نوسان نرخ ارز بازار نهاده‌های دامی را به هم ریخت؛

گروه بازرگانی- شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که بعد از وعده وعیدهای رییس‌جمهور در مورد آرامش بازار ارز، نوسانات ارزی تا اردیبهشت سال‌جاری ادامه پیدا کند و موج جدیدی از گرانی‌ها را در بازارهای گوناگون به خصوص بازار کالاهای اساسی به دنبال داشته باشد‌؛ نوساناتی که اگرچه همواره در مناسبت‌های خاص در بازار وجود داشته اما در هفته‌های اخیر شدت آن تا حدی زیاد شده که حتی مشخص نیست گوشت و مرغ ماه رمضان نیز با چه قیمتی به دست مردم خواهد رسید‌. طی یک‌ماه و نیم اخیر قیمت نهاده‌های دامی در بازار حداقل 30 تا 40 درصد افزایش یافته که این امر با واکنش شدید تولیدکنندگان روبه‌رو شده است‌. این در حالی است که با توجه به نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت دلار که هر ساعت در حال بالا رفتن است، واردکنندگان داروهای دامی از فروش دارو به مرغداری‌ها و‌. ‌. ‌. خودداری می‌کنند چراکه از آینده بازار خبر ندارند‌.
از گمانه‌زنی پرهیز کنید
بر این اساس طی هفته‌های گذشته و با وجود ترخیص بیش از ۲۰ فروند کشتی بزرگ حامل نهاده‌های دام و طیور همچنان بازار گوشت قرمز و مرغ با نوسان مواجه است و هر کیلوگرم از این محصولات به ترتیب به حدود ۶۰ هزار و بیش از هشت هزار تومان رسیده است که با توجه به نزدیک بودن ماه رمضان، نگرانی‌هایی در بازار ایجاد کرده است‌. در همین خصوص نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در مورد شرایط فعلی بازار گفت: وضعیت بازار ارز سبب محدودیت‌های زیادی در فعالیت بنگاه‌هایی که در عرصه تجارت خارجی فعالیت می‌کنند، شده است‌. به همین دلیل واقعا صحبت کردن در رابطه با سیاست‌هایی که بنگاه‌ها در پیش گرفته‌اند، دشوار است‌.
به گفته فرهاد آگاهی، واقعیت این است که نرخ ارز تعیین‌کننده دارایی بنگاه‌ها و برنامه‌های ایشان برای فعالیت است و تا زمانی که بازار ارز به ثبات و آرامش به معنای واقعی نرسد، نمی‌توان توقع داشت که کنش و واکنش‌های اقتصادی بنگاه‌ها پایدار و مبتنی بر یک نظم منطقی باشد‌. وی اظهار کرد: نکته بسیار مهم که باید به عنوان محور اصلی تصمیم‌گیری‌های دولتمردان مد نظر مدیران دولتی باشد این است که برای دفاع و مراقبت از سفره مردم، برنامه‌ریزی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که به افزایش هزینه تمام‌شده واردات منجر نشود و معنای این حرف آن است که هزینه جدیدی را بر واردکنندگان گوشت قرمز تحمیل نکند‌.


آگاهی گفت: فعالان اقتصادی هنوز نتوانسته‌اند مسیر خود را از میان بخشنامه‌های جدید بانک مرکزی پیدا کنند و توقع می‌رود هر چه زودتر در این رابطه شفاف‌سازی شود‌. شرکت‌های واردکننده، نگران مدت زمان میان درخواست ارز و تحویل آن هستند‌. ضمن اینکه شکل و فرآیند بازگرداندن مابه‌التفاوت ارزی نیز حائز اهمیت است‌.
فکری به حال دیون تجار کنید
همچنین رییس مجمع واردات نیز در گفت‌وگو با «جهان صنعت» به نوسانات بازار که به دنبال سیاست‌های ارزی دولت صورت گرفته، اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که نه تنها صعود قیمت دلار در هفته‌های اولیه سال، زیان‌های فراوانی به تمام کسانی که با کالاهای وارداتی سرو کار دارند، وارد کرد بلکه صدور بخشنامه‌های پیاپی و مبهم بانک مرکزی نیز بر سخت شدن این دوران بر واردکنندگان افزود‌. ضمن اینکه حتی تولیدکنندگان نیز از تبعات آزاردهنده این موضوع بی‌نصیب نبوده‌اند، چراکه به هر حال بخشی از مواد اولیه مورد نیاز ایشان، وابستگی به نرخ دلار دارد‌.
علیرضا مناقبی گفت: در این میان، مشکلات پیش آمده در بازپرداخت دیون کالاهایی که با تکیه بر نرخ قبلی ارز، وارد کشور شده و به فروش رفته‌اند و تعهدات ارزی آن هنوز بر دوش واردکننده باقی مانده نیز موضوع بسیار مهمی است‌.
وعده‌های بی‌پشتوانه
اما در حالی که طی هفته‌های گذشته به دلیل نوسانات بازار ارز، تولیدکنندگان و تجار دچار بلاتکلیفی شده‌اند و همچنین بازار مرغ و گوشت قرمز با تنش‌ها و نوساناتی همراه بوده که ‌کمبود و نوسانات قیمتی نهاده‌های تولید یا همان خوراک دام و طیور عامل اصلی ایجاد تنش در این بازار عنوان شده ولی معاون وزیرکشاورزی در این خصوص اعلام کرد: برای تولید و توزیع مرغ و گوشت در بازار ماه رمضان هیچ مشکلی وجود ندارد‌. به گفته مهرفرد، با توجه به واردات دو میلیون تنی خوراک دام و طیور با ارز دولتی، مرغ باید ارزان شود‌. در رابطه با نوسانات گوشت قرمز نیز قطعا با عرضه محصول گرم و سرد، بازار را کنترل می‌کنیم‌.
به گفته معاون توسعه بازرگانی و صنایع وزیر جهاد کشاورزی، بیش از دو میلیون تن انواع خوراک دام و طیور با تامین ارز دولتی ۳۸۰۰ تومانی به کشور وارد شده که بر این اساس کالاهای اساسی باید با قیمت مناسب به دست مرغداران و دامداران برسد‌. اما درحالی‌که به گفته معاونان وزارت کشاورزی خوراک دام و طیور با دلار ۳۸۰۰ تومانی وارد شده و باید گوشت و مرغ ارزان شود، مدیرعامل اتحادیه مرغداران اعلام کرد که هیچ تغییری در قیمت خوراک طیور ایجاد نشده و هنوز مابه‌التفاوت ۴۰۰ تومانی را به واردکنندگان نداده‌اند‌.
با این حال مهرفرد اعلام کرد: برخی از واردکنندگان طی روزهای گذشته با دلار ۴۲۰۰ تومانی اقدام به ترخیص کالاهای اساسی خود کرده بودند که بر اساس مصوبه جدید دولت مابه‌التفاوت ۴۰۰ تومانی به آنها به زودی مسترد خواهد شد‌. این در حالی است که اگر کسی با دلار ۵۵۰۰ تومانی اقدام به فروش نهاده‌های تولید مرغداران و دامداران کند مرتکب تخلف شده و دستگاه‌های نظارتی باید با چنین افرادی برخورد کنند‌. البته امیدواریم طی روزهای آینده شاهد بازگشت تعادل به این بازار باشیم‌.
همچنین مرتضی رضایی معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور دام نیز در این خصوص گفت: نهاده‌های مورد نیاز برای تولید محصولات پروتئینی از جمله گوشت قرمز و مرغ، شامل ذرت، ‌کنجاله سویا و جو به عنوان اصلی‌ترین آنهاست و حالا با توجه به تامین ارز دولتی برای واردات آنها و ترخیص بیش از دو میلیون تن خوراک دام و طیور از گمرکات کشور، دولت وظیفه خود را از نظر ساختاری انجام داده و باید بازار به تدریج رنگ آرامش به خود بگیرد‌. البته یکی از عمده دلایلی که هنوز شاهد این اتفاق نبودیم، بزرگ بودن صنعت دام و طیور در کشور است که اثرگذاری از سیاست‌ها در آن به تدریج شکل می‌گیرد‌.
وی با بیان اینکه طی هفته‌های گذشته حباب قیمتی در بازار مرغ و گوشت قرمز به وجود آمد که مورد اعتراض همه قرار گرفت، تاکید کرد: با توجه به کمبود در این بازار و مشخص بودن میزان، چگونگی و قیمت نهایی برای واردات کالاهای اساسی مورد نیاز تولید در صنعت دام و طیور، نباید شاهد سودجویی و گران‌فروشی این محصولات و کالاهای اساسی از سوی برخی از تجار باشیم و دستگاه‌های نظارتی باید دقت بیشتری در حوزه نظارت کنند‌.
تعلل کارخانه‌های روغن
از سوی دیگر محمدعلی کمالی‌سروستانی مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی اعلام کرد که هیچ تغییری در بازار خوراک دام و طیور ایجاد نشده و وضعیت بازار از نظر قیمتی چندان تفاوتی با گذشته ندارد، چراکه به عنوان مثال هر کیلوگرم کنجاله سویا ۲۵۰۰ تومان فروخته می‌شود که تغییری با گذشته نداشته است و ذرت نیز با وجود افزایش موجود و ذخایر داخلی از کیلویی ۱۲۰۰ به ۱۱۴۰ تومان رسیده است که تفاوت چندانی را نسبت به گذشته نشان نمی‌دهد‌.
وی با بیان اینکه تجار و واردکنندگان اعلام می‌کنند که مابه‌التفاوت ۴۰۰ تومانی به آنها داده نشده و مجبورند کنجاله سویا و ذرت را با احتساب نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی بفروشند، گفت: در این میان برخی واردکنندگان انحصارهایی ایجاد کردند اما انحصار آنها بابت اعتبار بین‌المللی است که پیدا کرده‌اند و راحت‌تر از بقیه می‌توانند این کالاهای اساسی را برای کشور تامین کنند، اما مشکل جای دیگری است و آن، اینکه به عنوان مثال، کارخانه‌های روغن نباتی که قرار بود ۵۰ درصد کنجاله سویا را تولید و به مرغداران و دامداران بدهند، این کار را انجام نداده‌اند، چراکه آنها قرار بود با وارد کردن دانه سویا و تبدیل آن به روغن نباتی کنجاله‌اش را به صنایع دام و طیور تحویل دهند اما با وجود وارد کردن این کالای اساسی و پر بودن انبارهایشان هنوز از دانه‌های روغنی دیگر مانند دانه آفتابگردان و پنبه‌دانه برای تولید روغن استفاده می‌کنند‌.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی ادامه داد: البته کیفیت کنجاله سویای تولید شده در داخل پایین‌تر از نمونه وارداتی آرژانتینی و برزیلی است بنابراین مرغداران ترجیح می‌دهند این محصول را به صورت مدت‌دار از دلالان بخرند که قیمت آن‌ هم ۲۵۰۰ تومان است اما حتی با احتساب نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی نهایتا کنجاله سویا باید ۲۰۰۰ تومان فروخته شود‌.
جلوی سودجویی‌ها را بگیرید
کمالی‌سروستانی اظهارکرد: با توجه به ذخایر بالای شرکت پشتیبانی امور دام این نگرانی وجود دارد که در ایام ماه رمضان با ارزان‌فروشی تولید‌کننده را زمین بزنند چراکه در ایام عید و تعطیلات نوروز شاهد بودیم که این شرکت با عرضه گوشت مرغ گرم به قیمت ۶۸۰۰ تومان و مرغ منجمد به قیمت کیلویی ۵۷۰۰ تا ۵۹۰۰ تومان قیمت را به حدی پایین آورد که تولید‌کننده زیان می‌دید، چراکه هزینه تمام شده برای مرغداران کیلویی ۷۳۰۰ تا ۷۵۰۰ تومان بود، بنابراین به نظر نمی‌رسد در ایام ماه رمضان نیز قیمت گوشت مرغ نوسان زیادی داشته باشد‌.
کمالی‌سروستانی تاکید کرد: گرچه افزایش قیمت جهانی ذرت و دیگر دانه‌های روغنی نیز در گرانی و نوسانات اخیر خوراک دام و طیور در بازار داخلی اثرگذار بوده است، اما نوسانات داخلی بسیار بیشتر از این پارامترها خود را نشان داده که باید دستگاه‌های نظارتی ورود کنند و جلوی برخی سودجویی‌ها را بگیرند‌.
این اظهارات در حالی صورت گرفته که به گفته رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار، قیمت نهاده‌های دامی در بازار در حال حاضر اسفناک است و قیمت نهاده‌های دامی طی یک‌ماه و نیم اخیرحداقل 30 تا 40 درصد افزایش یافته‌. از این رو مرغداران گوشتی تمایلی به جوجه‌ریزی ندارند چراکه هم از بابت آینده آنفلوآنزای حاد پرندگان نگران هستند و هم اینکه افزایش قیمت نهاده‌ها رغبت آنها به تولید را از بین برده است‌. البته در شرایط فعلی با توجه به اینکه دلار 4200 تومانی در اختیار واردکنندگان قرار نگرفته است، سودجویان نیز در بازار گوشت و مرغ دست به کار شده‌اند که انتظار می‌رود دولت هرچه زودتر قبل از فرا رسیدن ماه رمضان، برای آرامش بازار گام‌های اساسی بردارد‌.