ایران؛ آمریکا و برجام

تنش بین ایران و ایالات متحده آمریکا در4 دهه اخیر در حوزه سیاسی تسریع میان‌کارکردی در ساحت‌های گوناگون زندگی ایرانیان و نه‌تنها ایرانیان بلکه بر زندگی مردم منطقه و نظام بین‌الملل داشته است. به بیان دیگر ما درحوزه منطقه‌ای و بین‌المللی دارای تاثیرات بسزایی از منظر جایگاه فرهنگی، تمدنی و سیاسی هستیم. در نتیجه به‌دلیل اینکه این موضوع در ارتباط با ایران و به پیروی از آن تنش میان ایران و آمریکا مطرح است، می‌تواند تا حدود زیادی برسازنده وضعیتی باشد که در آن اثرات بسیار بالایی در پایه‌های زندگی ما ایرانیان، منطقه و نظام بین‌الملل داشته باشد. این مساله در ارتباط با ایران و در بطن و متن مسأله بزرگ‌تری به نام روابط ایران و آمریکا قرار گرفته است، از این رو می‌تواند پیامدهای بیشتری را بین ایران و آمریکا برجای بگذارد. آمریکا ابر‌قدرت باقی مانده از قطعات دیگر تاریخ است و این ابرقدرت توانسته رقیب خود را در نبردی طولانی درجنگ سرد با شکست روبه‌رو سازد. این ابرقدرت دارای بالاترین میزان قدرت اقتصادی، سیاسی، نظامی در ابعاد گوناگون است و اثرات منطقی بالایی در منطق ژئواستراتژیک جهان دارد. در نتیجه در یک سوی این کشمکش ایالات متحده آمریکا قرار دارد و در سوی دیگر ایرانی که از سبقه فرهنگی و تمدنی و تاریخی بالایی برخوردار است. ایران به‌واسطه وجود انقلابی بزرگ در 4 دهه پیش در برابر ایالات متحده ایستاده است. این پهن دشت در این چهار دهه مقاومت‌های شگرفی را از خود به نمایش گذاشته است. در نتیجه کشمکش و تعارض بر اساس این سبقه تاریخی در وجود کنشگری مانند آمریکا وکنشگری دیگری مانند ایران، بالا ارزیابی می‌شود. با بالا ارزیابی شدن این وضعیت پیامدهای ناشی از تعارض‌های میان دو اراده در واشنگتن و تهران می‌تواند در ابعاد گوناگون اثرات خود را باقی بگذارد. یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی که به سرعت اثرات این موضوع را نشان می‌دهد عرصه اقتصاد است. این واکنش به‌صورت دائمی وجود دارد و با واکنش نشان دادن این‌چنینی، امنیت فکری روانی و حتی امنیت سیاسی جامعه مخدوش می‌شود. واکنش‌های غشای امنیتی در تهران به هرگونه اقدام آمریکا جدی ارزیابی می‌شود. به‌گونه‌ای که ایران نیز با تدابیر ویژه در مقابل هرگونه اقدام از سوی ایالات متحده برنامه‌های گوناگونی دارد. حال باید دید در آینده طرفین این معادله بین‌المللی در کدام سو به یکدیگر خواهند رسید و در آن زمان چگونه در مقابل کنش‌های قبلی واکنش نشان خواهند داد.
* آینده‌پژوه سیاسی