مسوولیت حسابرسان مقابل جامعه

دکتر لقمان پاکروان - این واقعیت اجتناب‌ناپذیر است که ما در دوران عصر اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان جدیدی قرار گرفته‌ایم و این مساله نیز مورد پذیرش حسابرسان قرار گرفته است. توجه به این نکته ضروری است که 15 ژوئیه سال 2017 قانون جدید در قالب قانون اخلاق حسابداران حرفه‌ای در سطح جهان پذیرفته شده، توجه به این نکته ضروری است که این قانون به عنوان یک مساله حقوقی و قضایی در یک چارچوب اخلاقی مطرح و پذیرفته شده است‌‌ به این معنا که حسابرسان حرفه‌ای و حسابداران در مقابل هر دو گروه شامل شرکت و عامه مردم مسوولیت حقوقی، قانونی و اخلاقی دارند. به این ‌ترتیب استاندارد جهانی جدیدی در این خصوص مورد پذیرش انجمن‌های حرفه‌ای قرار گرفته است. در این رهگذر انتشار گزارش‌های مشکوک ناشی از عدم رعایت قوانین و مقررات در قالب موارد NOCLAR توسط حسابرسان باید در گزارشات حسابرس به طور مناسب آورده شود. توضیح بیشتر اینکه این استاندارد برای گروهی از 28 موسسه حسابرسی بزرگ دنیا با توجه به انجام حسابرسی آنها در شرکت‌های چند‌ملیتی موضوعی اجباری تلقی‌ شده است.
طرح موضوع اعلام و گزارش موارد غیر‌شفاف توسط حسابرس به دوره‌ای حدود شش سال می‌رسد که در این دوره به صورت مستمر نیز مورد پیگیری انجمن‌های حرفه‌ای قرار گرفته است. هیات استانداردهای بین‌المللی اخلاق حسابداران(IESBA) اخیرا این قانون را به عنوان یک قانون اخلاقی در سطح جهان به ثبت رسانیده است و فرآیند تصویب و تدوین آن در طول مدت زمانی بسیار طولانی با طیف وسیعی از سهامداران در سطح بین‌المللی مشورت کرده است و در پایان این استاندارد چالش‌هایی را که حسابداران حرفه‌ای و حسابرسان با آن مواجه بوده‌اند حداقل رفع می‌کند و همچنین اینکه هم‌راستا با این اقدام وظیفه محرمانه‌ تلقی کردن اطلاعات سازمان مورد رسیدگی را در مقابل جامعه توسط وی را رفع می‌کند. به این ترتیب زمانی که حسابرس با موارد نقض احتمالی از عملکرد سازمان در مقابل جامعه و گروهی مطلع می‌شود آن را در قالب گزارشگری حسابرس به جامعه و دیگر ذی‌نفعان نشر می‌دهد. این عمل منتج از عدم رعایت اصول اخلاقی سازمان در مقابل مشتریان خود می‌شده و حسابرس در این احوال با محرمانه تلقی کردن اطلاعات مشتری خود با توجه به عدم رعایت منافع عمومی مردم از انتشار و گزارشگری این اطلاعات خودداری می‌کرد ولیکن در حال حاضر با این تغییرات صورت‌گرفته در استانداردهای اخلاقی و تبیین این موضوع در قالب موارد انتشار غیرشفاف با وجود محرمانه بودن موضوع توسط حسابرس در قالب یک کد اخلاقی در صورت عدم رعایت منافع عمومی توسط حسابرس باید منتشر و اطلاع‌رسانی شود. بنابراین اصول موارد غیرشفاف به عنوان یک استاندارد جدید مطرح است که حسابرسان بر مبنای آن مکلف هستند در آینده نزدیک کلیه مواردی را که تا به حال در فرآیند رسیدگی خود به آن توجه نمی‌‌‌کردند مورد رسیدگی و ارزیابی قرار دهند. این فرآیند همچنین چارچوب جدیدی فی‌مابین حسابرسان و مشتریان آنها برقرار خواهد کرد و رهنمودی را در خصوص انتشار و نحوه گزارشگری این موارد در صورت مشاهده تعریف شده است.از طرفی موارد غیرشفاف (NOCLAR) عملا مواردی را شامل می‌شود که سازمان مورد رسیدگی حسابرس برخلاف قوانین و مقررات اقداماتی برابر خلاف قوانین، مقررات و مصوبات کمیسیون‌ها به صورت عمدی باوجود تعهد اخلاقی در قبال مشتری، کارمند یا پیمانکاران (به طور کلی ذی‌نفعان) ذی‌ربط دارند اقدامی برخلاف این ضوابط در قبال آنها می‌نماید. نمونه‌هایی از این موارد عدم انطباق با منافع عمومی که در قالب NOCLAR منتشر می‌شود شامل مواردی از جمله رشوه‌خواری، پولشویی، درآمدهای حاصل از جرم و جنایت‌، فساد و عدم رعایت اصول اخلاقی و‌... و همچنین موضوعاتی را که در قبال سایر ذی‌نفعان از جمله حفاظت از محیط‌زیست‌، عدم پرداخت صحیح مالیات یا فرار مالیاتی و حفاظت از داده‌های سازمان که امروز به طور چشمگیری مهم هستند، است. لذا در صورت عدم انطباق و عدم رعایت ضوابط مذکور در سنوات اخیر حسابرسان مکلف به قضاوت حرفه‌ای نسبت به این موارد بوده و الزاما باید در چارچوب NOCLAR موضوع را برای تصمیم‌گیری درخصوص پاسخگویی در مقابل مشکلات ناشناخته مطرح و نشر دهد.
Log_omed@yahoo.com