نوسانات ارزی، بازار مواد پروتئینی را به لرزه درآورد؛

گروه بازرگانی- به دنبال آشفتگی‌های ارزی ماه‌های اخیر، بازار گوشت، مرغ و تخم‌مرغ با موج جدیدی از گرانی روبه‌رو شده و معلوم نیست که تا چند روز دیگر که پیک مصرف را در پیش داریم چه شرایطی برای بازار این محصولات رقم می‌خورد‌. این در حالی است که به گفته توزیع کنندگان اقلام پروتئینی، از اواخر سال گذشته تا اردیبهشت امسال، قیمت گوشت و مرغ حدود 20 درصد افزایش پیدا کرده است. واقعیت این است که اواخر سال گذشته با توجه به افزایش فعالیت دلالان و همچنین افزایش قیمت دلار، بازار کالاهای اساسی با نوسان روبه‌رو شد و در روزهای منتهی به سال جدید این نوسانات تشدید شد اما در حال حاضر با توجه به اینکه التهابات بازار ارز همچنان ادامه دارد و خروج دام از کشور را با صرفه اقتصادی همراه کرده است، اتفاقاتی در این حوزه در حال رخ دادن است که در ۴۰ سال اخیر در این صنعت بی‌سابقه بوده به این معنا که به دلیل کمبود عرضه دام، قیمت گوشت به سقف۵۰ هزار تومان رسیده و همچنان این افزایش قیمت به صورت روزانه ادامه دارد‌.
مرغ نباید کمتر از 9 هزار تومان باشد؟
از سوی دیگر تغییرات نرخ ارز باعث شده که نوسان قیمتی شدیدی در قیمت ذرت و کنجاله سویا در بازار ایجاد شود که افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ را به دنبال داشته است‌. از همین رو این نوسانات و افزایش قیمت‌ها در بازار بار دیگر باعث تشدید نگرانی‌ها در خصوص مدیریت کالاهای اساسی شده و اعتراضات کارشناسان و مردم را در پی داشته است‌.
در همین خصوص مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی با انتقاد از نوسان شدید قیمت نهاده‌های دامی در بازار گفت: با توجه به افزایش بهای نهاده‌های تولید، قیمت هر کیلو مرغ در ماه رمضان‌، نباید کمتر از ۹ هزار تومان باشد‌.


محمدعلی کمالی‌سروستانی درخصوص قیمت مرغ در بازار ماه رمضان گفت: تغییرات نرخ ارز، نوسان شدیدی در قیمت ذرت و کنجاله سویا در بازار داشت به‌طوری‌که هم‌اکنون هر کیلو ذرت با نرخ هزار و 250 و سویا دو هزار و 400 تومان به مرغدار عرضه می‌شود‌. وی افزود: با توجه به آنکه ذرت و کنجاله سویا 80 درصد خوراک دام را تشکیل می‌دهند بنابراین افزایش 30 درصدی قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های کارگری در نوسان قیمت مرغ در ماه رمضان تاثیر بسزایی دارد‌. کمالی‌سروستانی ادامه داد: براساس محاسبات صورت‌گرفته، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده بدون احتساب سود پنج هزار و 900 و با احتساب سود شش هزار و 500 و قیمت هر کیلو مرغ آماده طبخ نباید از 9 هزار تومان کمتر باشد‌. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی با انتقاد از سودجویی برخی افراد در افزایش نرخ نهاده‌های دامی بیان کرد: با وجود آنکه نهاده‌های دامی با نرخ سه هزار و 630 تومان وارد شد اما در این میان عده‌ای واردکننده تنها به فکر سودجویی خود هستند به‌طوری‌که اقدام به واردات ذرت و کنجاله سویا با ارز آزاد کردند که این امر فشار سنگینی را به مرغداران وارد کرد‌. این در حالی است که مشخص نیست دستگاه‌های نظارتی کجا هستند‌.
کاهش خرید گوشت در مناطق فقرنشین
اما با توجه به آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی که نشان می‌دهد در هفته منتهی به 24 اردیبهشت‌ماه، قیمت گوشتِ قرمز در میان خرده‌فروشی‌های مواد غذایی با رشد 7/14 درصدی، (نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته) همراه شده است، به نظر می‌رسد بازار گوشت تغییرات قابل توجهی را دنبال می‌کند که بسیار نگران‌کننده است چرا که گوشت قرمز در میان مواد غذایی از نمونه محصولات اساسی به‌شمار می‌رود که در طول سالیان اخیر میزان خرید آن با کاهش قدرت خرید مردم در میان دهک‌های پایین جامعه کاهش یافته به‌طوری که شاهد افت میزان خرید گوشت قرمز (از حیث وزنی) در مناطق فقیرنشین هستیم‌. این در حالی است که در حال حاضر با توجه به افزایش صدور مجوز برای خروج گوشت قرمز و عرضه آن در بازارهای خارجی، میزان عرضه در بازار داخلی با کاهش همراه شده و این موضوع قیمت گوشت را مستقیما تحت‌الشعاع قرار داده است‌.
رونق صادرات گوسفند به کشورهای عربی
بر همین اساس رییس اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی گفت: بازار صادرات چنان رونقی پیدا کرده که امروز صاحبان دام‌ها گله خود را در سن پایین و وزن کم به فروش می‌رسانند‌. برای اولین بار در طول ۴۰ سال اخیر در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ذبح‌کاران ما بیکار بودند و گوسفندی وجود نداشت که ذبح کنند‌. البته ما درباره این بحران به وزارت جهاد، ستاد تنظیم بازار و امور پشتیبان دام مکتوب و شفا‌ها هشدار داده‌ایم‌.
علی‌اصغر ملکی در خصوص وضعیت گوشت قرمز و گرم در بازار گفت: با التهابات بازار ارز و ادامه‌دار بودن آن تا امروز خروج دام از کشور کاملا صرفه اقتصادی پیدا کرده به‌طوری که اتفاقاتی در این حوزه در حال رخ دادن است که در ۴۰ سال اخیر و در طول فعالیت من در این صنعت بی‌سابقه بوده است‌. وی تصریح کرد: امروز دام به صورت قاچاق و مجوزدار از کشور خارج می‌شود آن هم نه در روزهای اخیر بلکه از زمان بالا رفتن قیمت دلار تا به امروز و همین امر سبب شده به صورت روزانه شاهد افزایش قیمت باشیم. با این وجود جای سوال است که چرا همچنان برای صادرات و خروج دام از کشور برای برخی افراد این امتیاز و رانت را قائل می‌شوند‌. ملکی ادامه داد: بازار صادرات چنان رونقی پیدا کرده که امروز صاحبان دام‌ها گله خود را در سن پایین و وزن کم به فروش می‌رسانند در صورتی که اگر این دامی که امروز خارج می‌شود سه ماه آینده صادر شود حداقل چهار کیلو به وزن آن افزوده خواهد شد‌.
هر کس به فکر منافع شخصی است
رییس اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی افزود: کار به آنجا رسیده که حتی بره ماده مولد را امروز ذبح می‌کنند. این یعنی در آینده نزدیک ما شاهد کاهش زاد و ولد خواهیم بود. این مساله ما را به قهقرا می‌برد و در آینده نزدیک دچار کمبود دام و در نتیجه گوشت خواهیم شد‌. ملکی گفت: امروز هر کس به فکر منافع شخصی است و نگاه نمی‌کند این بره ماده مولد برای آینده چه تاثیری برای بازار گوشت کشور دارد. فقط به فکر این است که شاید سه یا چهار ماه آینده بازار صادرات به این قیمت نباشد و نتواند با سودی که امروز وجود دارد دام خود را حال به صورت قاچاقی یا رسمی صادر کند‌. وی یادآور شد: دامی که تا همین هفته‌های پیش ۲۱ هزار تومان فروش می‌رفت امروز ۳۳ هزار تومان در کویت و امارات فروخته می‌شود‌. به دلیل کیفیت بالا و بی‌همتا بودن گوشت گوسفند ایرانی خیلی از کشور‌ها به دنبال این گوشت هستند و برای همین است که کویتی‌ها، اماراتی‌ها و قطری‌ها از مشتریان اصلی و وفادار این گوشت‌ها هستند‌.
ملکی گفت: در روزهای اخیر میادین ما از عرضه دام خالی شده است و هر روز شاهد افزایش قیمت هستیم به‌طوری که از پنجشنبه تا شنبه هزار تومان به قیمت گوسفند اضافه شده یعنی دو هزار تومان قیمت گوشت گرم افزایش پیدا کرده است‌. وی ادامه داد: در بازه زمانی طولانی‌تر از ۲۸ اسفند تا امروز قیمت گوسفند از کیلویی ۳۷ هزار به ۴۵ هزار تومان رسیده است‌. در واقع از اولین روز سال ۹۷ قیمت‌ها شروع به افزایش داشته و این در حالی است که نزدیک ماه رمضان هستیم که به‌طور طبیعی هر ساله در این ایام مصرف مواد پروتئینی افزایش می‌یابد و قیمت آنها نیز بالا می‌رود‌.
گرانی مداوم به دلیل نبود دام
وی در خصوص تاثیر افزایش قیمت نهاد‌ه‌ها و خوراک‌های دامی بر روی گوشت گوسفندی گفت: تاکنون مشکلی در تامین خوراک دام به وجود نیامده زیرا ما در شش ماه اول سال قرار داریم و با وجود بارندگی‌های اخیر صحراهای ما مملو از مرتع است‌. اما در ‌‌نهایت امکان دارد که این مساله نیز تاثیر هر چند محدود بر قیمت دام بگذارد‌. رییس اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی اظهار داشت: متاسفانه قیمت دام الان به روز افزایش پیدا می‌کند به‌طور مثال چهارشنبه خرید مغازه‌دار ۴۳ هزار تومان بود و فروش آن ۴۹ هزار تومان اما امروز این قیمت به ۴۵ هزار تومان خرید و ۵۱ هزار تومان فروش رسیده است که مهم‌ترین علت آن عدم وجود دام است‌. وی ادامه داد: برای اولین بار در طول ۴۰ سال اخیر در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ذبح‌کاران ما بیکار بودند و گوسفندی وجود نداشت که ذبح کنند‌. ما درباره این بحران به وزارت جهاد – ستاد تنظیم بازار - امور پشتیبان دام مکتوب و شفا‌ها هشدار داده‌ایم‌.
رییس اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی در خصوص واردات گفت: در سال گذشته ما به‌طور متناوب روزانه ۸۰ تا ۹۰ هزار تن واردات داشتیم و این گوشت‌ها در فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌شد اما مشکل این است که بیشتر مردم ایران گوشت‌های وارداتی را قبول ندارند اما اگر روزی اختلالی در میزان واردات صورت بگیرد مسلما ما دراین حوزه دچار بحران می‌شویم‌. وی گفت: با شرایط پیش رو به احتمال زیاد مجبور به افزایش واردات خواهیم بود‌.
گرانی بیشتر دور از ذهن نیست
همچنین مجتبی نوروزی، رییس سابق سازمان دامپزشکی با اشاره به بالا رفتن نرخ ارز در طول هفته‌های گذشته بیان کرد: با افزایش نرخ ارز، بسیاری از کالاها و محصولات وابسته به واردات گران شده که این موضوع در خصوص دام که به واردات نهاده‌های دامی همچون سویا نیازمند است نیز مصداق دارد‌. نوروزی گفت: در صورت عدم اِعمال مدیریت مناسب، افزایش هر چه بیشتر نرخ گوشت قرمز دور از ذهن نخواهد بود‌.
رشد 7 برابری قیمت در 8 سال
محمدرضا اسکندی، وزیر اسبق کشاورزی نیز در ادامه گفت: طی هشت سال گذشته قیمت گوشت با رشد هفت برابری همراه شده است و متاسفانه یکی از دلایل این گرانی‌ها به سودجویی و سوءاستفاده عده‌ای بازمی‌گردد که فراتر از هزینه‌های واقعی قیمت گوشت را افزایش می‌دهند‌. وی در ادامه افزود: در شرایطی که ایران دارنده رتبه چهارم دنیا در برخورداری از دام زنده سبک بود، اکنون به واردکننده گوشت قرمز تبدیل شده است‌. اسکندری با اشاره به نرخ 4/4 دلاری هر کیلو گوشت قرمزِ وارداتی، گفت: با احتساب نرخ دلار 4 هزار و 200 تومانی، باید قیمت گوشت کمتر از 20 هزار تومان محاسبه شود، اما در فروشگاه‌ها‌، گوشت وارداتی به قیمت 33 هزار تومان در هر کیلو به فروش می‌رسد و در این میان گروه‌ها و افرادی هستند که از این شیوه نرخ‌گذاری به سود بسیاری نائل می‌شوند‌.
نرخ تخم‌مرغ غیرقابل پیش‌بینی است
همچنین به تازگی رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران از افزایش 200 تومانی نرخ تخم‌مرغ در بازار خبر داد و گفت: هم‌اکنون نرخ هر کیلو تخم‌مرغ جلوی در مرغداری 5 هزار و 500 تا 5 هزار و 600‌، متوسط دانه‌ای 380 و شانه‌ای 11 هزار و 300 تومان است‌. ناصر نبی‌پور افزایش قیمت نهاده‌ها و ازدیاد مصرف را دلیل اصلی نوسان قیمت تخم‌مرغ نسبت به هفته‌های اخیر اعلام کرد و با انتقاد از نوسان شدید قیمت نهاده‌ها، افزود: در سه ماه اخیر نرخ هر کیلو ذرت 850 و کنجاله سویا دو هزار تومان بود که هم‌اکنون با افزایش قابل توجهی هر کیلو ذرت با نرخ هزار و 200 و کنجاله سویا دو هزار و 400 تومان عرضه می‌شود‌. رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار تصریح کرد: با توجه به نوسان شدید قیمت نهاده‌ها، نرخ تخم‌مرغ در بازار غیرقابل پیش‌بینی است و حال باید منتظر ماند و دید که بازار نهاده‌ها به کدام سمت و سو می‌رود‌.
توزیع کالای تنظیم بازاری کافی نیست
شرایط بی‌سابقه گرانی اقلام پروتئینی در بازار در حالی ادامه دارد که مسوولان چندان توجهی به تنظیم بازار کالاها و اقلام اساسی سفره مردم ندارند و تنها با توزیع مقدار محدود کالای تنظیم بازاری، خیال خود را راحت می‌کنند‌. بر همین اساس مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام اعلام کرده که با توجه به ذخایر مناسب، محصولات پروتئینی بدون هیچ گونه محدودیتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سازمان میادین میوه و تره‌بار توزیع می‌شود‌. به گفته حمید ورناصری، ذخایر پروتئینی تنظیم بازار امسال تامین است به‌طوری که متقاضیان برای دریافت گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ می‌توانند به ادارات کل پشتیبانی امور دام مراجعه کنند‌. وی همچنین اعلام کرده که آرامش خوبی بر بازار اقلام پروتئینی در ایام نوروز حاکم بوده و از این پس نیز نوسان خاصی در اقلام پروتئینی نخواهیم داشت‌.
اما واقعیت این است که با وجود توزیع کالاهای تنظیم بازاری در ایام عید، این کالاها به مقدار کافی در فروشگاه‌ها وجود نداشت به‌طوری‌که همه مردم موفق به خرید این کالاها نشدند و به ناچار اقلام پروتئینی را از مغازه‌های سطح شهر با قیمت‌های بالا تهیه کردند‌. در شرایط فعلی نیز با توجه به اینکه نوسانات نرخ ارز، آشفتگی بازار محصولات پروتئینی را به دنبال داشته، از دولت و مسوولان تنظیم بازار انتظار می‌رود که راهکارهای مناسب‌تری را برای جلوگیری از افزایش قیمت در بازار پیاده‌سازی کنند تا با فرا رسیدن مناسبت‌های جدید، بازار بیش از این دچار نوسان نشود‌.