نگاهی دوباره به ماجرایی که نوازندگان برهنه از پوشش ایرانی را صاحب لباس وطنی کرد قابی برای همزیستی هنر و صنعت ایرانی

حاشیه ای بر منحصر به فردترین ارکستر جهان
علی نامجو - احتمالا علاقه مندان به موسیقی دو ارکستر سازهای ایرانی و ارکستر اقوام ایران را به یاد دارند که در دهه هفتاد با رهبری محمدجلیل عندلیبی فعال بود و اجراهای قابل دفاعی هم داشت اما به یکباره با طرح عنوان مشکلات مالی بنیاد تعطیل شد و رهبر دو ارکستر برای پرداخت حقوق نوازندگانش مجبور به فروختن پرایدش شد. ارکستر ملی و سمفونیک وزارت فرهنگ کشورمان سال هاست که در فراز و نشیب های گوناگون تا پای تعطیلی رفته اند، مدتی کار نکرده اند و هنوز هم اوضاع مالی نوازندگانشان تقریبا شرم آور است. این ادعا را می شود از میان سخنان علی رهبری رهبر مستعفی ارکستر سمفونیک بیرون کشید. او در نامه ای که همین چند وقت قبل نوشته بود، با انتقاد از اعزام ارکستر وزارت ارشاد به جام جهانی با اشاره به دریافتی های اندک نوازندگان دو ارکستر، اوضاع سخت اقتصادی این گروه برای تامین معاش زندگی شان و حتی مسافرکشی تعداد زیادی از آنها برای درآوردن اجاره خانه گفته بود و برهمین اساس فرستادنشان به جام جهانی را علاوه بر مرسوم نبودن در سطح جهانی بدتر کردن اوضاع دریافتی ها برای نوازندگان اعلام کرده بود. این بار برای اولین بار در تاریخ ارکسترهای بعد از انقلاب شرکتی از بخش خصوصی وارد میدان شده و تصمیم به حمایت از نوازندگان هنرمند و صبور این مجموعه گرفته است. هرچند به نظر می رسد ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک با توجه به اجراهای سطح پایین و عدم موفقیت در جذب مخاطب در سطح عمومی و حتی میان خواص نمی تواند درآمدهای جدیدی برای این حضور جدید ایجاد کند. هاکوپیان. همان برند معروف و خوش نام است.
ایثار کارآفرین
« از نیمه دوم دهه چهل وارد مد و مدسازی شدم و در اواخر دهه چهل با یک آکادمی مد در اروپا ارتباط برقرار کردم و نشریات آن را به طور مرتب دریافت کردم‌، این رابطه تا به امروز ادامه دارد. در اوایل دهه پنجاه هنر مد و مدسازی به ویژه در پوشاک زنانه از طریق نمایش زنده مد در اماکن عمومی مانند سالن هتل‌ها از کنج خانه ها خارج و به میان مردم آمد. در اوایل دهه پنجاه مدل‌های من به ویژه در رشته مردانه به روی صحنه آمد و در سال ۱۳۵۳ در فستیوال مد


برگ ریز، مدل‌های من در طراحی و دوخت اول شد و در پی آن در سال ۵۴ با ارائه مجموعه‌ای از مدل‌های زنانه و مردانه من گامی در مد لباس ایران برداشتم که تا آن زمان در ایران سابقه نداشته است». این جملات بخشی از حرف های سومبات هاکوپیان صنعت گر، کارآفرین و استاد خیاطی مدرن و طراحی است. نام او برای اغلب مخاطبان به احتمال کت و شلوارهای برند گرانقیمتی را به یاد می آورد که به تازگی اتفاق جالبی را برای موسیقی ایران رقم زد. خبر مختصر و البته مشخص است: طبق تفاهم نامه ای که میان بنیاد رودکی و شرکت هاکوپیان امضاء شد، شرکت هاکوپیان به عنوان اسپانسر مسئولیت طراحی و آماده‌سازی لباس رهبران و اعضای ارکسترهای تحت نظارت بنیاد رودکی را به عهده گرفته است. ارکستری که با گلچینی از نوازندگان ارکستر ملی به رهبری فریدون شهبازیان و ارکستر سمفونیک به رهبری شهرداد روحانی راهی جام جهانی 2018 در روسیه است، با لباس های طراحی شده هاکوپیان روی صحنه حاضر می شوند. این ارکستر بناست در شب های مختلف با رهبری روحانی و شهبازیان روی صحنه برود و قطعاتی را بنوازد. سه قطعه با آهنگسازی بابک زرین و صدای سالار عقیلی و علیرضا قربانی ساخته شده که به عنوان سرود تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی روسیه است و قرار بر این شده تا ارکستر کشورمان در سه شهری که تیم فوتبال ایران بازی های مقدماتی اش را آنجا انجام می دهد، کنسرت‌هایی را
اجرا کند.
این بار با لباس های شخصی اجرا نمی کنند
فارغ از اینکه اجرای ارکستر ملی و سمفونیک کشورمان در روسیه با چه اهدافی برنامه ریزی شده و چقدر مرسوم است ارکسترهای موسیقی کشورهای مختلف در جام جهانی ها همراه تیم ملی خودشان به سفر بروند و کنسرت اجرا کنند، اتفاق جالب و خوشحال کننده این است که از این به بعد نوازندگان ارکستر لازم نیست لباس های شخصی شان را برای اجرا به تن کنند و احتمالا ناهماهنگی در رنگ و طرح لباس هرقدر هم جزئی توی چشم مخاطب بزند و باعث ایجاد حس
بی نظمی حتی در ظاهر نوازندگان شود.
«از هاکوپیان برای این همکاری متشکرم. در دو سال فعالیتم فراز و نشیب هایی داشتم. دو سال پیش در چنین روز هایی از وضعیت ارکستر ها خبر داشتید. حالا آن ارکستر را با وضعیت الان مقایسه کنید. قطعا جایگاه فعلی ارکستر ملی و سمفونیک بهتر از سال های پیش است. ما باید تمام بخش ها و پیش‌نیاز ها را بررسی کنیم و به تمام نیاز ها را توجه کنیم. از طرفی ارکستر ها باید جایگاه مناسبی را برای فعالیتشان فراهم و اجراهای مناسبی را باید تجربه می کردند. از
این رو امشب ما اتفاق متفاوتی را برای آن هاشاهد هستیم. آنها باید با ظاهری مناسب در اجرا ها حاضر شوند. خوشحالم که در سال حمایت از کالای ایرانی، ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی امکان حضور در جام جهانی فوتبال در روسیه و پوشیدن لباس ملی را با حمایت شرکت هاکوپیان تجربه می کنند. امید دارم که این رویداد ها برگ زرین مهمی برای حرکت رو به جلوی بنیاد رودکی شده باشد. باید همچنان کاری بکنیم که بیشتر از این ها شاهد پیشرفت ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی باشیم»صفی‌پور رئیس بنیاد رودکی که از حمایت هاکوپیان بسیار خوشحال بود این جمله ها را در رونمایی
لباس های طراحی شده برای ارکستر، در هتل اسپیناس پلاس به زبان آورد.
عاشقانه های صنعت گر سپید موی
علی اکبر صفی پور رئیس بنیاد رودکی از سوی وزارت ارشاد نماینده بود تا تفاهم نامه ای را امضاء کند که از هر نظر به نفع بنیاد تحت ریاست اوست.او در شب رونمایی گفته بود: ما در مذاکرات با شرکت هاکوپیان متوجه علاقه جناب هاکوپیان به هنر ایرانی شدیم. خوشبختانه همه چیز از روی علاقه بود و نه برای تبادل و پیشرفت تبلیغاتی این شرکت. ما هنوز از هاکوپیان در مجموعه تالار وحدت تبلیغی انجام ندادیم. هر شرکتی
سیاست گذاری هایی دارد. در این زمینه، حضور در روسیه و حمایت هاکوپیان پیش از این که حمایت مالی باشد در زمینه هنری است. این حمایت باعث شد شرایط خوبی برای ارکستر ها برای اجرا در روسیه به وجود بیاید.» آقای هاکوپیان هم همان‌جا رفت پشت میکروفون و گفت: «هر ایرانی که عاشق میهنش هست باید به هر کاری که برای ایران
می کند افتخار کند. فرش ایرانی بهترین نمونه است. ما در زمینه تولید لباس مشکلات زیادی نداریم. اما در کشورمان زیرساخت ها و نگاه اصیل به صنعت پوشاک وجود نداشته است. اما امروز این اتفاق افتاده و با زمینه هایی که امروز در حال مهیا شدن است طی پنج سال آینده شاهد به اوج رسیدن تولید لباس در ایران خواهیم بود و به جایی می رسیم که بتوانیم با برندهای خارجی رقابت کنیم و قطعا در پنج سال آینده این اتفاق خواهد افتاد.»
دلیلی به جزء انتفاع مالی
هاکوپیان شرکت کوچکی نیست هرچند روزی که موسس و مدیرعاملش با نام فامیل خودش تصمیم گرفت در عرصه ای که دانش و تجربه کسب کرده بود، کار را شروع کند، این برند نام کارگاه کوچکی شد و چند نفر خیاط طراحی های سومبات جوان را می دوختند. با نگاه به جملاتی که او در این روزها به خبرنگاران گفته و مطالعه کتاب هایی که تاکنون تجربه کرده است،
می شود فهمید که کارآفرین سپید موی ارمنی تبار عاشق ایران است. او ایران را دوست دارد نه در مقام حرف که رسم زندگی هاکوپیان این است.» امروز: ما عاشقانه وارد این کار شدیم و دوست داریم در این رویداد بزرگ سهم‌مان را با افتخار ادا کنیم. برای اولین بار پس از انقلاب شاهدیم که برای ارکسترها لباس طراحی و ساخته
می شود. امروزه در جهان اثبات شده که هیچ شرکتی
نمی تواند به حیاتش ادامه دهد مگر اینکه در مسائل اجتماعی نقش داشته باشد. موسیقی چیزی است که در فرهنگ ما جایگاه ویژه ای دارد. پس یکی از دلایل حمایت ما این است که صنعتمان در تاریخ و فرهنگمان ریشه دارد. دو هنر ریشه دار به هم پیوسته اند امیدواریم در ادامه کارهایی بزرگ شکل گیرد. موسیقی در فرهنگ ما جایگاه ویژه‌ای دارد؛ بنابراین یکی از دلایل حمایت ما از ارکستر سمفونیک حفظ پیوند صنعتی، تاریخی و فرهنگی مان است. ما لباس نوازندگان را با توجه به فعالیتشان روی صحنه طراحی کردیم. در یک جلسه تمرین ارکستر حضور داشتیم و بر اساس ویژگی های نوازندگی سازهای مختلف، حرکات هنرمندان را بررسی کردیم سپس با بهره‌گیری از دانش طراحان حرفه‌ای هاکوپیان، لباس مناسب برای ارکستر طراحی شد. برای طراحی لباس بانوان هم سعی ما حفظ اصالت فرهنگ ایرانی و رعایت قواعد رایج در جامعه ایران بود. با زمینه‌هایی که امروز دارد مهیا می شود امیدواریم بتوانیم با برندهای خارجی رقابت کنیم.»
صنعت، هنر و توسعه
چیزی که باعث شده است یکبار دیگر همدلی بعد از این تفاهم ماندگار سراغ این ماجرا برود، ارتباطی است که به نظر می رسد بعد از شب اسپیناس میان هنر و صنعت در ایران به وجود آمده است. هاکوپیان می تواند نمادی برای این ارتباط باشد، یعنی یک بنگاه از بخش خصوصی که توانسته است در فضای سخت صنعتی ایران روی پا بایستد و امروز زمینه ارتباط میان صنعت و هنر را به وجود آورده است. این مساله می تواند یک نماد باشد برای آن که مدعی شویم اگر در ایران فضای کسب و کار به سمت پیروزی صنعت حرکت بکند، تولید کنندگان زیادی خواهند بود که چنین ارتباطات و تعاملات اجتماعی را به وجود می آورند. توسعه اندیشان بر این باروند که در دنیای امروز، صنعت بخشی از یک گفتمان اجتماعی است و صنعت گرانی موفق خواهند بود که بتوانند در این بستر اجتماعی فعالیت خود را بالنده کنند. ارتباطی که میان یک تولید کننده با جریان ملی موسیقی کشور رخ داده است درواقع محرکی برای توسعه صنعتی ایران خواهد بود چون بر اساس مفاهیم مدرن با این اتفاق تولید در بدنه جامعه حرکت کرده است. به طور قطع تولید کنندگان از شرایط سخت و دشوار اهالی هنر اطلاع دارند و با انتخاب شخصی خود و بدون چشم اندازهای اقتصادی در این مسیر حرکت می کنند از این منظر باید از آنها قدردانی کرد اما واقعیت آن است که اگر مسئولین به سمتی می رفتند که فضای کسب و کار کشور زمینه شکوفایی را برای صنعت ایرانی به نقطه استاندارد می رساند امروز صنعتگران زیادی بودند که در تعاملات اجتماعی بستر رشد توسعه صنعتی را مهیا می کردند. به هر حال، امروز با ارتباطی که میان بنیاد رودکی و شرکت هاکوپیان به وجود آمد، قابی از همزیستی میان صنعت و هنر ایرانی به وجود امده است که می تواند چراغی روشن برای تاریخ توسعه این مرز و بوم باشد. این اتفاق هم به کام صنعت و هم به کام هنر مبارک باد.
سایر اخبار این روزنامه