روزنامه جهان صنعت
1396/09/30
بررسی «جهان صنعت» از پیامد گرانی بنزین در حمل‌ونقل کشور؛
اشکان نظام‌آبادی- اعلام رقم 1500 تومان به عنوان قیمت جدید هر لیتر بنزین پس از تایید پایگاه اطلاع‌رسانی دولت از یک شایعه به برنامه‌ای جدی برای تامین منابع بودجه ۹۷ تبدیل شده است؛ حالا چه خوشمان بیاید و چه نیاید، هزینه رفت و آمدها 5/1 برابر افزایش خواهد داشت. به‌طور منطقی یکی از نتایج افزایش هزینه‌های رفت و آمد می‌تواند «کاهش تردد خودروها» باشد اما این نظریه همواره توسط کارشناسان مورد تردید قرار گرفته است. ایرانیان براساس مزیت‌هایی مانند سهولت، ارزانی و دسترسی راحت همواره خودروی شخصی را به عنوان وسیله اصلی حمل‌ونقل خود انتخاب کرده‌اند؛ رویدادی که وزیر راه‌وشهرسازی از آن به عنوان «خودرو محوری» یاد می‌کند. خورومحوری حتی در سیاستگذاری‌های شهری هم تاثیر گذاشته و در طراحی بسیاری از مسیرهای شهری «عبور خودرو» در اولویت است. شاید بتوان پل صدر را نماد خودرومحوری در ایران دانست؛ پلی که مناظر شهری و سهم شهروندان را در عبور خودرو خلاصه کرده است.2 راهبرد افزایش قیمت سوخت
وزارت راه‌وشهرسازی به عنوان یکی از متولیان اصلی حمل‌ونقل در کشور خواستار «افزایش قیمت سوخت» است. این سیاست از دو منظر «کاهش تردد» و «افزایش بودجه ایمن‌سازی راه‌ها» برای این وزارتخانه اهمیت دارد. داود کشاورزیان، معاون وزیر و رییس سازمان راهداری در این ارتباط گفته است: «زمانی که خودروهای بی‌کیفیت امکان استفاده از سوخت ارزان‌قیمت را دارند قطعا برای آنها تردد اهمیت نخواهد داشت، اما وقتی سوخت گران شود افراد خود شرایط را مدیریت می‌کنند. در همه جای دنیا نرخ گازوییل در هر لیتر رقمی بین یک تا دو دلار است. این در حالی است که ما گازوییل را ۱۰ سنت می‌فروشیم و همین امر باعث شده که سال به سال تعداد روزهای سالم در کلانشهرهای ایران کاهش یابد.»
طرف دیگر ماجرا بدنه کارشناسی دولت است که با «تبعات تورمی» افزایش قیمت سوخت سر و کار دارد. در حالی که افزایش 5/1 برابری قیمت بنزین در ایران سابقه نداشته است به نظر می‌رسد چنین تصمیمی کلیه دستاوردهای تورمی دولت را زیر سوال ببرد. دولت برای فرار از اثر تورمی افزایش قیمت سوخت برای حامل‌های انرژی سقف تعیین کرده است. محمدباقر نوبخت در این ارتباط می‌گوید: «دولت اجازه دارد تا سقف 48 هزار میلیارد تومان نسبت به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی اقدام و درآمدی کسب کند، در حال حاضر بر اساس قیمت‌های موجود چیزی حدود 32 هزار میلیارد تومان کسب کرده‌ایم و 16 هزار میلیارد تومان فاصله تا سقف تعیین شده وجود دارد که با قیمت کنونی بنزین نمی‌توان به سقف برسیم، بنابراین قیمت بنزین حتی می‌تواند به عددی بالاتر از عدد مطرح شده افزایش پیدا کند.
تاثیر «کم دامنه» و «مقطعی» گرانی
آنچه برای صنعت حمل‌ونقل در ماجرای افزایش قیمت بنزین اهمیت ویژه‌ای دارد پیدا کردن ارتباط میان گرانی بنزین و کاهش تردد خودروهاست. بسیاری از منتقدان این فرضیه معتقدند افزایش قیمت سوخت تاثیر زیادی بر تردد خودروها ندارد و اگر هم داشته باشد «کم دامنه» و «مقطعی» است. به گفته این دسته از کارشناسان «ضعف حمل‌ونقل عمومی» در کشور باعث میشود که مردم با وجود گرانی بنزین هزینه‌های اضافی را تحمل کنند اما از راحتی خودروی شخصی خود برخوردار باشند. بسیاری از طرفداران گرانی سوخت هم اذعان می‌کنند که حمل‌ونقل عمومی مزیتی بر خودروی شخصی ندارد؛ مهرداد تقی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی پیش از این به «جهان‌صنعت» گفته بود که در مسیرهای یکسان هزینه سفر با خودرو بسیار کمتر از قطار تمام میشود و بر همین اساس لازم است تا از محل افزایش قیمت سوخت برای توسعه حمل‌ونقل ریلی هزینه شود.
یک کارشناس حمل‌ونقل و ترافیک در مورد تاثیر افزایش قیمت سوخت بر کاهش تردد خودرو به «جهان‌صنعت» می‌گوید: با افزایش قیمت خودرو قطعا شاهد کاهش تردد خودروها نخواهیم بود چراکه مابه‌التفاوت 50 درصدی که در نظر گرفته شده است به اندازه کافی زیاد نیست تا باعث کاهش اقبال مردم نسبت به خودرو شود. مجاهد در این ارتباط ادامه می‌دهد: 5/1 برابر شدن قیمت سوخت با توجه به ارزش پایین ریال به اندازه کافی بر حمل‌ونقل و ترافیک تاثیر ندارد و غیرقابل باور است که تصور کنیم اگر پر کردن باک خودرو جای 50 هزار تومان 75 هزار تومان برای مصرف‌کننده تمام شود تردد خودروها هم کاهش پیدا می‌کند.
تنها بنزین 20 هزار تومانی تردد خودرو را کاهش می‌دهد!
به گفته مجاهد، تاثیر قیمت سوخت بر تردد زمانی مشخص میشود که تفاوت زیادی میان هزینه‌های استفاده از خودروی شخصی و حمل‌ونقل عمومی وجود داشته باشد. او می‌گوید: برای اینکه چنین تفاوتی را احساس کنیم تصور می‌کنم قیمت بنزین باید دست‌کم تا لیتری 20 هزار تومان افزایش پیدا کند تا بتواند تردد خودروها راکنترل کند.
این کارشناس حوزه حمل‌ونقل می‌گوید: در صورتی که قیمت بنزین به 20 هزار تومان هم افزایش پیدا کند لازم است درآمد بالاتری که به دست آمده صرف حمل‌ونقل عمومی شود. او ادامه می‌دهد: «دولت باید برای تامین حقوق کارمندان و امور جاری درآمدهای دیگری را به غیر از درآمد سوخت تعریف کند تا در توسعه حمل‌ونقل عمومی خلل ایجاد نشود. او ادامه می‌دهد. اگر دولت می‌خواهد حمل‌ونقل را توسعه دهد باید درآمدهای حاصل از آن را صرف همان بخش کند و با شفافیت این هزینه‌ها را اعلام کند تا شاهد توسعه حمل‌ونقل عمومی باشیم.»
سفر با قطار 4 برابر خودروی شخصی هزینه دارد
بررسی‌های «جهان‌صنعت» نشان می‌دهد که هزینه سفر چهار نفره برای مسیر رفت به شهر یزد با هواپیما 610800 تومان و با قطار 160 هزار تومان است و این درحالی است که هزینه 40 لیتر بنزین خودرو برای حرکت 4 نفره به شهر یزد 40 هزار تومان تمام میشود. بر این اساس هزینه سفر با قطار حدود 4 برابر و هزینه سفر با هواپیما 16 برابر خودروی شخصی است. علاوه بر هزینه راحتی سفر با خودروی شخصی فاکتور دیگری است که مردم را به سمت خودرومحوری تشویق کرده است. با وجود این موانع انتظار برای کاهش تردد خودروها و بهبود اقبال مردم به حمل‌ونقل عمومی دور از دسترس به نظر می‌رسد.
مسیر (فقط رفت از تهران) هزینه سفر با قطار (تومان) هزینه سفر با هواپیما (تومان) هزینه سفر با خودرو (بنزین 1000 تومانی) هزینه سفر با خودرو (بنزین 1500 تومانی)
یزد 160000 610000 40000 60000
مشهد 188000 884400 80000 120000
تبریز 188000 798000 60000 90000
اصفهان 158800 540000 60000 90000
بندرعباس 374000 740880 100000 150000
ساری 548000 456000 60000 90000
شیراز 544000 418000 80000 120000
سایر اخبار این روزنامه
وزیر نفت از ادامه تلاش‌ها برای مهار آتش چاه نفتی
تمام یارانه را به مستمندان می‌دهیم
بررسی علل گرانی کاغذ در کمیسیون فرهنگی مجلس
خطر تعطیلی صنایع با افزایش قیمت گازوییل در سال 97؛
سهامداران باید تحلیل‌محور باشند
مدیر کل محیط‌زیست استان تهران:
تیر خلاص بر پیکر نیمه‌جان نشر کشور؛
مقایسه شاخص‌های توسعه‌ای در زنان کشورمان با امارات؛
دعا و حقوق‌های نجومی!
بررسی «جهان صنعت» از پیامد گرانی بنزین در حمل‌ونقل کشور؛
ورود لیزینگ غیر بانکی به بازار مسکن
تغییر قانون به نفع ثروتمندان
گران خریدن به گرانفروشی دامن می‌زند؛
مدیر کل محیط‌زیست استان تهران:
کاهش 323 کیلومتری وسعت دریاچه ارومیه
دیکتاتوری دلار!
در باب افزایش مزد نیروی کار
در باب افزایش مزد نیروی کار
در باب افزایش مزد نیروی کار
