محموله 10 هزار تنی کاغذ در راه است؛

شیداملکی- رسانه یعنی روزنامه، روزنامه‌ای که برای نگارش واژه به واژه آن کاغذ و جوهر نیاز است. کاغذی که بوی سوختنش می‌آید و این روزها چراغ روشن تحریریه روزنامه‌های خصوصی را سوزانده است. روزنامه محل تحلیل و تفکر قشری از جامعه است که به دنبال یافتن پاسخ مشکلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه قلم می‌زند تا گاهی شاید دردی درمان شود. روزنامه اما جانش بسته است به کاغذ، کاغذ که نباشد دیگر خبری از روزنامه نیست و اگر روزنامه نباشد یادداشت تحلیلگران و گزارش‌های میدانی به دیدگاه‌های چند‌خطی که در شبکه‌های اجتماعی بین کاربران رد و بدل می‌شوند؛ به رسانه‌ای که نه پشتوانه فکری دارد و نه محلی برای تفکر.
گرانی افسار‌گسیخته کاغذ روزنامه و کمیاب شدن آن در این روزها روزنامه‌های بسیاری را به مسیر تعطیل شدن کشاند و روزنامه‌نگاران بسیاری را به این فکر واداشت که از حق‌التحریر‌های اندک خود بگذرند تا روزنامه زنده بماند. اما ماجرا این بود که دیگر کاغذی حتی برای خریدن با بالاترین قیمت هم یافت نمی‌شد. شایعات دلالی کاغذ و از آن هم بدتر سکوت مسوولان دولتی هر روز این نگرانی‌ها را چند‌ برابر می‌کند.
افزایش قیمت جهانی هم زمان با افزایش قیمت در ایران
ابوالفضل روغنی، رییس سندیکای کاغذ درباره دلایل اصلی افزایش قیمت کاغذ به «جهان صنعت» می‌گوید: دلیل گرانی کاغذ روزنامه هر چند ریشه‌ای در داخل دارد اما افزایش قیمت جهانی کاغذ و خمیر دلیلی بر افزایش چند‌برابری آن شده است. افزایش نرخ ارز تا 4200 تومان و بحث‌هایی که بر سر برداشته شدن ارز مبادله‌ای مطرح است و همچنین افزایش تعرفه‌های واردات کاغذ روزنامه موجب این افزایش 30 درصدی شده است. در چنین شرایطی تنها کارخانه تولید کاغذ روزنامه تولیدات خود را به دلیل عدم صرفه اقتصادی متوقف کرده است.


روغنی در ادامه با اشاره به عدم توازن عرضه و تقاضا تاکید کرد: سندیکای کاغذ و مقوا به هیچ‌وجه درخواست افزایش تعرفه کاغذ را نداده است و اصرار این سندیکا بر حمایت از کاهش قیمت تعرفه واردات کاغذ است. نکته مهم اما توجه به حمایت از دموکراسی در لباس مطبوعات است. از آنجایی که مطبوعات در دنیا به عنوان رکن چهارم دموکراسی پذیرفته شده‌اند و ایران نیز از این موضوع مستثنی نیست باید در مسیری قدم برداشته شود که قیمت نهایی کاغذ روزنامه، رکن چهارم دموکراسی را فلج نکند.
افزایش تعرفه‌ها توجیهی ندارد
همچنین به اعتقاد رییس سندیکای کاغذ و مقوا، از آنجایی که تولید کاغذ روزنامه در داخل کشور صفر است بنابراین توجیهی منطقی مبنی افزایش تعرفه واردات که یکی از دلایل اصلی افزایش ناگهانی قیمت کاغذ رونامه است وجود ندارد. حال آنکه انتظار می‌رود مسوولان کشوری از دولت تا مجلس در راستای حمایت از فرهنگ قدم برداشته و بسته‌های حمایتی خود را به طور جدی ارائه دهند.
بحث دلالی کاغذ اما ماجرایی است که در پی افزایش نجومی قیمت کاغذ همچنان مطرح است. به گزارش خانه ملت؛ احمد سالک از تلاش کمیسیون فرهنگی در دوره قبل درخصوص مشکلات مرتبط به کاغذ و تهیه گزارشی در این زمینه خبر داد و گفت: در پی این بررسی‌ها سر‌نخ دلال‌های بازار کاغذ را در وزارتخانه‎های ارشاد و صنعت یافتیم چراکه افرادی در این وزارتخانه‌ها با این دلال‌ها در ارتباط هستند.
پای دلالان به وزارت صنعت باز شده؟
پیگیری‌های «جهان‌صنعت» اما درباره حضور دلالان در وزارت صنعت و ارشاد بی‌نتیجه ماند و حتی برخی از اعضای هیات‌رییسه کمیسیون صنایع همچون حسینی‌کیا نسبت به موضوع افزایش قیمت کاغذ روزنامه اظهار بی‌اطلاعی کردند. این در حالی است که این افزایش قیمت ناگهانی به مانند باتلاقی رونامه‌های خصوصی را در مسیر غرق شدن و نابودی قرار داده است. روزنامه‌های خصوصی که فارغ از حمایت دولت قرار است عینک بی‌طرفی زده و آنچه در جامعه می‌گذرد را منعکس کنند.
نمایندگان مجلس با بی‌توجهی به این موضوع هر چند برخی به طور ضمنی نشانه‌های وجود رانت را باور داشتند اما هیچ یک از این نمایندگان به طور مستقیم اطلاعاتی جدید درباره این موضوع ندارد.
رییس سندیکای کاغذ و مقوا اما با اشاره به اینکه ممکن است نشانه‌هایی از رانت در مسیرهای عبوری کاغذ وجود داشته باشد و همین موضوع دلیلی بر افزایش قیمت‌ها داشته باشد این مساله را به طور کامل رد نکرد. احد آزادی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره مشکلات ناشی از افزایش قیمت کاغذ روزنامه به «جهان صنعت» گفت: افزایش نرخ ارز و همچنین تعرفه‌های واردات کاغذ از عوامل اصلی افزایش قیمت کاغذ روزنامه است. هر چند این موضوع متاثر از شرایط اقتصادی کشور نیز هست.
به گفته احد آزادی، وزرای اقتصاد، صنایع و ارشاد در هفته آینده به صحن کمیسیون خواهند آمد و درباره این موضوع توضیحاتی ارائه خواهند داد.
عضو کمیسیون فرهنگی با تاکید بر مشکلاتی که افزایش قیمت کاغذ بر اقتصاد چند صنف مختلف از جمله چاپخانه‌دارها، مطبوعاتی‌ها و ناشران ضربه‌ای جدی می‌زند افزود: بر اساس بررسی‌های ما در کمیسیون فرهنگی این افزایش قیمت‌ها به هیچ عنوان منطقی نیست.
وی درباره رخنه کردن دلالی کاغذ در لایه‌های وزارت صنعت و ارشاد گفت: بحث رانت همواره به عنوان یک فرضیه اصلی مطرح است و باید آن را مورد توجه قرار داد و در عرصه مدیریت در همه کشورها وجود دارد‌ اما به عنوان حکم قطعی نمی‌توان چنین موضوعی را مطرح کرد. وزرا باید در صحن کمیسیون‌ها حضور پیدا کنند و این موضوع بسیار شفاف بررسی شود.
عدم حمایت از مطبوعات و تضاد آن با اصل 3 قانون اساسی
سیده‌فاطمه ذوالقدر، عضو دیگر کمیسیون فرهنگی نیز با تاکید بر این موضوع که عدم حمایت از اقدامات فرهنگی و مطبوعات صریحا مخالف اصل 3 قانون اساسی است، معتقد است: روزنامه ابزاری برای نشر اطلاعات است و نباید در کارزاهای اقتصادی یکی از قربانیان باشد. این امر واضح است که توان تولید داخلی کاغذ روزنامه وجود ندارد و روزنامه‌ها در برابر این افزایش قیمت به شدت متضرر خواهند شد. در چنین شرایطی افزایش نرخ تعرفه واردات کاغذ سیاستی ناکارآمد خطر‌آفرین است.
در حالی که روزنامه‌ها رو به تعطیلی می‌روند و روزنامه‌نگاران در چند روز اخیر به دنبال چاره‌ای هستند که این بار دردی از دردهای خود را، آن هم برای باز نگاه داشتن چشم جامعه درمان کنند، دولت و وزارت ارشاد و صنعت سکوت اختیار کرده بود. سکوتی سنگین که نگرانی روزنامه‌ها را از چاپ نشدن هر روز افزایش می‌داد. آخرین لحظه‌های نگارش این گزارش اما همزمان شد با خبری متفاوت. این بار از نمک پاشیدن بر زخم‌مان منصرف شده‌اند و مرحم بر آن گذاشتند. هرچند این مرحم نوشداروی پس از مرگ سهراب است اما گویا نوشدارویی از راه رسیده است.
نوشدار و‌ بعد از مرگ سهراب؟!
به نقل از سایت معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در اطلاعیه ابلاغی مدیرکل امور اقتصادی و سیاست‌های تجاری وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تاثیرات منفی التهاب در بازار کاغذ در حوزه صنعت نشر و مطبوعات و با تاکید بر نگاه حمایتی تنظیم بازار انواع کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه و در جهت تعدیل اثرات قیمت‌های جهانی کاغذ و نهاده‌های تولید بر بازار مصرف این کالا و ضرورت حمایت اصولی از تولید داخلی و مصرف‌کنندگان عمده از جمله حوزه‌های فرهنگی مصرف‌کننده کاغذ، وضعیت بر روال قبلی خود همچنان باقی خواهد ماند. بر همین اساس تعرفه انواع کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه تا پایان سال‌جاری کماکان مطابق روال قبل بوده و افزایش نخواهد یافت. همچنین ارز تخصیصی جهت انواع کاغذ رول و شیت (چاپ و تحریر روزنامه) تا اطلاع ثانوی بدون تغییر و مبادله‌ای و با اولویت، تامین خواهد شد. از سویی دیگر به منظور حمایت از تولیدات داخلی و ایجاد مزیت تولید کاغذ برای کارخانجات مربوطه پیشنهاد حذف ارزش افزوده برای مواد اولیه تولید کاغذ (خمیر کاغذ، چوب، باگاس، مواد شیمیایی) که در لایحه پیشنهادی مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت به مجلس محترم ارسال شده با جدیت پیگیری شود.
اما به راستی دلیل اصلی این اقدامات دیرهنگام دولت در راستای تنظیم بازار کاغذ چیست؟ کابوس خاموش شدن چراغ تحریریه یک روزنامه چه روشنایی به وزارت صنعت و فرهنگ می‌رساند که در این مدت حاضر به فراهم کردن چنین دردی برای روزنامه‌ها شده‌اند. روزنامه‌نگارهایی که به دلیل عدم توانایی مالی روزنامه تعدیل شده‌اند، آیا با رسیدن محموله 10هزار تنی کاغذ روزنامه بر سر کار خود باز‌می‌گردند. در شرایطی که یک چشم روزنامه‌نگار خون است برای دردهایی که باید نوشت و چشم دیگرش اشک برای گذران معیشت زندگی، باز هم اولین قربانی تصمیمات ناگهانی اقتصادی می‌شود. اگر قرار به رسیدن محموله کاغذ و ثابت ماندن تعرفه واردات کاغذ بود چرا این توفان عظیم به راه افتاد؟