روزنامه جهان صنعت
1396/11/02
توان تحلیل رفته صنعت ساختمان در ایجاد ارزشافزوده؛
گروه حمل و نقل- در حالی که بسیاری از برنامهریزان اقتصادی کشور صنعت ساختوساز را لوکوموتیو اقتصادی میدانند اما نماگرها نشان میدهد بخش ساختمان دیگر توسعهدهنده اقتصاد ایران نیست. بانک مرکزی هفته گذشته نماگرهای اقتصادی کشور در سه ماهههای اول و دوم سال را منتشر کرد که بر این اساس ارزشافزوده بخش ساختمان در اقتصاد کشور در سه ماهه اول سالجاری 1/12 هزار میلیارد تومان معادل 7/3 درصد از کل تولید ناخالص داخلی و در سه ماهه دوم نیز 5/23 هزار میلیارد تومان و معادل 8/5 درصد از کل GDP را دربر میگیرد.بررسیها نشان میدهد میزان ارزشافزوده بخش ساختمان به اقتصاد کشور (از نظر رقم پولی) در سالجاری نسبت به سال گذشته افزایش داشته است بهگونهای که در مقایسه با ارزشافزوده بخش ساختمان در سال ۹۵، در سه ماهه نخست ۷۰۰ میلیارد تومان و در سه ماهه دوم امسال سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد رشد نقدینگی بخش ساختمان بودهایم. اما از نظر سهم درصد نقدینگی بخش ساختمان نسبت به کل تولید ناخالص داخلی، در سه ماهه نخست سال گذشته (۹۵) معادل ۴ درصد از جی دی پی بوده که در سالجاری به 7/3درصد کاهش یافته است. این موضوع نشان میدهد در بهار امسال بخش ساختمان نسبت به بهار سال گذشته کوچکتر شده بود اما این تناسب در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته 2/0 (۲ دهم) درصد رشد نشان میدهد.
راهاندازی نهضت ساخت و ساز گسترده، اشتباه است
در حالی که بسیاری از برنامهریزان اقتصادی و سیاستگذاران کلان اقتصاد کشور برآنند تا با راهاندازی مجدد بخش ساختمان در حوزه ساخت و ساز، به نوعی جریان اشتغال و همچنین واحدهای تولیدی کوچک و متوسط که عمدتا تولیدکنندگان محصولات مرتبط با حوزه ساختمانی است را فعال کنند، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که راهاندازی مجدد ساخت و ساز با استفاده از منابع بانکی میتواند بازگشت اشتباه به اقدامات دولتهای سابق در دهه ۸۰ باشد. این در حالی است که وزیر راهوشهرسازی نیز بر این عقیده است که مسکن و ساختمان نمیتواند دیگر مانند گذشته پیشران اقتصادی باشد؛ موضعی که سبب شده اصطکاکهایی میان وی و بخشهای سیاستگذار دولت در حوزه پولی و مالی باشد چراکه آخوندی با راهاندازی نهضت ساخت و ساز گسترده و اقداماتی شبیه مسکن مهر در دهه ۸۰ کاملا مخالف است. این در حالی است که هم رییس جمهور و هم تیم اقتصادی دولت به دنبال اجرای فرآیندی شبیه طرح مسکن ولی این بار در بافتهای فرسوده هستند و منابع مالی نسبتا مناسبی نیز برای آن از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفتهاند.
ساختمانهای خالی نتیجه ساخت و ساز بدون استراتژی
در دولتهای نهم و دهم بخش زیادی از منابع مالی دولت و بانکها وارد حوزه ساخت و ساز شد که به یکباره با حجم انبوهی از واحدهای مسکونی و غیرمسکونی بلااستفاده در دهه ۹۰ مواجه شدیم که به دلیل کمبود نقدینگی بانکها که عامل آن نیز همین وام دادنهای متعدد به سازندگان بود، امکان فروش آنها از طریق تسهیلات بانکی خرید مسکن به مردم وجود نداشت؛ زنجیرهای که از یک سو به حبس نقدینگی در خانهها و مگامالهای خالی منجر شد و از سوی دیگر بسیاری از فعالان خرد صنعت ساختمان را به ورطه بیکاری کشاند.
ارزشافزوده کوچ سرمایهها به بخش ساختمان، موقتی است
محمدرضا ادیبی، اقتصاددان در گفتوگو با مهر در خصوص نقش کمرنگ بخش ساختمان در نماگرهای اقتصادی کلان کشور اظهار داشت: بر اساس نماگرهای اقتصادی منتشره از سوی بانک مرکزی در پنج سال اخیر میزان ارزشافزوده بخش ساختمان نسبت به سایر بخشها همواره روند نزولی داشته است که نشان میدهد سایه رکود همچنان بر صنعت ساختمان گستردهتر شده است.
وی ادامه داد: منظور از ارزشافزوده بخش ساختمان نسبت به GDP این است که منابع مالی سرازیر شده به این بخش چقدر توانسته به تولید ناخالص داخلی کمک کند. البته با توجه به اینکه صنعت ساختمان، از بخشهای دیربازده است و سرمایهگذاری در آن زمان میبرد تا به نتیجه برسد، نباید انتظار داشت که سرمایهگذاریهای جدید بتواند اثر بزرگی در GDP داشته باشد و اگر بخواهیم این بخش را رشد دهیم، زمان میبرد تا بتواند در تولید ناخالص داخلی سهم بسزایی داشته باشد برخلاف بخش خدمات که در تمام دنیا یکی از مهمترین بخشهای زودبازده برای ایجاد ارزشافزوده در تولید ناخالص داخلی کشورهاست.
صنعت ساختمان ظرفیتی بیش از این ندارد
این مدرس اقتصاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا صنعت ساختمان میتواند پیشران اقتصادی باشد یا خیر افزود: هم میتوان پاسخ آری داد و هم پاسخ خیر.
ساختمان از این جهت پیشران نیست که نمیتواند سهم ارزشافزوده آن در تولید ناخالص داخلی بیشتر از آنچه هست، باشد بنابراین این بخش چندان نمیتواند از شرایط موجود بیشتر رشد کند چون ظرفیت ندارد. نمونه آن وجود تعداد زیاد خانههای خالی و همچنین واحدهای اداری و تجاری خالی نوساز است که اگرچه در ظاهر و بر حسب ارزش مالی و نقدی، ارقام بسیار بزرگی را شامل میشوند اما از نظر ایجاد ارزشافزوده در تولید ناخالص داخلی به دلیل بازارپذیر نبودن آنها و ناتوانی در تبدیل کردن این واحدهای مسکونی و همچنین واحدهای اداری و تجاری خالی مگامالهای مختلف کشور به نقدینگی موثر و رشددهنده، تقریبا بیتاثیر هستند.
به گفته این اقتصاددان، علت آن، پایین بودن قدرت خرید مردم برای تهیه واحد مسکونی است. از سوی دیگر خرید واحدهای تجاری و اداری نیز به صرفه نیست چون شرایط اقتصادی بهگونهای نیست که بتوان کسب و کاری با شکل و شمایل سنتی راهاندازی کرد. بنابراین هر گونه سرمایهگذاری غیراصولی در ساختمان و بدون استراتژی توسعه، صرفا هدر دادن منابع ملی است.
امکان نقدینه کردن ساخت و سازهای سابق وجود ندارد
ادیبی تصریح کرد: اما بخش ساختمان از یک نظر میتواند در کشور تاثیر موقتی داشته باشد و آن، اینکه نفس ساخت و ساز و سرمایهگذاری در صنعت ساختمان به نوعی بخشهای مختلف مانند صنایع تولیدی سیمان یا مصالح ساختمانی، بخشهای خدماتی مانند کارگران، مهندسان و بسیاری از فعالان ساختمانی را درگیر کند که این اقدامات اگرچه در کوتاهمدت مثلا یک یا دو سال تاثیرگذار هستند اما در بلندمدت به نابودی اقتصاد میانجامند چون تا زمانی که محصول فعالیت بخش ساخت و ساز نتواند وارد بازار شود و به نقدینگی در گردش که سبب ادامه روند تولیدی باشد، تبدیل نشود، به حبس سرمایهها در این بخش میانجامد. بنابراین بهطور کلی ساختمان دیگر نمیتواند پیشران اقتصادی باشد چون برای ایجاد ارزشافزوده در GDP کشور از محدودیت بالایی برخوردار است. این در حالی است که بخشهایی مانند خدمات و صنایع ارتباطاتی و الکترونیکی در دنیا ارزشافزودههای بسیار هنگفتی برای تولید ناخالص داخلی کشورها در پی دارند که گاه بعضا به جایی میرسد که میتواند تا ۷۰ درصد GDP کشورها را به دنبال داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
کمک های ایران را فراموش نمی کنیم
دولتآبادی: آقایان با ادبیات ۵۰ ساله و نویسندگان ما چه کردند
نقطه شروع ناآرامیهای اخیر از سوی دشمنان نبود
ماجراجویی جدید اردوغان
رکود بازار به کاسبی دلالان رونق میدهد؛
سود سهام عدالت درآمد دائمی میشود
کدام نهاد از حضور زنان نوازنده جلوگیری میکند؟
از تعیین اولین اوت و کرنر و فول تا تغییر نتیجه بازی؛
اینجا خیلی مکزیک است!
اگر روحانی راست میگفت!
دست دولت در جیب مردم
بررسی طرح دولت در مجلس برای ساماندهی تجارت مرزی؛
توان تحلیل رفته صنعت ساختمان در ایجاد ارزشافزوده؛
پیشنهاد مرکز پژوهشهای مجلس برای بازگشت به دوره کوپنی؛
مجلس واقعا در راس امور است؟
تعطیلی ۳۰۰ مرغداری در ایران به دلیل آنفلوآنزای مرغی
طالبان مسوول حمله به هتل اینترکنتینانتال کابل
مقصر اصلی نوسانات ارز
مقصر اصلی نوسانات ارز