فیلتر نقد به از فضای نسیه!

رضا فراهانی - این روزها آنقدر بحث فیلترینگ تلگرام جدی و جنجال‌برانگیز شده که در همه جا حرف از این اتفاق نامیمون بر سر زبان جاری است. از مترو و تاکسی و صف نانوایی گرفته تا جمع‌های خانوادگی و اجتماعی و سیاسی. این قضیه تا آنجا پیش رفته که در سفر ریاست‌جمهوری هم به شعار و خواسته حاضرین تبدیل شده است. وقتی با خودم فکر می‌کردم ابتدا خدا را به خاطر این اتفاق شکر کردم نه اینکه چون از مردم حق طبیعی شهروندی، آزادی بیان، اظهار عقیده و حق استفاده از فضای مجازی گرفته شده است‌ بلکه برای آنکه دیگر کسی به فکر قیمت دلار و کم و کسری‌های دیگری که این روزها کاملا وجودشان در زندگی‌‌مان احساس می‌شود، نیست. دیگر به جای اینکه همه از هم بپرسند دلار چند شد؟ می‌پرسند فیلتر تلگرام رفع می‌شود؟! یا اینکه چطور باید از فیلترینگ عبور کنیم؟ و اینجا جای سوال دیگری پیش می‌آید که چرا در این سال‌ها کاری نکردیم که اعتماد به داخلی‌ها جلب شود و مردم به جای اینکه از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده کنند ترجیح می‌دهند سراغ فیلترشکن رفته تا هر طور که شده از پیام‌رسان خارجی استفاده کنند.
آیا بهتر نبود قبل از اینکه به صورت قهری و اجباری مردم شریف‌مان را از حق طبیعی استفاده از فضای مجازی محروم کنیم، فرهنگ‌سازی و خیلی با تدبیر بیشتر عمل می‌کردیم؟ همان‌طور که رهبر معظم انقلاب سال‌جاری را حمایت از کالای ایرانی نامگذاری کردند، به نوعی خواستند تا فرهنگ استفاده از کالاهای بومی در مردم شریف‌مان نهادینه شود. آیا ایشان نمی‌توانستند با یک دستور یا یک ابلاغیه جلوی واردات اجناس و کالاهای خارجی را بگیرند؟ طبیعی است که فرهنگ‌سازی بسیار بهتر و آسان‌تر جواب می‌دهد و مردم نیز پذیرش راحت‌تری خواهند داشت. همان‌طور که در مورد کمربند ایمنی با همکاری دولت، صداوسیما، راهنمایی و رانندگی و از همه مهم‌تر مردم خوب‌مان این مساله به یک فرهنگ تبدیل شد. به نظر نمی‌رسد در عصر ارتباطات بتوان سدی ساخت و مقابل سیل خروشان اطلاعات ایستادگی کرد.
پس چه بهتر که قبل از اجرای اجباری فیلترینگ زبان مهربانانه و روش‌های مدنی را امتحان می‌کردیم، دست به دست هم می‌دادیم و با معرفی بهتر پیام‌رسان‌ها داخلی و تشویق مردم برای حضور در آنها دست پیش را برای فیلترینگ می‌گرفتیم و ناخودآگاه با استقبال مردم از تولیدات داخلی مواجه می‌شدیم نه اینکه به جای این رغبت، ایجاد مقاومت و مخالفت کنیم. یادمان باشد روزگاری با تلویزیون، فاکس، اینترنت و ماهواره و حتی برخی رشته‌های ورزشی چه برخوردی داشتیم و اکنون آنها چه جایگاهی دارند.