انزوای آمریکا ادامه دارد

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- مجمع عمومی سازمان ملل متحد با رای اکثریت تصمیم اخیر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا در زمینه به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسراییل را باطل دانست‌. قطعنامه مجمع عمومی در حالی از رای اکثریت برخوردار شد که ترامپ پیش‌تر در نشست فوق‌العاده شورای امنیت، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که مصر برای جلوگیری از اجرایی شدن تصمیم آمریکا ارائه کرده بود، وتو کرد‌. بدون تردید عزم و اراده مجمع عمومی در محکومیت تصمیم ترامپ بابت فلسطین همراه با تبعاتی خواهد بود که بیشتر از همه متوجه آمریکاست‌. در نگاه نخست عزم و اراده مجمع عمومی در محکومیت قطعنامه اورشلیم بیش از همه نادرستی تصمیم ترامپ را نشان می‌دهد و بیانگر آن است که آمریکا تا چه میزان در پیچیده‌سازی اوضاع منطقه و روندهای صلح‌ستیزی در جغرافیای خاورمیانه تنهاست‌. به این ترتیب و با شرایطی که از فردای محکومیت آمریکا در مجمع عمومی رقم خورده است می‌توان گفت که آمریکا تا این میزان در میان کشورهای جهان منزوی نبوده است‌. طرفه آن که همراه شدن اسراییل و برخی از کشورهای میکروسکوپی با ترامپ دردی را دوا نمی‌کند و نمی‌تواند توجیهی برای درستی تصمیم او باشد‌.
از سوی دیگر، محکومیت آمریکا در قطعنامه اورشلیم پایان نفوذ آمریکا و رویای سروری این کشور در نهادی چون سازمان ملل را به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که صرف داشتن حق وتو نمی‌تواند مبنایی برای اخذ تصمیم و عمل شود‌. به واقع با تقابلی که از سوی مجمع عمومی با آمریکا صورت گرفت، می‌توان گفت که فصل یکجانبه‌گرایی آمریکا به پایان خود نزدیک می‌شود‌. این وضعیت به معنای تقدم و اولویت مصالحه بر منازعه و همچنین تعیین‌کنندگی میثاق‌های چندجانبه بین‌المللی به جای تصمیمات دوجانبه خواهد بود‌. از طرف دیگر تقابل مجمع عمومی با آمریکا دلیل روشنی برای بی‌اساسی منطق ترامپ در مواجهه با واقعیات حال حاضر جهان است، به این معنی که ترامپ زین پس نمی‌تواند با توجیه اعاده و احیای عظمت آمریکایی به دنبال راهبرد فرار به جلو باشد و با این دست از تصمیمات از بحران مشروعیت و فشار حاصل در داخل بر سر نحوه مدیریت رهایی یابد‌.
اما مهم‌ترین و بدیهی‌ترین تبعات قطعنامه اورشلیم برای آمریکا نوع ارتباطی است که در سیاست خارجی آمریکا با بزرگ‌ترین متحدان غربی آن یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان به وجود می‌آید‌. در نشست مجمع عمومی سه کشور انگلستان، فرانسه و آلمان به همراه اغلب کشورها نتوانستند با تصمیم ترامپ بابت مناقشه اورشلیم همراه شوند‌. به واقع محکومیت تصمیم ترامپ از سوی تروئیکای اروپایی نشان داد که روابط راهبردی این سه کشور لااقل در مناقشه اورشلیم همراه نیست و آنگاه نمی‌خواهند که در جهت تکمیل پازل فلسطینی ترامپ و نتانیاهو سهم و نقشی داشته باشند‌. مسلما ناهمسویی مواضع اروپا و آمریکا در مساله اورشلیم، می‌تواند به انزوای بیشتر آمریکا منجر شود‌.
*مدرس علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com