تعیین عوارض 15 درصدی صادرات سنگ‌آهن برای حمایت از فولادی‌ها ‌؛

حمایت دولت از کارخانه‌های فولاد با افزایش تعرفه صادرات سنگ‌آهن به ۱۵ درصد، صدای تولیدکنندگان این ماده معدنی را درآورد. موضوع اختلاف تولیدکنندگان سنگ‌آهن و فولادی‌ها بحثی قدیمی است که سال‌ها در مجامع مختلف معدنی کشور مطرح شده است. در حالی که کارخانه‌های فولاد به سنگ‌آهنی‌ها بابت صادرات محصولات‌شان به خارج از کشور اعتراض دارند، سنگ‌آهنی‌ها می‌گویند به دلیل اینکه فولادی‌ها بدهی‌های خود را با تاخیر طولانی‌مدت می‌پردازند، مجبور به صادرات هستیم.
در این میان دولت همیشه نقش میانجی داشته که به نظر می‌رسد در بیشتر مواقع هم کفه ترازویش به سمت فولادی‌ها سنگین‌تر بوده است تا جایی‌که در بودجه 97، تعرفه 15 درصدی برای صادرات سنگ‌آهن پیشنهاد شده که این موضوع صدای تولیدکنندگان این ماده معدنی را حسابی درآورده است.
عضو هیات‌مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران گفت: به طور حتم با هر گونه عوارض ممنوعیت و محدودیت در هر نوع کالای صادراتی مخالفیم.
قدیر قیافه در ادامه افزود: خام‌فروشی معدنی همچون نفت خام، مفهومی دیگر غیر از صادرات سنگ‌آهن دارد‌ اما همکاران ما در تولید سنگ‌آهن ماده معدنی با ناخالصی 10 تا 15 درصد را به خلوص 50 تا 65 درصد می‌رسانند و این خود فرآیند فرآوری محسوب می‌شود که مواد اضافی سنگ‌آهن را از آن جدا می‌کند و عیار سنگ‌آهن را بالا می‌برد.


وی تصریح کرد: هدف دولت از افزایش تعرفه صادرات سنگ‌آهن این بود که سرمایه‌گذاران به دنبال ساخت واحدهای فرآوری بروند‌ اما باید توجه داشت بخش زیادی از محصولات سنگ‌آهن امروز به صورت کنسانتره صادر می‌شود.
قیافه اضافه کرد: نکته دیگر این است که به تعدادی از افراد در بخش خصوصی پروانه بهره‌برداری از معادن داده شده است تا سنگ‌آهن را اکتشاف و استخراج کنند‌ بنابراین وظیفه آنها تولید فولاد نیست.
این تولید‌کننده سنگ‌آهن معتقد است: باید قیمت سنگ‌آهن مطابق قیمت جهانی با حدود 5 درصد تخفیف برای مصرف‌کنندگان داخلی تعیین شود تا در این میان حق هر دو طرف محفوظ بماند.
وی تاکید کرد: بسیاری از واحدهای صنعتی در حوزه سنگ‌آهن مبالغ بسیار هنگفتی را از فولادی‌ها طلبکارند و حتی بعد از گذشت دو سال نتوانسته‌اند پول خود را دریافت کنند در حالی که باید حقوق کارگران، مالیات و بیمه را بپردازند و در صورتی‌که نتوانند محصول خود را به خارج از کشور صادر کنند دچار مشکلات جدی شده و حتی به ورشکستگی می‌رسند.
قیافه اضافه کرد: دولت می‌خواهد توازن را با فشار روی سنگ‌آهن تامین کند یعنی از سود سنگ‌آهنی‌ها کم کند و رانتی به مصرف‌کننده سنگ‌آهن بدهد. در واقع دولت اجازه ندارد به نفع یک گروه در بازار انحصار ایجاد کند.
وی با مطرح کردن این پرسش که با وضعیت کنونی چگونه واحدهای سنگ‌آهنی می‌توانند توسعه پیدا کنند، گفت: بسیاری از واحدهای معدنی همچون چادرملو و گل‌گهر از محل درآمدهای حاصل از صادرات نسبت به ایجاد واحدهای جدید اقدام می‌کنند و در صورت قطع درآمد صادراتی این واحدهای معدنی مهم کشور نیز متوقف خواهد شد.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آهن گفت: اگر بازار داخلی فراهم باشد دیگر نیازی به صادرات نداریم و ارزش افزوده بیشتری نیز در داخل کشور باقی خواهد ماند.
تعرفه 15 درصدی برای صادرات سنگ‌آهن منصفانه نیست
همچنین علیرضا سیاسی‌راد، دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران اظهار کرد: بعد از بحران افت قیمت در سال 1994، یک گرایش عمومی طبیعی از سمت فعالان سنگ‌آهن به وجود آمد و آنها به سمت سرمایه‌گذاری در تولید مراحل بالاتر همچون کنسانتره و گندله حرکت کردند که در نتیجه در حوزه تامین سنگ‌آهن، دچار مشکل شدیم.
وی ابراز کرد: پیش‌بینی ما این بود‌ در صورتی که دولت سرمایه‌گذاری موثری در بخش سنگ‌آهن انجام دهد، طی چند سال آینده مشکل تامین سنگ‌آهن حل شود.
سیاسی‌راد ادامه داد: اما متاسفانه دولت در چهار سال گذشته‌ راهکار فشار بر تولیدکننده سنگ‌آهن را در پیش گرفت و همین موضوع موجب افت سرمایه‌گذاری در این حلقه اول زنجیره فولاد شد‌. اکنون اعضای انجمن سنگ‌آهن امیدوارند نگرش دولت در آینده تغییر و رویکرد بهتری نسبت به سنگ‌آهنی‌ها اعمال کند.دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران یادآور شد: از اواسط سال 80، سرمایه‌گذاری در بخش سنگ‌آهن افزایش پیدا کرد‌ زیرا حاشیه سود خوبی برای بخش خصوصی داشت ولی اکنون به دلیل ریسک بالا و طرح مجدد عوارض بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران کنسانتره‌ و گندله‌ و حتی فولاد از سرمایه‌گذاری در حوزه سنگ‌آهن اجتناب می‌کنند.
وی با اشاره به تعیین تعرفه 15 درصدی برای خروج سنگ‌آهن در بودجه 97 تاکید کرد: روند صادرات سنگ‌آهن در چهار سال گذشته نزولی بوده‌ به طوری که از 24 میلیون تن در سال 92، به هفت میلیون تن در سال 96 رسیده و این به دلیل افزایش مصرف داخلی و کاهش قیمت جهانی بوده است. سیاسی‌راد اضافه کرد: در صورتی‌که دولت تعرفه 15 درصدی برای سنگ‌آهن تعیین نکند، کاهش صادرات این محصول تا چند سال آینده خود به خود اتفاق می‌افتد‌ زیرا تا وقتی مشتری داخلی هست، انگیزه‌ای برای صادرات نداریم.
این فعال حوزه تولید سنگ‌آهن کشور معتقد است‌ در صورتی که دولت در پروسه فروش بازار و صادرات سنگ‌آهن دخالت نکند‌، قیمت سنگ‌آهن به طور طبیعی توسط بازار تعیین شده و صادرات در آینده‌ای نزدیک به صفر خواهد رسید.
وی با بیان اینکه افزایش تعرفه سنگ‌آهن موجب کاهش قدرت چانه‌زنی تولیدکنندگان این محصول در معامله با فولادی‌ها می‌‌شود، گفت: در نتیجه‌ دخالت تعرفه‌ای دولت بر قیمت بازار داخل تاثیر گذاشته و از ارزش سنگ‌آهن در داخل می‌کاهد.سیاسی‌راد بیان کرد: دریافت تعرفه از صادرات سنگ‌آهن درخواست تعدادی از شرکت‌های خصولتی‌ تولیدکننده فولاد است که بهره‌وری پایینی دارند و به این وسیله می‌خواهند قیمت سنگ‌آهن را به نفع خود کاهش دهند.
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران اضافه کرد: بهره‌وری پایین و بدهی بالای برخی کارخانه‌های تولید فولاد در اثر مشکلاتی است که سوء‌مدیریت برای آنان به وجود آورده و سنگ‌آهنی‌ها نباید تاوان این مشکلات را بدهند.
وی ادامه داد: اکنون شرایط ورود سرمایه به حوزه سنگ‌آهن بهتر شده است‌ اما از زمانی‌که بحث تعرفه 15 درصدی مطرح شد، برخی شرکت‌ها به فکر خروج سرمایه‌ خود از مدار تولید سنگ‌آهن افتادند.
سیاسی‌راد تاکید کرد: در حوزه اکتشاف سنگ‌آهن باید کارهای جدی‌تر انجام شود‌ زیرا به طور اساسی عمق اکتشافات در ایران بالا نیست و حتی می‌توان اکتشافات عمیق‌تری در معادن کوچک کنونی انجام داد.
وی اضافه کرد: با توجه به افق 1404 که ظرفیت 55 میلیون تنی را برای فولاد هدف‌گذاری کرده است، نیاز به تولید 160 میلیون تن سنگ‌آهن وجود دارد که اکنون از این مقدار 60 میلیون تن آن در داخل تولید می‌شود.
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: این موضوع اهمیت اکتشاف و خرید دستگاه‌های جدید را نشان می‌‌دهد و ایمیدرو فعالیت‌های خوبی در این زمینه در سال‌های گذشته انجام‌ داده است‌ اما قدرت این سازمان در حدی نیست که بتواند به تنهایی همه مشکلات را حل کند و به طور حتم اختصاص مشوق‌هایی برای حضور بخش خصوصی در این حوزه کارگشای حل مشکلات است.
به گفته وی، با وجود شرایط کنونی در حوزه تولید سنگ‌آهن و افزایش فولادسازی کشور، شاید تا چند سال آینده مجبور به واردات سنگ‌آهن از خارج شویم.
یاسی‌راد در خاتمه گفت: با توجه به اینکه ایران جزو 10 کشور اول دنیا در تولید سنگ‌آهن است، توجه مسوولان به این حوزه نویدبخش آینده‌ای روشن در صنعت تولید فولاد کشور خواهد بود.
سنگ‌آهنی‌ها زاویه‌دید خود را تغییر دهند
اما منصور یزدی‌زاده مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران اظهار کرد: بحث تعرفه در همه جای دنیا در جهت حمایت از تولید داخلی و مانعی برای واردات یا صادرات ضربه‌زننده به آن است.
وی با بیان اینکه در جهت صادرات فقط منابع داخلی و ایجاد ارزش افزوده به فراخور شرایط مختلف این تعرفه‌ها نوسان دارد، افزود: برای رسیدن به افق 1404 در زنجیره فولاد در زمینه‌هایی مانند سنگ‌آهن دچار کمبود هستیم و باید در بخش اکتشاف، سرمایه‌گذاری بیشتری شود.
این مقام مسوول تاکید کرد: سنگ‌آهن در حوزه گندله و کنسانتره کمبود زیادی دارد. تولیدکنندگان سنگ‌آهن توجهی به منافع ملی ندارند و باید این راه را مد نظر قرار دهند که تولیدکننده داخلی در اولویت است و در صورتی‌که از محصول خود اضافه آوردند. می‌توانند آن را انبار یا به خارج از کشور صادرات کنند.
یزدی‌زاده معتقد است: در همه جای دنیا سعی می‌کنند زنجیره کامل فولاد را در داخل تامین کنند تا جایی‌که برخی کشورها سهام معادن سنگ‌آهن کشور دیگری را خریداری می‌کنند اما این موضوع چند سالی است که در کشور ما مورد بی‌توجهی قرار گرفته و تنها در پنج سال گذشته به تامین زنجیره فولاد اهمیت داده شده است.
وی اذعان کرد: اکنون که این بالانس انجام می‌شود، باید بخش‌های دیگر همچون سنگ‌آهن را مجاب کنیم که توسعه افقی داشته باشند‌ یعنی سنگ‌آهن را تبدیل به کنسانتره یا گندله کنیم تا بتوانیم در داخل اشتغال و ارزش افزوده بالاتری ایجاد کنیم.
این مقام مسوول یادآور شد: اگر تولیدکنندگان سنگ‌آهن زاویه نگاه خود را اصلاح و از بالا به موضوع نگاه کنند، متوجه خواهند شد واقعیت چیز دیگری است و مشتری داخلی در اولویت قرار دارد.
وی در خاتمه تاکید کرد: نتیجه این سیاست، این است که در‌آمد ملی و تولید ناخالص آن افزایش پیدا کرده و ما هر چه بیشتر بتوانیم به صنایع پایین‌دست فولاد توجه کنیم، صادرات و اشتغال و درآمد کشور افزایش پیدا خواهد کرد.