فصل‌ تازه در روابط روسیه- ترکیه

روسای جمهور‌ ترکیه و روسیه، جمعه گذشته در کرملین با یکدیگر ملاقات کردند. ولادیمیر پوتین در این دیدار به ظرفیت‌های موجود برای بالاتر بردن سطح همکاری‌های دوجانبه اشاره کرد.
پوتین ضمن استقبال از اردوغان در کرملین، همکاری و مساعدت در منازعه سوریه را معتمدانه و مفید خواند و از لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ترکیه خبر داد. اردوغان هم پس از ملاقات با پوتین در مسکو، از مذاکره برای همکاری نظامی تنگاتنگ دو کشور در سوریه خبر داد.
اردوغان در کرملین درباره تدابیر مشترک برای مقابله با داعش و شبه‌نظامیان دیگر در سوریه صحبت کرد. وی از جمله در هشدار نسبت به فعالیت گروه‌های کرد سوری گفت: یگان‌های مدافع خلق، بازوی پ‌ک‌ک در سوریه هستند و باید به اقدامات و فعالیت‌هایشان در مسکو پایان داده شود.
آنکارا این گروه را تروریستی می‌داند. روسیه در خلال بحران روابط با آنکارا، به این گروه اجازه تاسیس دفتر در مسکو را داد. اردوغان گفته عادی‌سازی مناسبات آنکارا و مسکو مستلزم خاتمه دادن به فعالیت یگان‌های مدافع خلق در این کشور است. در دومین سفر اردوغان به مسکو پس از آگوست ۲۰۱۶، شمار زیادی از مقام‌های دولت ترکیه هم حضور داشتند.


مناسبات آنکارا و مسکو پس از هدف گرفته شدن یک سوخوی روسی در سال ۲۰۱۵ در نزدیکی مرز سوریه و ترکیه به شدت تیره شده بود. این تیرگی در تابستان ۲۰۱۶ با پوزش‌خواهی اردوغان و تغییرات دیگر در معادلات منطقه رو به بهبود گذاشت. کودتای ناکام نظامی در ترکیه و بروز تنش بین اردوغان و غرب، آنکارا را نیازمند حمایت‌های مسکو ساخت.
مناسبات دو کشور به خاطر تحولات سوریه نیز مستحکم شد. آنکارا و مسکو به عنوان قدرت‌های کلیدی، استقرار آتش‌بس در سوریه در اواخر دسامبر ۲۰۱۶ را فراهم ساختند. در ژانویه و فوریه نیز نشستی به ابتکار این دو کشور در آستانه، پایتخت قزاقستان بین نمایندگان دولتی و اپوزیسیون سوریه حمایت برگزار شد. دور سوم این نشست قرار است در میانه مارس دوباره در همین شهر تشکیل شود. در جنگ داخلی سوریه، روسیه از بشار اسد، رییس‌جمهور‌ سوریه می‌کند و ترکیه از شورشیان مخالف او حمایت کرده است‌ اما هر دو کشور عملیاتی علیه گروه موسوم به دولت اسلامی انجام داده‌اند.
از نظر همکاری‌های اقتصادی، مسکو و آنکارا در‌صدد اجرایی کردن پروژه‌های انرژی هستند. روسیه می‌خواهد خط لوله گاز ترکیه از دریای سیاه تا نیروگاه هسته‌ای آکویویو در جنوب را احداث کند. همچنین می‌خواهد گاز طبیعی خود را از طریق این کشور به جنوب اروپا بفروشد.
آمور گادشیف، کارشناس سیاسی از آکادمی علوم مسکو می‌گوید سفر اردوغان به مسکو، یک پیام ویژه به غرب است: ترکیه نمی‌خواهد بیش از این نقش حیاط خلوت اروپا را ایفا کند. به اعتقاد گادشیف، هدف اردوغان این است که با نزدیکی به روسیه فشارهای بروکسل به آنکارا را خنثی کند.
روسیه هم به نشانه دوستی و نزدیکی دوباره با آنکارا، ممنوعیت واردات میوه و سبزی از ترکیه را ملغی کرده است. با لغو این تحریم، صادرات پیاز، انواع کلم و میخک ترکیه به روسیه دوباره از سر گرفته می‌شود اما واردات گوجه‌فرنگی همچنان ممنوع خواهد بود. این در حالی است که گوجه‌فرنگی یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی ترکیه است.
تصمیم روسیه در ممنوع کردن واردات میوه و سبزیجات از ترکیه، واکنشی به ساقط شدن جنگنده سوخوی این کشور در سال ۲۰۱۶ بود. در ماه اکتبر اما روسیه تحریم برخی اقلام کشاورزی ترک را لغو کرد.
در زمان اوج تشنج بین آنکارا و مسکو، پوتین دستور داد علاوه بر تحریم واردات کالاهای ترکیه، کلیه پروازهای چارتر و دفاتر مسافرتی و گردشگری از روسیه به ترکیه تعطیل شوند. قراردادهای کاری با پیمانکاران و شرکت‌های ساختمانی ترک در روسیه نیز به صورت یکجانبه ملغی شدند یا اجازه تمدید نیافتند.
اردوغان در فهرست تقاضاهای خود از مسکو، لغو روادید برای سفر اتباع ترکیه به روسیه و نیز گسترش ارتباطات هوایی را هم مطرح کرده است.
سفر اردوغان به مسکو همزمان با بروز نشانه‌هایی از اختلاف در روابط ترکیه با غرب انجام ‌شد. اخیرا دولت آلمان از اردوغان برای تشبیه رفتار‌های آن کشور با رفتار‌های آلمان نازی شدیدا انتقاد کرده است.
اردوغان جلوگیری از برگزاری تجمع برای تبلیغ همه‌پرسی قانون اساسی این کشور در آلمان را به رفتار نازی‌ها تشبیه کرده بود. هدف از برگزاری این همه‌پرسی، اعطای اختیارات جدید به اردوغان است. این همه‌پرسی در غرب توسط بسیاری به دلیل تمرکز بیشتر قدرت در دست رییس‌جمهور ترکیه مورد انتقاد قرار گرفته است.