حاشیه‌های تمام‌نشدنی تلگرام

سجاد وجدانیان- دورانی که در آن زندگی می‌کنیم، با نام عصر ارتباطات و اطلاعات شناخته شده است‌. تحولات این دو حوزه به شدت در زندگی افراد تاثیرگذار بوده است؛ فرقی هم نمی‌کند که افراد در کجا و با چه درجه‌ای از توسعه‌یافتگی باشند‌. این دو حوزه، دو نماد متفاوت دارند: نماد اطلاعات، رایانه و نماد ارتباطات، مخابرات است‌. ترکیب این دو حوزه تحولی بزرگ را در دنیا به وجود آورده است و آن تحول، حرکت هر چه بیشتر به سمت دیجیتالی شدن است و نماد این دیجیتالی شدن، رسانه‌ها هستند‌. امروزه رسانه‌ها به حدی پیشرفت تکنولوژیک داشته‌اند که به هیچ وجه نمی‌توان آنها را انکار کرد‌ و چه بهتر که دیدی خوشبینانه نسبت به آنها داشته باشیم‌ همچنان‌که مارشال مک لوهان 1 داشت و اظهار امیدواری کرده بود که با پیشرفت‌های تکنولوژیک رسانه‌ای، جامعه‌ای آرمانی به وجود خواهد آمد که در آن همگان همه چیز دانند؛ همان‌هایی که بزرگمهر حکیم گفته بود هنوز از مادر زاییده نشده‌اند‌. این نوزادانِ همه چیزدان، حاصل قدرت ارتباطات هستند که رسانه‌ها آن را توسعه خواهند داد‌. مانوئل کاستلز 2 قدرت ارتباطات را به‌گونه‌ای به تصویر کشیده که این اطلاعات هستند که با گردش در شبکه‌های اجتماعی مجازی، تولید چالش‌های اجتماعی می‌کنند‌. ممکن است برآیند این چالش‌ها، قدرت سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی باشد‌. در هر حال این چالش‌ها نطفه وقایعی خواهند شد که باید آنها را تدبیر کرد‌. تلگرام که این روزها بیشتر از هر زمان دیگری خبرساز شده است، مثالی از پدیده قدرت ارتباطات است که گردش اطلاعاتی قدرتمندی دارد‌. این نرم‌افزار شبکه‌های اجتماعی با محبوبیتی که دارد، ممکن است چالش‌هایی را ایجاد کند از جمله اعتراضات خیابانی چند روزه یا کاهش شدید محبوبیت یک رییس‌جمهور‌. تلگرام را می‌توان فیلتر کرد اما مقصد بعدی شبکه‌های اجتماعی مجازی و گرداننده بعدی اطلاعات را نمی‌توان به اجبار تعیین کرد‌. باید به این باور رسید‌. باید بر این مبنا تصمیم‌گیری کرد‌. همچنین برای مواجهه با تلگرام، باید قدری هم آینده را دید‌. الان تحولات تکنولوژیک به سمت اینترنت اشیاست‌. اینترنت اشیا فناوری کاربردی است که در آن اشیا این قابلیت را پیدا خواهند کرد که داده‌ها و اطلاعات را تهیه، مبادله و استفاده کنند و آن را در اختیار انسان قرار دهند‌. در آینده‌ای بسیار نزدیک تلگرام و نرم‌افزارهای مشابه در اشیا تجلی پیدا خواهند کرد‌. آیا می‌توان اشیا را فیلتر کرد؟ قطعا به راهکاری دیگر نیاز خواهیم داشت‌.
پی‌نوشت‌ها:
1- استاد مرکز مطالعات رسانه‌ای تورنتو و مطرح‌کننده مفهوم «دهکده جهانی» و جمله معروف «رسانه خود پیام است» بود‌.
2- جامعه‌شناس اسپانیایی و نویسنده سه‌گانه مهم عصر اطلاعات است‌.
s.vojdanian@chmail.ir