روزنامه جهان صنعت
1396/09/09
عملکرد 100 روزه کلانتری بر مسند سازمان حفاظت محیط‌زیست
گروه جامعه- چهار سال دوره ریاست معصومه ابتکار بر سازمان حفاظت از محیط‌زیست تمام شد و حالا نوبت عیسی کلانتری است تا با چالش‌های جدی این حوزه مقابله کند. او که پیش از این وزیر کشاورزی دوره دوم ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی‌رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی بود حالا 100 روز میشود که ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست را هم به کارنامه کاری‌اش اضافه کرده است.از روزی که کلانتری بر مسند ریاست سازمان محیط‌زیست نشست، حاشیه‌ها و اظهارنظرهای عجیبی از سوی او شکل گرفت. همان ابتدای ورود او به ساختمان پردیسان، سه هزار اصله درخت هیرکانی در جنگل‌های گیلان قطع شد تا سد شفارود که چند سال جلوی ساخت آن توسط ابتکار گرفته شده بود آغاز شود. دو روز گذشته بود که به گفته اسماعیل کهرم کارشناس محیط‌زیست، آغاز عملیات عمرانی ساخت سد شفارود به دست کلانتری امضا شد و به این ترتیب قدم اول حافظ محیط‌زیست با نابودی بخشی از محیط‌زیست شمال کشور برداشته شد. پس از این موج تخریب بود که در نخستین نشست خبری خود با خبرنگاران، اظهارات شگفت‌آور دیگری عنوان کرد که حداقل کسی به این سرعت از رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست انتظار نداشت. او اعلام کرد: در هنگامه‌ای که مشکل آب بزرگ‌ترین بحران کشور است حفظ یوزپلنگ اولویتی ندارد. این درحالی است که مشکلات زیست‌محیطی در راستای هم تعریف می‌شوند و تا زمانی که به بقای بخشی از عناصر حیاتی محیط‌زیست کشور بی‌توجهی شود، دیگر جنگل و منابع طبیعی و محیط‌زیستی نمی‌ماند که آب برایش کارآمد باشد. همچنین از ساخت سد در شمال کشور دفاع کرد در حالی که حداقل در 20 سال اخیر بزرگ‌ترین ضربه‌های بحران آب فعلی را به خاطر ساخت و ساز انبوه سد خورده‌ایم. همین امر باعث انتقاد بسیاری از صاحبنظران و فعالان محیط‌زیست شد تا بار دیگر از خود بپرسند آیا کلانتری گزینه مناسبی برای اداره سازمان حفاظت محیط‌زیست و دستاوردها و تلاش‌هایی است که ابتکار با همه فشارها و تخریب‌ها موفق به کسب آنان شده بود؟
وقتی بحران آب، امنیتی اعلام شد
کلانتری در مورد اصلی‌ترین مشکل محیط‌زیست که همان معضل کم‌آبی است به استفاده نادرست از منابع آبی اشاره و اظهار امیدواری کرد با کمک دولت بخشی از خسارت‌های وارده جبران شود. بنا بر گفته‌های کلانتری از ۱۳۲ میلیارد مترمکعب آب‌های تجدیدپذیر ایران، فقط ۸۸ میلیارد مترمکعب باقی مانده است و از سویی دیگر در ایران ۱۱۰ درصد آب‌های تجدیدپذیر مصرف میشود در حالی که تراز بین‌المللی مصرف آب‌های تجدیدپذیر حدود ۴۰ درصد است. این در حالی است که وضعیت بغرنج آبی ایران باعث شد کمیته‌ای با حضور علاءالدین بروجردی برگزار شود و موضوع کم‌آبی را مشکلی امنیتی اعلام کردند. یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که در دوره ریاست معصومه ابتکار انجام شد، مقابله با بحران آب بود و لایحه‌ای در خصوص تالاب‌ها به مجلس ارائه شد که هنوز هم تصویب نشده است. کلانتری در تمام اظهار نظرهای خود بر وجود بحران آبی در ایران تاکید کرده است.
دریاچه‌ای که حالش خوب نیست
دریاچه ارومیه از چالش‌های اساسی است که کلانتری با آن مواجه خواهد شد. پیش از این، مسوولیت ستاد احیای دریاچه ارومیه به او واگذار شده بود. کلانتری از همان ابتدا با طرح مسایل حاشیه‌ای سعی در فرار از پاسخگویی در خصوص عملکرد خود در خصوص دریاچه داشت و به گفته بسیاری از کارشناسان، این رفتارها سبب شد وضعیت دریاچه بهبود پیدا نکند و احیای آن به تاخیر بیفتد. با وعده‌هایی که در مورد احیای دریاچه ارومیه داده شد، تراز آب کمی بالا آمد اما امسال با کمبود شدید بارش، همان تراز مثبت هم از بین رفت و بخشی از دریاچه خشک شد. همین حالا می‌توان نتیجه گرفت هنوز تغییر چندانی در وضعیت این دریاچه دیده نشده و در مقام مقایسه با سال گذشته 30 درصد کاهش داشته است که لازم به ذکر است با خشک شدن این دریاچه بار بیشتری روی دوش سازمان محیط‌زیست گذاشته میشود چراکه در صورت خشک شدن کامل دریاچه ارومیه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست‌محیط منطقه را تغییر خواهد داد و خطرات بسیاری برای ساکنان منطقه با توفان نمک به لحاظ سلامتی و معیشتی و کشاورزی ایجاد خواهد شد. کلانتری در شهریور سال‌جاری زمان تقریبی برای احیای این دریاچه را هشت سال دیگر اعلام و از نیاز این ستاد برای بازیابی توان دریاچه به بودجه ۲۰ هزار میلیاردی خبر داد. از سوی دیگر، مروری بر وضعیت تراز آب دریاچه در چهار سال اخیر نشان‌دهنده این واقعیت است که در واقع سطح آب تغییری نداشته و بلکه پایین‌تر نیز آمده است. این کاهش سطح آب درحالی اتفاق افتاده که بر اساس گفته رییس سازمان مدیریت بحران کشور، وضعیت بارش‌ها در این منطقه بهتر شده است. البته با توجه به نظرات افراد محلی وضعیت دریاچه ارومیه به نسبت دولت نهم و دهم تغییرات قابل توجهی داشته اما شرایط طبق وعده‌های داده شده پیش نرفته است. شاید بتوان گفت دریاچه ارومیه تبدیل به چاه عمیقی شده که هر چه پول برای احیای آن بریزند، همه را می‌بلعد بی‌آنکه به حال سابق خود بازگردد.
آب را نباید قربانی یوزپلنگ کرد
یوزپلنگ ایرانی مورد دیگری است که منتقدان را به جان کلانتری انداخته و باعث شده انتقاد‌های زیادی در مورد عملکرد ضعیف او شنیده شود. در جریان پرداختن به وضعیت یوزپلنگ ایرانی نگرانی‌هایی پیرامون به خطر افتادن زیستگاه این گونه حیوانی در ایران مطرح شد. در این راستا فعالیت دامداران، حضور گله‌ها و چرای دام‌ها در پارک ملی توران به عنوان یکی از تهدیدهای زیستگاه یوزپلنگ عنوان شد. به همین خاطر تلاش‌هایی از سوی جامعه مدنی برای حفظ زیستگاه این گونه جانوری آغاز شد. در همین میان کارزار مردمی به راه افتاد با شعار «تا یک حسرت ملی تنها ۵۰ یوز باقی است.» در این کارزار شماره حسابی اعلام شد تا با کمک‌های مردمی و ایجاد آغل و چراگاه برای دام‌ها و گله‌ها زیستگاه یوز حفظ شود و با پیوستن هنرمندانی از جمله هدیه تهرانی و برخی سیاستمداران به این کارزار مبلغ قابل توجهی برای این موضوع جمع شد که البته با وجود تلاش‌های مردم، سازمان محیط‌زیست و رییس‌اش ترجیح دادند سکوت کنند که این سکوت با انتقاد فعالان محیط‌زیست رو‌به‌رو شد. چندی بعد کلانتری این سکوت را شکست اما سخنانش زیاد باب میل فعالان این حوزه نبود چراکه نشان می‌داد در اصل حفظ حیات‌وحش از برنامه‌ها و فوریت‌های او نیست. او در جایی از سخنانش درباره جنبش حفظ یوزپلنگ ایرانی که اخیرا به راه افتاده است و انتقادات از سازمان محیط‌زیست درباره کم‌تحرکی در این باره بالا گرفته، گفت: «آب را نباید قربانی مساله جزئی چون یوزپلنگ کرد.»این اظهارنظر کلانتری حملات به او را افزایش داد، منتقدان می‌گویند این اظهارنظر عیسی کلانتری منطق درستی ندارد. علی رنجبران فعال محیط‌زیست سکوت نکرد و در این باره نوشته است: در حقیقت تلاش کلانتری برای ایجاد یک دوگانه یا آب یا یوزپلنگ اساسا بی‌معنی است، می‌توان به هر دو پرداخت و اینها مغایرتی با هم ندارند. او تاکید کرده است اظهارات کلانتری نشان داد او مساله تنوع زیستی و نقش اکوسیستم‌ها در بقای انسان‌ها را هم به درستی درنیافته است.
هیچ اقدامی برای کاهش میزان گردوغبار انجام نشده است
اما در دوره چهار ساله قبلی به علت مساله گردوخاک فشار زیادی روی سازمان محیط‌زیست بود و به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین چالش‌های کلانتری در زمینه آلودگی هوا همین مساله باشد. کلانتری چندی پیش در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: گردوغبارها هم منشا داخلی و هم منشا خارجی دارند، بر اساس بررسی‌های کارشناسان محیط‌زیست از ۲۸ مرکز تولید گردوغبار، چهار مرکز در جنوب خوزستان و ۲۴ مرکز در خارج از کشور قرار دارد ولی چهار کانون تولید گردوغبار در داخل ایران چندین برابر کانون‌های خارجی تولید گردوغبار دارند. او مدعی شد کنترل منشاهای خارجی گردوغبار از طریق دیپلماسی با کشورهای عراق، سوریه و عربستان دنبال میشود و کانون‌های داخلی گردوغبار در خوزستان و ایلام نیز باید مدیریت شوند. در این میان خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها نیز وضعیت گردوغبار را تشدید می‌کند البته برخی مناطق، کانون‌های گردوغبار محلی دارند و نباید فراموش کنیم که گردوغبار یک‌شبه ایجاد نشده که یک‌شبه از بین برود. حل پدیده گردوغبار نیاز به برنامه‌ریزی دارد اما کلانتری تنها به گفتن اینکه: «برای کاهش آلودگی هوا و کاهش غبار در فصل زمستان، سازمان محیط‌زیست یک دستگاه نظارتی است اما در بحث گردوغبار، ستاد ویژه‌ای در سازمان محیط‌زیست تشکیل شده که این ستاد هماهنگ‌کننده دستگاه‌های اجرایی است»، اکتفا کرد و هنوز هیچ راهکاری برای کاهش آلودگی و گردوغبار در این شهرها پیش‌بینی نشده است.
مهم‌ترین رخدادها و اظهارات 100 روزه کلانتری این موارد بود که هنوز مشکل تالاب‌ها و وضعیت سدسازی در سایر نقاط کشور بررسی نشده است. باید دید با این سطح از انتقادات و یاسی که از سوی فعالان و کارشناسان محیط‌زیست نسبت به عملکرد و دیدگاه‌های کلانتری ایجاد شده است، در ادامه چگونه رفتار خواهد کرد و برای بحران‌ها چه چاره‌ای خواهد اندیشید. مردی که وقتی پا به سازمان گذاشت گفت به رییس‌جمهور روحانی گفته‌ام در خصوص بحران آب باید اختیار تام برای اقداماتم به من بدهد. باید منتظر ماند و دید تضاد حمایت از سدسازی با اولویت حل بحران آب از سوی او چطور هضم خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
دولت برای افزایش تولید و اشتغال تلاش می‌کند
معاون وزیر راه‌وشهرسازی خبر داد؛
نمایندگان مجلس طرح عضویت پیروان ادیان الهی در شورای اسلامی شهر و روستا را تصویب کردند؛
جزییات فعالیت اولین صندوق ارزی بازار سرمایه
مذاکرات دشوار در انتظار اوپک؛
با لغو قوانین دست اپراتورها باز میشود؛
لزوم حمایت از گردشگران داخلی؛
مراسم بهترین‌های فوتبال آسیا؛
ژن خوب، فکر بد
اولین مرد محجبه تاریخ!
بانک ها قربانی می شوند
عقب‌ماندگی ایران از بازار 4 هزار میلیارد دلاری صنعت حلال؛
عملکرد 100 روزه کلانتری بر مسند سازمان حفاظت محیط‌زیست
دسترسی موشکی به تمام آمریکا
باز هم گرانی و استمرار خطا
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب:
روایتی از دیدار روز گذشته عضو سابق شورای نگهبان با مهدی کروبی
علی عبدالله صالح:
استاندار سیستان‌وبلوچستان: رییس‌جمهور هفته آینده به سیستان‌وبلوچستان سفر می‌کند
خرج که از کیسه مهمان بود...
معاون پارلمانی رییس‌جمهور:
باز هم گرانی و استمرار خطا
باز هم گرانی و استمرار خطا
