اصرار بر تکرار اشتباه

گروه اقتصادی - نبض بازار طلا و ارز به هم ریخته و نوسان‌های لحظه‌ای همچنان ادامه دارد. سکه از مرز یک میلیون و 500 هزار تومان و دلار هم از مرز 4360 تومان عبور هم کرده است.
نرخ‌ها به صورت لحظه‌ای در حال تغییر هستند، به طوری که نمی‌توان مقدار ثابتی برای آنها پیش‌بینی کرد. اگرچه در آستانه سال نو میلادی قرار داریم و همین امر به نوبه خود می‌تواند بر روند قیمت‌ها تاثیرگذار باشد، اما روشن است که اعتراضات چند روز اخیر بازار را برای حضور افراد سودجو گرم کرده تا با بستن بازار خرید و فروش و تشدید تقاضا، قیمت‌ها را به نفع خود صعودی کنند.
در ادامه این جریانات و در حالی که دولت واکنشی به به هم‌ریختگی بازار از خود نشان نداده و با وجود سیاست‌های شکست‌خورده همین دو ماه اخیر بانک مرکزی برای حراج سکه در بازار، مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در مصاحبه‌ای با بانک مرکزی ادعا کرده که عرضه سکه با هدف ایجاد تعادل در بازار انجام می‌شود.
به موجب قانون ضرب مسکوک طلا، بانک مرکزی انحصار ضرب انواع سکه طلا را برعهده دارد. لذا تامین نیاز بازار به انواع سکه بهار آزادی از وظایف این بانک است.


همچنین یکی از اهداف بانک مرکزی حفظ ارزش پول کشور است. از نظر رحیمی افزایش قیمت سکه و طلا می‌‌تواند سایر بازارهای موازی همچون ارز را نیز متاثر کرده و قیمت‌ها در این بازارها را افزایش دهد، بنابراین هرگاه قیمت سکه در بازار با ارزش ذاتی سکه و قیمت تمام شده آن فاصله قابل توجهی پیدا کرده و قیمت‌ها غیر‌واقعی و به اصطلاح حبابی شود، بانک مرکزی با هدف ایجاد تعادل در بازار و کنترل قیمت‌ها اقدام به مداخله و عرضه سکه در بازار می‌کند.
افزایش تقاضا ادامه دارد
این در حالی است که در حباب دو ماه اخیر بازار ارز، بانک مرکزی دستور حراج سکه برای تنظیم بازار را به بانک کارگشایی داد اما ظواهر امر نشان می‌دهد این سیاست هیچ گونه نتیجه مثبتی در‌بر نداشته و عملا با شکست مواجه شده است، چرا‌که این سیاست بانک مرکزی بیشتر از دو ماه نتوانست دوام بیاورد و اکنون باز هم نبض بازار به هم خورده و به دست سوداگران افتاده است.
از سوی دیگر مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی بیان می‌کند که از ابتدای مهرماه سال‌جاری، قیمت سکه روند افزایشی را در پیش گرفت. وی علت این امر را افزایش تقاضای خرید سکه به دلیل ورود برخی از سرمایه‌‌گذاران به این بازار می‌داند که با احتمال افزایش قیمت طلا در ماه‌‌های آتی اقدام به خرید سکه می‌‌کردند و برخی از مردم عادی نیز به منظور حفظ قدرت خرید پول خود پس‌اندازهای‌شان را تبدیل به سکه می‌‌کردند که همه این موارد حجم تقاضا در بازارسکه را افزایش داده بود و بالطبع قیمت‌ انواع سکه نیز افزایش یافت. اما با وجود دلایلی که از سوی رحیمی برای افزایش قیمت سکه در دو ماه اخیر مطرح شده است، باید گفت اکنون نیز شرایط مشابهی از جهت افزایش تقاضا برای سکه شکل گرفته و روند بازار را مختل کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که اقدام بانک مرکزی به هیچ نتوانسته آرامش را به بازار بازگرداند.
مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی اعلام کرد که طبق دیدگاه رییس کل بانک مرکزی، به ‌منظور صیانت از ذخایر بانک مرکزی، اتخاذ سیاست‌‌‌ها و اقدامات اصولی در بازار ارز و سکه باید ثبات داشته باشد تا به تبع آن ورود حداقلی بانک مرکزی به بازار و حراج سکه را شاهد باشیم. به همین دلیل باتوجه به ثبات نسبی قیمت‌‌ها و آرامش بازار سکه طی این سال‌‌ها اصلا ورودی به بازار نداشته‌‌ایم. لیکن هر زمانی که لازم باشد و احساس شود بازار ملتهب است و مصرف‌کنندگان متحمل زیان می‌‌شوند حتما بانک مرکزی با ورود خود به بازار قیمت‌ها را متعادل خواهد کرد.
به گفته رحیمی، حدود یک ماه از فروش سکه‌های بهار آزادی از طریق بانک کارگشایی می‌‌گذرد، طی این مدت ۱۵ جلسه حراج برگزار شده و متناسب با نیاز متقاضیان، سکه‌های طلا عرضه شده است. تا پیش از شروع حراج سکه در بانک کارگشایی، قیمت سکه تمام بهار آزادی تا مرز یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان نیز رسید. در روزهای اول حراج، برخی از افراد سودجوی فعال در بازار سعی داشتند مانع از افت قیمت‌ها شوند و حتی برخی از خرید‌‌ها را با قیمت بالا انجام می‌دادند. این افراد معمولا زمانی که بازار ملتهب است و قیمت‌ها رو به بالاست منتفع می‌‌شوند اما با ادامه حراج مقاومت این گروه نیز شکست و به تدریج قیمت‌‌ها روند کاهشی را در پیش گرفت و در حال حاضر به حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
در واکنش به صحبت‌های مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی باید گفت که برخلاف آنچه که وی از روند قیمت‌ها در بازار سخن می‌گوید، قیمت‌ها روند افزایشی خود را ادامه داده‌اند و لحظه به لحظه شاهد تغییرات قیمت هستیم. اکنون این سوال به ذهن می‌رسد که قیمت‌های اعلام شده مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در کدام بازار مشاهده شده است، در حالی که روند قیمت‌ها در بازار صرافان از مرز یک میلیون و 500 هزار تومان نیز گذشته است.
پیامد سیاست‌های کوتاه‌مدت
از طرفی در حالی مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی استفاده از روش حراج سکه را موثرترین راه برای تامین نیاز بازار و کنترل قیمت‌ها می‌داند که قیمت‌های پایه اعلام شده در حراج بر مبنای قیمت تمام‌شده و پایین‌تر از نرخ عرضه سکه در بازار بوده و خریدهای صورت گرفته از بانک کارگشایی هم عموما با قیمتی پایین‌تر از بازار است. شرکت در جلسات بانک کارگشایی برای عموم مردم آزاد است و هر کس می‌تواند با شرکت در جلسه و پیشنهاد قیمت نسبت به خرید اقدام کند. به هر صورت سکه‌های عرضه شده از طریق بانک کارگشایی توسط هر فردی که خریداری شود در نهایت راهی بازار شده و افزایش عرضه در صرافی‌ها و تعدیل قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت.
اما روند طی شده بازار در چند ماه اخیر کاملا این دیدگاه را نقض می‌کند. با وجودی که نمی‌توان وجود افراد سودجود در این شرایط را نیز نادیده گرفت، اما تجربه نشان داده که روند حراج سکه تنها در کوتاه‌مدت دوام می‌آورد.
رحیمی وضعیت ذخایر طلا و سکه در اختیار بانک مرکزی را مطلوب ارزیابی و اعلام کرد این آمادگی وجود دارد که تا زمان تامین نیاز کامل بازار به عرضه سکه طلا به برگزاری جلسات حراج ادامه دهیم، اما تعیین اینکه تا چه زمانی جلسات حراج ادامه داشته باشد منوط به بررسی آمار و اطلاعات مربوط به میزان سکه موجود در بازار، روند قیمت‌‌ها و اطمینان از تامین سکه‌‌های طلای مورد نیاز بازار است.
با وجود اینکه مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی میزان سکه موجود را مطلوب ارزیابی می‌کند‌ اما صرافی‌های بازار نبض بازار را به دست گرفته و از خرید و فروش خودداری می‌کنند تا با تشدید تقاضا بتوانند قیمت‌های بالاتری را در بازار شکل دهند و در انتظار قیمت‌های بیشتری باشند تا بتوانند بازار را به نفع خود پیش ببرند.
رحیمی به مردم پیشنهاد کرد که اگر قصد دارند با هدف سرمایه‌گذاری اقدام به خرید سکه طلا کنند، حتما نوسانات احتمالی بازار طلا را مد نظر داشته باشند و با آگاهی کامل وارد این بازار شوند. طلا کالایی جهانی است که قیمت داخلی آن تا حد زیادی تابع نوسانات قیمت آن در بازارهای بین‌المللی است. با توجه به اینکه بازار طلا پر‌نوسان و پر‌ریسک است، محل مناسبی برای مردم عادی جهت سرمایه‌‌گذاری نیست، چرا‌که ممکن است با کاهش جهانی قیمت طلا متضرر شوند.