روزنامه خراسان

اجتماعی کردن «علوم عقلی» به سبک مرتضی مطهری

در اتفاقی که باید آن را به فال نیک گرفت، امسال، در آستانه سالروز شهادت آیت ا... مرتضی مطهری، دست اندرکاران برگزاری همایش حکیم تهران (نکوداشت مرحوم آقا علی مدرس زنوزی) با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیداری داشتند که طی آن، حضرت آیت ا... خامنه ای به صورت مبسوط، به موضوع فراگیری علوم عقلی و به ویژه فلسفه پرداختند. رهبر انقلاب در این دیدار، با تاکید بر لزوم فعالیت حوزه های علمیه در عرصه بسط و گسترش علوم عقلی و نیز ارائه نوآوری های فلسفی، به برخی راهکارهای آشنا کردن جوانان با مباحث فلسفی هم اشاره کردند که تدوین خلاصه ای قابل فهم از نظرات بزرگان فلسفه، از جمله آن ها بود. مباحث عمیق و کاربردی مطرح شده در این دیدار را، از آن رو با سالروز شهادت استاد مطهری، قرین دانستیم که مرتضی مطهری، نمونه ای موفق و کم نظیر در کشاندن مباحث فلسفی به ساحت اجتماع و به ویژه ذهن و ضمیر جوانان بوده است. به دیگر سخن، کمتر جوان پا به سن نهاده ای را می توان یافت که از میراث کلامی-فلسفی مطهری بهره ای نبرده باشد. اما رمز موفقیت مطهری در انتقال میراث غنی فلسفه اسلامی به جوانان، چه بود؟
پاسخ های گذشتگان با صورت بندی نوین برای مسائل روز
مطهری احاطه ای بی کم و کاست بر مسائل روز داشت و تقریبا تمامی مکاتب مطرح در سال های دو دهه 40 و 50 خورشیدی را به خوبی می شناخت؛ از مکتب فکری مارکس و اِنگِلس تا رویکرد فلسفی برتراند راسل و دیوید هیوم. به همین دلیل حتی از جوانان دوره خویش یک گام پیشتر بود و به راحتی می توانست با آن ها ارتباط برقرار کند. مطهری نیک می دانست که بخش قابل توجهی از دیدگاه های روز با اصول اندیشه اسلامی سر ناسازگاری دارد، بنابراین به نقد آن ها همت گماشت. راهکار بدیع مطهری آن بود که برای پاسخ گویی به شبهات روز، سراغ میراث غنی فلسفه اسلامی و بالاخص حکمت صدر المتالهین رفت اما دیدگاه های گذشتگان را با صورت بندی نوینی عرضه و ارائه کرد که توان رویارویی با شبهات روز را داشت. به این ترتیب، مطهری توانست غنا و انعطاف فلسفه اسلامی را در مواجهه با شرایط نوین، به رخ مدعیان دیگر مکاتب فلسفی بکشد.
فلسفه ای برای فهمیدن


مرتضی مطهری دریافته بود که صورت بندی میراث فلسفی فیلسوفان مسلمان هنگامی مفید و موثر خواهد بود که با زبانی قابل فهم به عموم مردم و به ویژه جوانان عرضه شود. از همین رو، با آن که خود به پیچیده ترین ظرایف فلسفی آگاه و مسلط بود، کوشید آثار گفتاری و نوشتاری اش برای همگان قابل فهم باشد. جالب آن که، این ساده سازی مفاهیم فلسفی، هیچ گاه از جنبه نخبگانی آثار مطهری نکاست و به تعبیر امام (ره)، آثار او برای عارف و عامی، بسیار سودمند بود.
انصاف در نقل و نقد دیدگاه های مخالفان
رویکرد فلسفی مطهری با زوایای اخلاقی شخصیت او، کاملا درآمیخته بود و برهمین مبنا، هنگامی که می خواست دیدگاهی را نقد کند، اولا، در نقل و ارائه دیدگاه مخالفش امانتدارانه عمل می کرد و ثانیا، در بازگویی نقاط منفی و مثبت دیدگاه های مخالفش، چنان پروای اخلاق را داشت که خوانندگان آثارش می توانستند در آنِ واحد، تضارب دو دیدگاه را به صورت کامل نظاره گر باشند. این ویژگی برجسته، منجر به آن شده بود که آثار مطهری نه تنها در حوزه های علمیه، بلکه در محافل دانشگاهی نیز هواخواهانی جدی داشته باشد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)پرونده‌ای که باز است (اعتماد)خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش (خراسان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
پیگیری طلب 3 هزار میلیاردی شهرداری از دولت قاتل مارمولک نشان در صحنه جنایت لرزه ارز بر اندام دارو تکرار تراژدی کابل؛ این بار برای خبرنگاران مجوز لباس بندری برای زنان کارمند هرمزگانی و درخت گمشده ترامپ! 1000 میلیارد به نفع پدیده اجتماعی کردن «علوم عقلی» به سبک مرتضی مطهری بالا گرفتن زمزمه ها از تغییر کابینه؛ نوبخت: بی اطلاعم! فرمان اقتصاد مقاومتی در دست ستاد نیست دستور قضایی مسدودسازی تلگرام صادر شد حمایت از کالای ایرانی راه مقابله با جنگ اقتصادی