگزيد تا چهره جديد و جوان را وارد كارزار انتخاباتي كند و در برابر اردوغان قرار دهد. البته اينجه در دوره‌اي اعلام كانديداتوري كرد كه مخالفان براي ورود به رقابت عبدالله گل به عنوان دوست و هم‌حزبي سابق در برابر اردوغان نا اميد شدند. مخالفان اميدوار هستند تا مجموعه شرايط باعث شود تا انتخابات به دور دوم كشيده شود و در چنين شرايطي اتحاد مخالفان در كنار اينجه بتواند اردوغان را شكست دهد. با اين حال برخي معتقدند كه اينجه به دليل انرژي و توانايي كه دارد يكي از بهترين گزينه‌ها براي رويارويي با رجب طيب اردوغان است.
مارال آكسنر| 61سال سن دارد و حزب و طرفداران خود را به صورت خود جوش رهبري مي‌كند. او رويكردي ناسيوناليستي دارد و اميدوار است در اين انتخابات اردوغان را به چالش بكشد. او وعده داده است به شرايط اضطراري در تركيه پايان دهد و شرايط مطبوعات و رسانه‌ها را بهبود ببخشد و اقتصاد را دوباره احيا كند و اصلاحات آموزشي را در اين كشور پايه‌گذاري كند. برخي او را بانوي آهنين تركيه مي‌نامند. او در گذشته وزير كشور و معاون رييس پارلمان تركيه بوده است از همين رو با سياست غريبه نيست. او در پي برگزاري رفراندوم قانون اساسي تركيه در سال 2017 تلاش كرد تا موجي جدي را عليه آن ايجاد كند و تا حد زيادي نيز موفق شد اما نتايج اقدام او به عدم تصويب رفراندوم منجر نشد. به نوشته فرانس24 آكسنر در همان فضاي ايدئولوژيك و محافظه‌كار ملي گرايانه قرار دارد كه اردوغان نيز در آن قرار دارد و مي‌تواند يك رقيب قدرتمند و نگران‌كننده براي شخص او باشد؛ كشوري كه به شكل تاريخي به ملي گرايان علاقه بيشتري دارد. اما عدم اسلام‌گرا بودن آكسنر مي‌تواند مانعي از راي دادن مسلمانان به او شود.
صلاح‌الدين دميرتاش| وي يكي از عجيب‌ترين نامزدهاي رياست‌جمهوري تركيه است. دميرتاش 45سال سن دارد و رهبر حزب دموكراتيك خلق تركيه است و اكنون از زندان قصد دارد در رقابت‌هاي انتخاباتي حضور پيدا كند. دميرتاش طبق قانوني كه در مجلس براي سلب مصونيت نمايندگان كرد اين كشور به تصويب رسيد راه را براي اردوغان باز كرد تا حزب دموكراتيك خلق كه توانسته بود بخش عمده‌اي از آراي كردها را به خود جذب كند تضعيف كند. اما حالا دميرتاش قصد دارد از زندان قدرت اردوغان را به چالش بكشد. حزب او توانست در اولين دوره‌اي كه به صورت جدي در انتخابات پارلماني شركت مي‌كرد توانست در سال 2015 با بيش از ده درصد آرا جواز حضور در پارلمان را دريافت كند. اردوغان كه به‌شدت از ريزش راي كردها در حمايت از خود ناراحت بود صلح با كردها را كنار گذاشت و اقدامات سياسي امنيتي شديدي را عليه كردهاي تركيه آغاز كرد كه از جمله آن نيز دستگيري دميرتاش، رهبر حزب دموكراتيك خلق بود. او در دوره انتخابات از زندان با مردم سخن گفت و به‌شدت از سياست‌هاي اردوغان و حزب عدالت و توسعه انتقاد كرد. او خطاب به طرفداران خود گفت: همانطور كه مي‌دانيد دستان من بطور قابل توجهي در اينجا به هم گره خورده‌اند. اكنون شما جوانان و زن‌ها، دست‌ها، سلاح‌ها و صدا و نفس من هستيد.
تمل كرم اوغلو| او 77 سال سن دارد و از حزب سعادت تركيه نامزد انتخابات رياست‌جمهوري شده است. وي فردي اسلام گراست و معتقد است كه بايد سيستم تركيه به شكل پارلماني بازگردد و مجلس قانون‌گذاري تقويت و قوه قضاييه مستقل باشد. او به نوعي نماينده حزب كمونيست اسلامي تركيه به حساب مي‌آيد كه اين حزب پس از به قدرت رسيدن كريم اوغلو به عنوان رهبر حزب تقويت شد. نظرسنجي‌ها حاكي از آن است كه او بين يك تا سه درصد آرا را با خود همراه خواهد كرد. اما اتحاد او با ساير احزاب در دور دوم انتخابات نقش او را پررنگ‌تر مي‌كند.
دوغو برنجيك| 76سال سن و نامزد حزب وطن در انتخابات آينده است. او تاكيد بر مبارزه با تروريسم به ويژه PKKدارد و معتقد است كه تركيه بايد از ناتو خارج شود و روابط با دولت‌هاي روسيه و سوريه بهبود پيدا كند. اشتراكات او با اردوغان سركوب پ ك ك و نزديك شدن ارتش به روسيه است. پيش بيني مي‌شود او كمتر از يك درصد آرا را به خود اختصاص دهد.
سایر اخبار این روزنامه
از زلف پويول تا خروج‌ارز
ديگر با شعار كارمان راه نمي‌افتد
محك دوباره اردوغان
سقف توليد اوپك براساس توافق 2016 ثابت ماند: ديپلماسي نفتي پيروز شد زنگنه : همان شد كه از ابتداي ورودم به وين مطرح كردم
صدرالدين شجره گوينده و تهيه كننده راديو درگذشت: وقتي صدا كمرنگ شد
عضو شوراي شهر تهران: در حال بازگرداندن املاكي هستيم كه غيرقانوني بهره‌برداري مي‌شوند
بازي شما عالي بود
خبر آخر: ترامپ تحريم‌ها ي كره شمالي را يك‌سال‌ديگر تمديد كرد
زلف بر باد مده ...
15 شرط وزير خارجه ايران براي امريكا: دوئل ديپلماتيك ظريف- پمپئو
جلال ميرزايي در گفت‌وگو با «اعتماد»: دغدغه‌هاي رهبري نافي استدلال مجلسي‌ها نيست
تريبون آزاد/ يادداشتي از سعيد حجاريان از شاطبي نپرسند امثال اين مسائل
كتابت قرآن، ميراث جاودان
عليه همنوايي عموميت يافته
در باب مظلوميت ايران
اردوغان و رقباي آماتور
توافقي براي استقلال اوپك
فقط مستاجران مي‌دانند
