کمک های ایران را فراموش نمی کنیم

«جهان صنعت»- برگزاری همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق برای استقلال و مخالفت کشورهای منطقه به ویژه ایران برای جلوگیری از ایجاد یک کشور مستقل کردنشین در منطقه از یک سو و درگیرهایی که پس از آن در کرکوک میان دولت مرکزی عراق و پیشمرگه‌های اقلیم کردستان رخ داد و خاتمه یافتن این درگیری‌ها با حضور موثر نیروهای نظامی ایران از سوی دیگر، نشان از آن داشت که ممکن است تا مدت‌ها این مسایل مانع از بهبود روابط میان ایران و دولت اقلیم کردستان شود‌ چرا که حضور سردار سلیمانی برای خاتمه دادن به این غائله‌ در کرکوک چندان به مذاق کردنشین‌های اقلیم خوش نیامد و به نظر می‌رسید که نتوان روابط مقامات ایرانی و کرد را به همگرایی قبل از همه‌پرسی بازگرداند. از طرف دیگر پس از برگزاری همه‌پرسی و مخالفت اکثر کشورهای منطقه و حتی کشورهای غربی، دولت مرکزی عراق تا حدودی قدرت اقلیم کردستان را محدود کرد. تا پیش از این کردهای عراق خود نفت اربیل و کرکوک را می‌فروختند و به راحتی می‌توانستند با درآمد حاصل از فروش نفت، چرخه اقتصادی اقلیم را بچرخانند اما پس از تندروی حزب دموکرات کردستان به ریاست بارزانی‌ها در همه‌پرسی اخیر و تلاش برای استقلال این منطقه باعث شد تا دولت مرکزی عراق دست مقامات اقلیم کردستان عراق را از این قدرت اقتصادی مهم کوتاه کند چرا که اقدامات آنها را عامل بی‌ثباتی در منطقه به ویژه تهدید علیه تمامیت ارضی عراق می‌شناخت. با این حال پس از همه‌پرسی شرایط مقامات اقلیم کردستان تا حدودی تغییر کرد و این تغییر در زندگی مردم کردستان به ویژه نیروهای پیشمرگه کرد انعکاس یافت. حالا پس از گذشت تقریبا چهار ماه از زمان برگزاری همه‌پرسی و درگیرهای بعد از آن، نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق برای نخستین بار به ایران سفر کرده است تا با مقامات ایرانی دیدار و گفت‌وگو کند. به نظر می‌رسد حضور او می‌تواند حاوی درخواست مقامات اقلیم کردستان عراق برای میانجیگری ایران بین اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق برای بازگشت به شرایط گذشته باشد. از سوی دیگر انتخابات پارلمان عراق در پیش است و آن طور که به نظر می‌رسد از آنجایی که در مناطق تحت مناقشه سیاسی و امنیتی کردها و اهل سنت تعداد رای‌دهندگان کم هستند این مساله شانس حضور کردها را در پارلمان آینده عراق کاهش و تعداد کرسی‌های پارلمانی را به نفع شیعیان عراق افزایش می‌دهد. همچنین برای مقامات اقلیم کردستان انتخابات نخست‌وزیر آینده هم از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که آنها می‌خواهند بدانند نخست‌وزیر آینده از کدام جریان و گروه سیاسی انتخاب می‌شود و چه نگاه و راهبردی نسبت به وضعیت کردها و اهل سنت دارد. از آنجایی که نقش ایران در دولت و پارلمان عراق نقشی مهم و راهبردی است به نظر می‌رسد مقامات اقلیم به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند از مقامات ایرانی برای بهبود روابط خود با دولت مرکزی عراق بهره‌مند شوند. از این رو نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق در سفر به ایران با حسن روحانی رییس‌جمهور و دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت‌وگو کرد.
تداوم حمایت ایران از عراق
رییس‌جمهور در دیدار نیچروان بارزانی نخست‌وزیر‌ اقلیم ‌کردستان عراق، با اشاره به‌ روابط تاریخی و ریشه‌دار جمهوری ‌اسلامی‌ ایران با کردهای عراق اظهار داشت: باید همه تلاش‌ها برای تقویت بیش از پیش روابط صمیمی دو ملت ایران و عراق به‌کار گرفته شود. حسن روحانی با بیان اینکه جمهوری ‌اسلامی‌ ایران پیوسته از عراق متحد و یکپارچه، حمایت و پشتیبانی می‌کند، تصریح کرد: دفاع از حاکمیت واحد و تثبیت مرزهای منطقه وظیفه همه کشورها و اقوام ساکن در منطقه است و بی‌تردید قدرت‌ها و نیروهای خارج از منطقه، دلسوز مردم این منطقه نبوده و نخواهند بود. رییس‌جمهور با بیان اینکه اقلیم کردستان عراق به عنوان بخش مهمی از این کشور، نقش و مسوولیت مهمی در تقویت ثبات و امنیت عراق دارد، تاکید کرد: ثبات و امنیت، لازمه رسیدن به توسعه و رفاه است و نباید اجازه داد این ثبات و امنیت در کشورهای منطقه به هر بهانه‌ای تضعیف شود. روحانی در عین حال تاکید کرد که همه اقوام در کشورهای منطقه و از جمله کردهای عراق، باید در چارچوب قانون اساسی و تمامیت ارضی این کشورها به حقوق مشروع و قانونی خود دست یابند. رییس‌جمهور همچنین با اشاره به آمادگی سرمایه‌گذاران ایرانی برای مشارکت در طرح‌های توسعه‌ای اقلیم‌ کردستان ‌عراق و استقبال از تجار کرد عراقی برای حضور فعال‌تر در بازار ایران گفت: ما خواهان ایران و عراقی آبادتر و توسعه‌یافته‌تر هستیم و این به نفع همه ملت‌های منطقه است. نیچروان بارزانی نخست‌وزیر‌ اقلیم ‌کردستان‌ عراق نیز در این دیدار که قباد جلال طالبانی معاون نخست‌وزیر و جمعی دیگر از مقام‌های اقلیم هم حضور داشتند، اظهار داشت: ما همواره خواهان عراقی واحد و یکپارچه هستیم و معتقدیم که همه طرف‌ها باید به قانون اساسی عراق پایبند بوده و در جست‌و‌جوی حل مشکلات در چارچوب قانون اساسی باشند. نخست‌وزیر‌ اقلیم ‌کردستان عراق با قدردانی از حمایت‌های بی‌دریغ ایران از ملت و دولت عراق به ویژه اقلیم کردستان عراق در مقابل یورش تروریست‌های گروهک داعش، تصریح کرد: ما پیوسته قدردان کمک‌های جمهوری ‌اسلامی ‌ایران به عراق در این مبارزه بوده و هستیم. وی با دعوت از سرمایه‌گذاران ایرانی برای مشارکت در طرح‌های توسعه‌ای اقلیم ‌کردستان‌ عراق از استمرار فعالیت پایانه‌های مرزی میان ایران و اقلیم ‌کردستان ‌عراق قدردانی کرد و خواهان تقویت همکاری‌های مشترک اقتصادی با جمهوری‌ اسلامی ‌ایران شد. بارزانی با بیان اینکه مرزهای ایران و عراق باید مرزهای دوستی و توسعه باشد، اطمینان داد که اقلیم‌ کردستان‌ عراق به هیچکس اجازه نخواهد داد از خاک اقلیم برای هرگونه تهدید احتمالی علیه جمهوری ‌اسلامی ‌ایران استفاده کند و این از خطوط قرمز اربیل است.
تاکید شمخانی بر امنیت ایران


نیچروان بارزانی در ادامه سفر خود به تهران با علی شمخانی، نماینده مقام‌معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و پیرامون آخرین تحولات اقلیم کردستان عراق و منطقه گفت‌وگو کرد. شمخانی در این دیدار پیروزی بر داعش و آزادسازی کامل عراق و رهایی مردم این کشور از بزرگ‌ترین تهدید تروریستی منطقه را نوید‌دهنده آینده بهتر برای عراق یکپارچه و غلبه بر فتنه‌های خارجی برای ایجاد انشقاق در این کشور دانست. وی افزود: با اشاره به علاقه متقابل و مراودات تاریخی مردم ایران و عراق به ویژه در استان‌های کردنشین اظهار داشت: با وجود فتنه‌انگیزی دشمنان دو ملت بسترهای همکاری همه‌جانبه و روابط راهبردی میان ایران و عراق رو به گسترش است. دبیر شورای‌‌ عالی ‌امنیت ‌ملی گفت: همکاری نزدیک جمهوری ‌اسلامی‌ ایران با دولت عراق و پذیرش هزینه‌های مادی و انسانی قابل توجه به منظور ایجاد ثبات، امنیت و پیشرفت در این کشور آزمونی تاریخی و فراموش نشدنی برای اثبات صداقت، برادری و اعتقاد به حسن همجواری با عراق بود. دریابان شمخانی امنیت را خط قرمز جمهوری ‌اسلامی‌ ایران دانست و خاطرنشان کرد: این که برخی گروه‌های ضدانقلاب با استفاده از سرزمین‌های کرد، سربازان و شهروندان ما را ترور کنند و به مناطق تحت تسلط اقلیم بازگردند و سپس در کمال وقاحت در مصاحبه با رسانه‌های رسمی کردی مسوولیت آن را برعهده بگیرند به هیچ وجه قابل تحمل نیست. وی با اشاره به راهبرد اشتباه برگزاری همه‌پرسی در اقلیم که موجب ایجاد هزینه‌های گسترده اقتصادی، سیاسی و امنیتی برای مردم کردستان عراق و کشورهای همسایه شد اظهار داشت: برخی بر این باور بودند که امنیت مردم کرد از دیگر شهروندان عراق و منطقه جدا بوده و امکان مدیریت تهدید داعش و تروریسم با مذاکره و تعامل وجود دارد. نماینده مقام ‌معظم‌ رهبری با بیان اینکه خواست برخی کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای، تضعیف عراق و کشورهای بزرگ در غرب آسیاست تصریح کرد: با هوشیاری و در نظر داشتن منافع ملی و منافع جهان اسلام نباید اجازه داد این طرح‌های استعماری و وارداتی همچون خاورمیانه بزرگ محقق شود. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: باتوجه به سیاست‌های جدید اربیل و تمرکز بر گفت‌وگو و همکاری با بغداد، جمهوری ‌اسلامی‌ ایران همه ظرفیت‌های خود را برای پشتیبانی از حل‌و‌فصل موانع پیش رو و کمک به موفقیت این روند به کار خواهد گرفت.نیچروان بارزانی نیز در این ملاقات ضمن ارائه گزارشی از آخرین تحولات اقلیم کردستان عراق و منطقه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره پشتیبان مردم کرد عراق بوده است تاکید کرد: پیوند میان ایران و کردستان عراق تمدنی و تاریخی است و اقلیم کردستان به دوستی با جمهوری اسلامی ایران افتخار می‌کند.وی با اشاره به پشتیبانی تعیین‌کننده ایران از امنیت اقلیم و مردم کردستان در زمان حمله گروه تروریستی داعش به این منطقه اظهار داشت: گسترش مناسبات و همکاری میان ایران و اقلیم کردستان تحت تاثیر تلاش مغرضان قرار نخواهد گرفت و از همه توان خود برای جلوگیری از تهدیدات امنیتی علیه ایران استفاده خواهیم کرد.
به دست آوردن دل ایرانی‌ها
علی خرم*- زمانی‌که استقلال کردستان عراق پیش آمد ایران به شدت از بارزانی دلخور شد البته مسعود بارزانی هم تصور کرد که می‌تواند این کار را به نتیجه برساند به خاطر همین تا پای رفراندوم پیش رفت‌‌ ولی به هرحال ایران نارضایتی خود را به اطلاع بارزانی رسانده بود وقتی هم که بارزانی تلاش کرد که از راه زور وارد شود و مناطق نفتخیز کرکوک را ضمیمه منطقه خودمختار کردستان کند ایران با عراق همراهی کرد و عراق توانست در آن مناطق از نظر نظامی مسلط شود و کردها را بیرون کند. به این ترتیب بارزانی نه در زمینه استقلال کردستان عراق موفقیتی کسب کرد و نه در زمینه ضمیمه کردن نفت کرکوک به منطقه خودمختار کردستان عراق. علاوه براین دو، ناکامی دیگر بارزانی هم این بود که بعد از این شکست‌ها در داخل کردستان عراق جایگاهش بسیار ضعیف شد و دیگر مشروعیت و مقبولیتی در میان کردها نداشت. بعد از این قضایا ایران یکی از کارهایی که کرد این بود که مرزهایی که با کردستان عراق در محل اتحادیه میهنی کردستان بود باز کرد ولی مناطق مرزهایی که با مسعود بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق بود کماکان بسته نگه داشت و این باعث صدمات فراوانی به مردم کردی شد که در منطقه تحت نفوذ بارزانی بودند. همه اینها مجموعا باعث این شده که نیچروان بارزانی به ایران سفر کند و شاید با به دست آوردن دل ایرانی‌ها فصل جدیدی در روابط خودش با جمهوری اسلامی ایران به وجود آورد. در کنار این مسایل دیگری هم هست از جمله اینکه روابط کردستان عراق با دولت عراق در یک حالت سردی قرار گرفته و دولت بغداد کمک‌هایی که قبلا می‌کرد را قطع کرده در نتیجه کردها در مضیقه قرار گرفتند و امید دارند که با تماس و میانجیگری ایران بتوانند آنها را به دست آورند. عامل دیگری که به وجود آمده سختگیری ترکیه علیه کردهای سوریه است؛ این فشار خیلی زیاد است امیدواریم کردها از میانجیگری ایران و و روسیه استفاده کنند به خاطر اینکه احساس کردها این است که آمریکا و روسیه آن همکاری و تعهد که نسبت به ترک‌ها داشتند را دیگر ندارند و از این نظر کردها فکر می‌کنند که باید درصدد دلجویی از دوستان قدیم‌شان باشند. این مجموعه‌ای است که شاید در دستور کار بارزانی باشد‌. البته باید به انتخابات پارلمانی عراق نیز اشاره‌ای داشت. قبلا کردها جایگاه مهمی داشتند از جمله رییس جمهور عراق از کردها بوده است اما الان کردها با این اقدامی که کردند جایگاه خود را از دست دادند و درصدد این هستند که جایگاه قبلی خود را به دست آورند تا در انتخابات مجلس عراق بتوانند تعداد کافی و به شکل برابر نماینده داشته باشند و جایگاه رییس‌جمهور کرد عراق همچنان محفوظ بماند. بنابراین در قسمتی که ایران قرار بود از دید کردها بین آنها و دولت عراق میانجیگری کند این موضوع نیز اهمیت دارد.
*کارشناس مسایل بین‌الملل