25 سال از ایستادن یک تیم ایرانی بر بام معتبرترین تورنمنت باشگاهی قاره آسیا می‌گذرد ولی ما نسل ققنوسیم

همدلی| مهدی فیضی‌صفت- زننده گل پیروزی بخش در آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در معتبرترین تورنمنت باشگاهی قاره آسیا در آستانه 50 سالگی قرار دارد! آن روزها 25 ساله و تازه نفس بود ولی حالا گرد پیری بر موهای محسن گروسی نشسته است. فیروز کریمی که در لیگ برتر هفدهم با گسترش فولاد در میانه های جدول دست و پا می زد، امروز 62 ساله است اما آن روز مربی جوانی به حساب می آمد که توانست همراه با پاس، تیمِ بعدها نابود شده به دست مدیران نابلد در فینال فصل 93-1992 الشباب عربستان را شکست دهد و قهرمان آسیا شود،اما هیچ کس فکر نمی کرد ربع قرنی بگذرد و دست هیچ تیمی به جام قهرمانی نرسد. فرمت جام باشگاه های آسیا تغییر کرد، نامش عوض شد و 15 دوره نیز برگزار کردند اما طلسم قهرمانی تیم های ایرانی پابرجا ماند، چیزی شبیه به نفرین بلا گوتمن.
فرمت جدید از لیگ قهرمانان آسیا با ترکیب دو تورنمنت باشگاهی سطح اول فوتبال قاره آسیا یعنی جام باشگاه‌های آسیا و جام برندگان جام آسیا، در نخستین دوره در فصل 3-2002 برگزار شد که با قهرمانی تیم فوتبال العین امارات به پایان رسید. تیم های کره‌ای با یازده قهرمانی، تیم های ژاپنی با 6 قهرمانی، تیم های عربستانی با 4 قهرمانی و تیم های ایرانی و چینی نیز هر کدام با 3 قهرمانی، بیشترین قهرمانی را در این رقابت ها داشته اند. قهرمانی تیم های ایرانی همان طور که پیش تر اشاره شد به دهه ها قبل برمی گردد.
همدلی| مهدی فیضی‌صفت- زننده گل پیروزی بخش در آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در معتبرترین تورنمنت باشگاهی قاره آسیا در آستانه 50 سالگی قرار دارد! آن روزها 25 ساله و تازه نفس بود ولی حالا گرد پیری بر موهای محسن گروسی نشسته است. فیروز کریمی که در لیگ برتر هفدهم با گسترش فولاد در میانه های جدول دست و پا می زد، امروز 62 ساله است اما آن روز مربی جوانی به حساب می آمد که توانست همراه با پاس، تیمِ بعدها نابود شده به دست مدیران نابلد در فینال فصل 93-1992 الشباب عربستان را شکست دهد و قهرمان آسیا شود،اما هیچ کس فکر نمی کرد ربع قرنی بگذرد و دست هیچ تیمی به جام قهرمانی نرسد. فرمت جام باشگاه های آسیا تغییر کرد، نامش عوض شد و 15 دوره نیز برگزار کردند اما طلسم قهرمانی تیم های ایرانی پابرجا ماند، چیزی شبیه به نفرین بلا گوتمن.
فرمت جدید از لیگ قهرمانان آسیا با ترکیب دو تورنمنت باشگاهی سطح اول فوتبال قاره آسیا یعنی جام باشگاه‌های آسیا و جام برندگان جام آسیا، در نخستین دوره در فصل 3-2002 برگزار شد که با قهرمانی تیم فوتبال العین امارات به پایان رسید. تیم های کره‌ای با یازده قهرمانی، تیم های ژاپنی با 6 قهرمانی، تیم های عربستانی با 4 قهرمانی و تیم های ایرانی و چینی نیز هر کدام با 3 قهرمانی، بیشترین قهرمانی را در این رقابت ها داشته اند. قهرمانی تیم های ایرانی همان طور که پیش تر اشاره شد به دهه ها قبل برمی گردد.


در سال 1962 بلا گوتمن، مربی نابغه مجارستانی، دو قهرمانی پیاپی در اروپا برای بنفیکا به ارمغان آورد اما زمانی که درخواست افزایش رقم قراردادش را داشت، با مخالفت روبرو شد و حکم اخراجش را به دستش دادند؛ گوتمن برافروخته از دفتر مدیران باشگاه خارج شد و جمله ای تاریخی را بر زبان آورد: «این تیم (بنفیکا) تا صد سال دیگر هم در اروپا قهرمان نمی شود.»
شوخی نبود، بنفیکا به هر فینالی می رسید تنها نایب قهرمانی نصیبش می شد و مدال نقره بر گردن بازیکنانِ دمغ می انداختند.
دیگر تمام مرد لیسبون باورشان شده بود نفرین گوتمن رنگ واقعیت به خود گرفته، 30 سال بعد از وداع گوتمن با بنفیکا، «اوزه بیو» با صدایی که از بغض می لرزد، مقابل سنگ قبر گوتمن زانو می زند و التماس می کند سایه شوم نفرین را از سرِ تیم محبوبش بردارد اما فردای آن روز بنفیکا در فینال جام باشگاه های اروپا با تک گل فرانک رایکارد مقابل آث میلان شکست می خورد.
شاید حالا نفرینی نه الزاما از سوی فیروز کریمی که از طرف دیگرانی گریبان تیم های ایرانی در آسیا را گرفته که حتی صعود سپاهان و ذوب آهن به فینال لیگ قهرمانان آسیا نیز به قهرمانی نمی‌انجامد.




یک بازی دراماتیک
مرحوم ناصر حجازی، اسطوره باشگاه استقلال که نامش در آسمان فوتبال ایران جاودانه شده، بارها و بارها در کسوت بازیکن و سرمربی مقابل رقیب سنتی یعنی پرسپولیس قرار گرفت و پیروزی و شکست هایی را نیز تجربه کرد اما او سابقه صف آرایی مقابل سرخ پوشان پایتخت با تیمی دیگر و البته چشاندن طعم تلخ حذف به پرسپولیسی ها را دارد. علی پروین، مرد همه کاره آن روزهای پرسپولیس با مدیریت باشگاهش به مشکل خورد و به سمت درهای خروجی باشگاه هدایت شد. مسعود معینی که بعدها به عضویت هیات مدیره باشگاه استقلال درآمد، هدایت سرخ پوشان را در دست گرفت؛ تغییری که سکوهای سرخ برنتابید و صندلی های ورزشگاه آزادی را به آتش کشید. پرسپولیسی ها که با قهرمانی در جام حذفی راهی جام باشگاه های آسیا شده بودند، در نخستین بازی مقابل «ساندرز» سریلانکا جشنواره گل به راه انداختند و برای محمدان بنگلادش خط و نشان کشیدند. پرسپولیس تنها نیاز به یک تساوی داشت تا به دور بعدی صعود کند و گل اول را نیز به ثمر رساند اما شاگردان ناصر حجازی ورق را برگرداندند و با گل پیروزی بخش بیژن طاهری، دستیار کنونی وینفرد شفر مقابل سرخ پوشان پایتخت پیروز شدند. حجازی، محمدان را در نهایت چهارم آسیا کرد و البته در سالی که السد قطر قهرمان آسیا شد، روی دستان هواداران محمدان به خانه رفت.




آبروداری اصفهانی‌ها
سپاهان و ذوب آهن، دو قطب فوتبال اصفهان هر کدام در فرمت جدید لیگ قهرمانان یک بار موفق شده‌اند در فینال معتبرترین تورنمنت باشگاهی آسیا حضور پیدا کنند اما طلسم ناکامی گریبان تیم های غیر تهرانی را نیز گرفت و جام قهرمانی نصیب حریفان شد. سال 2007 زردپوشان سپاهان با مربیگری لوکا بوناچیچ و ستاره جوانی به نام احسان حاج صفی تا فینال رقابت ها رسیدند. این تیم در اصفهان، «اوراوا رد دیاموندز» ژاپن را با نتیجه تساوی یک-یک متوقف کرد ولی در ژاپن زورش به رقیب قدرتمندش نرسید و 2 بر صفر شکست خورد. هر چند دست سپاهانی ها به جام نرسید اما به واسطه شرایطی خاص، شانس حضور در جامی را پیدا کرد که پیش از آن هیچ تیم ایرانی تجربه اش نکرده بود. به دلیل میزبانی ژاپن در مسابقات جام باشگاه های جهان و قهرمانی تیمی از این کشور در لیگ قهرمانان، یک سهمیه خالی شد و نایب قهرمان آسیا یعنی سپاهان به جمع قهرمانان قاره ها راه پیدا کرد. البته سپاهان شانس بازی با تیم هایی مثل میلان و بوکاجونیورز را پیدا نکرد اما تجربه خاصی داشت که نه قبل و نه بعدش برای هیچ تیم ایرانی تکرار نشد.
ذوب آهن دیگر تیم ایرانی بود که توانست در فرمت جدید لیگ قهرمانان آسیا به فینال راه پیدا کند اما سبزپوشان اصفهانی نیز سرنوشت بهتری نداشتند و نتوانستند طلسم ناکامی تیم های ایرانی را بشکنند. 3 سال بعد از نایب قهرمانی سپاهان، همشهری این تیم با سرمربیگری منصور ابراهیم زاده و البته جمعی از ستاره های آماده آن روزهای فوتبال ایران، حریفان را یکی پس از دیگری کنار زد و به فینال رسید. شهاب گردان، فرشید طالبی، محمدرضا خلعتبری، قاسم حدادی فر، مهدی رجب زاده، حسین ماهینی و سینا عشوری تنها بخشی از بازیکنان ذوب آهن در آن دوره از رقابت ها بودند که در فینال مقابل سئونگنام کره جنوبی صف آرایی کردند اما تک گل خلعتبری در مقابل 3 گل تیم کره ای بی ثمر بود تا بار دیگر مهر نایب قهرمانی بر پیشانی فوتبال ایران بخورد. ابراهیم زاده که در لیگ برتر ایران نیز دوم شده بود، مقام خود را در آسیا هم تکرار کرد تا به هکتور کوپرِ ایران مشهور شود؛ مربی آرژانتینی که با نایب قهرمانی هایش در اذهان ماندگار شد، تا جایی که او را «Copper Man» (مرد مِسی) نامیدند که هیچ گاه به قهرمانی و طلایی شدن نرسید.





حسرتِ سرخ
پرسپولیس با 11 قهرمانی در بالاترین سطح فوتبال ایران، رکورددار کسب معتبرترین جام داخل کشور است، اما در مسابقات قاره ای کار چندانی از پیش نبرده و افتخارش به یک قهرمانی و یک نایب قهرمانی در جام برندگان جام آسیا خلاصه می شود؛ جامی که بعدها با جام باشگاه های آسیا ادغام شد و فرمت کنونی لیگ قهرمانان آسیا را شکل داد.
سرخ پوشان پایتخت ایران تا کنون حتی به فینال، نه در جام باشگاه ها و نه لیگ قهرمانان آسیا نرسیده‌اند، سرخ پوشان فصل گذشته عملکرد خوبی داشتند و تا مرحله نیمه نهایی صعود کردند اما مقابل الهلال آماده شکست سنگینی را پذیرا شدند و در حسرت تجربه حضور در فینال ماندند.





سنگین ترین شکست سرخابی ها
دو تیم بزرگ ایران در آسیا نتایج خجالت آوری نیز رقم زده اند. اخیرترین شان شکست 6 بر یک استقلال با هدایت علیرضا منصوریان در مرحله یک هشتم نهایی، جام را ترک کرد. همچنین در سال 1388 تیم فوتبال پرسپولیس با پذیرش شکست سنگین
در دیدار مقابل الغرافه قطر به رده دوم جدول رده بندی گروه خود در فوتبال لیگ قهرمانان آسیا سقوط کرد.







یک ایرانی رکورددار کلین شیت
سید مهدی رحمتی، کاپیتان و دروازه بان شماره یک تیم فوتبال استقلال در حال حاضر رکورددار کلین شیت در آسیاست. گلر 35 ساله آبی پوشان که جایگاه ثابت خود را در ترکیب تیمش از دست داده و وینفرد شفر، سرمربی آلمانی استقلال به تناوب از او و سید حسین حسینی درون دروازه استفاده می کند، توانسته 20 بار در ادوار مختلف رقابت های باشگاهی آسیا، دروازه خود را بسته نگه دارد و به تنهایی رکورددار کلین شیت معتبرترین تورنمنت قاره کهن لقب بگیرد.
حالا ما سه نماینده در مرحله یک هشتم نهایی لیگ قهرمانان آسیا داریم. استقلال، پرسپولیس و ذوب آهن که خوشبختانه یا متاسفانه دو تیم از این سه تیم به یکدیگر برخورد کرده اند؛ خوشبختانه از این جهت که قطعا یک تیم ایرانی به مرحله یک چهارم نهایی صعود می‌کند و متاسفانه از این بابت که یک تیم از کشورمان از دور مسابقات کنار می رود. به جز تقابل استقلال با ذوب آهن، دیگر نماینده ایران پرسپولیس است که در این مرحله، الجزیره امارات را پیش رو دارد. پیش از این در سال 2010 نیز سه نماینده از ایران در مرحله یک هشتم نهایی لیگ قهرمانان آسیا حضور داشتند. استقلال به مصاف الشباب عربستان رفت که با نتیجه 3 بر 2 شکست خورد و حذف شد و ذوب آهن و مس مقابل یکدیگر قرار گرفتند تیم اصفهانی پیروز شد و البته تا فینال نیز پیش رفت.
25 سال گذشته، ربع قرن، زمان کمی نیست، بهزاد غلامپور دروازه بان آخرین قهرمانی آسیا حالا 51 ساله است و کنار علی دایی در سایپا، دروازه بانان جوان را تمرین می دهد، قطب های فوتبال تهران و اصفهان ناکامان بزرگ قاره بوده اند و شاهدی برای جشن قهرمانی دیگر تیم ها؛ قهرمان هایی که اخیرا از غرب به شرق آسیا شیب پیدا کرده اند و حتی الهلال، العین و السد نیز دیگر حکمرانان قاره محسوب نمی شوند بلکه تیم های کره ای، ژاپنی و اخیرا چینی هستند که رقبا را یکی پس از دیگری کنار می زنند. این جابجایی قدرت به قدری با تکان های شدید صورت گرفته که تغییراتی در قوانین به وجود آورده اند و کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) مقرر کرده تا فینال هیچ تیمی از شرق و غرب آسیا با همدیگر روبه‌رو نشوند! اما این طلسم بالاخره شکسته خواهد شد. ستاره های ایرانی مانند ققنوس پرمی گشایند از خاکستر خود و بار دیگر بر بام قاره کهن خواهند ایستاد. شاید امروز، شاید فردا و شاید دو فردای دیگر اما فوتبال دوستان ایرانی به امید شکستن این طلسم به انتظار می نشینند، همان گونه که طرفداران دو آتشه بنفیکا هر چه جنبل و جادو بلد بوده اند، رو کرده اند به امید پایان نفرین گوتمن!