لحن این روزهای روحانی، لحن برنده انتخابات٩۶ است؟!

در جوامعی که نهادهای سیاسی و دموکراتیک چندان ریشه دار نبوده و ساختارمند نیستند، معمولا در بزنگاه‌های سیاسی فضا هیجانی شده و جهت‌دهی‌ها و روندهای سیاسی نیز در همین موقعیت‌ها مثل انتخابات رقم می‌خورد بنابراین نحوه عملکرد و مواضع کاندیداها قبل و در بحبوحه انتخابات بسیار تعیین‌کننده و حساس ارزیابی می‌شود. موقعیت حال حاضر ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و سرنوشت انتخابات در همان دایره تعیین شده و به عملکرد افراد در ایام انتخاباتی بستگی دارد. به‌صورت سنتی معمولا حرف‌ها و سخنرانی کاندیداها و وابستگان آنها در شکل‌گیری ذهنیت جامعه بسیار موثر بوده و کاندیداها می‌توانند با مدیریت هوشمند مواضع خودشان تا حدودی پیروزی خویش در انتخابات را تضمین کنند.
البته در دنیای مدرن امروزی با پررنگ شدن تاثیر فضای مجازی در شکل گیری ذهنیت جامعه، عملا ابزار انتقال مواضع تا حدودی تغییر کرده و اصولا موضع‌گیری‌ها باید با سلایق روز جامعه نیز متناسب باشد.
در انتخابات سال آینده ایران نیز تا حدودی زیادی لحن و موضع‌گیری‌های نامزدها موثر است.
این روزها به‌واسطه واقعیت موجود در زندگی مردم و معضلات اقتصادی مبتلابه، جامعه زمینه انتقاد و طلبکاری از مسوولان را در درون خویش دارد بنابراین عده‌ای با رصد کردن نبض اجتماعی جامعه سعی در بهره‌برداری‌های خاص خودشان از این موقعیت را دارند. این فضاسازی‌ها به‌خصوص علیه دولت، مدت‌هاست که از طرق مختلف از صدا‌وسیما گرفته تا تریبون‌های سنتی و فضای مجازی به صورت برنامه‌ریزی شده و مداوم مدیریت و عملیاتی می‌شود. در گفتمان‌ها و لحن موضع‌گیری‌های یادشده معمولا ریشه‌ها و دلایل اصلی ناکامی و مشکلات مردم بررسی نمی‌شود و با تکیه بر برخی الفاظ و تکیه کلام‌های پوپولیستی همچون عدالت، اشرافی‌گری، اقتصاد رانتی و فقر و قدرت خرید عمومی پایین سعی می‌کنند طیف نخبه‌گرا را مقصر جلوه داده و توده‌های مردم را مقابل آنها قرار دهند. از طرفی چون میزان رضایت عمومی از مسایل معیشتی کاهش یافته، جامعه خیلی صبوری خاصی در رابطه با ریشه‌یابی دقیق و منطقی مشکلات به خرج نمی‌دهد و ناخواسته با قشر فرصت‌طلب و عوام‌گرای منتقد همنوا می‌شود. گفتمان انتخابات ٩۶ با گفتمان‌های انتخابات ٩٢ و ٩۴ متفاوت است بنابراین مسوولیت روحانی در این زمینه بسیار خطیر و تعیین‌کننده است. هرچند کمی دیر ولی او نیز متوجه شده است که با لحن ملایم و رحمانی در این انتخابات راه بجایی نخواهد برد. او شاید نتواند همچون بسیاری از رقبای خویش پا روی اخلاقیات گذاشته و هوچی‌گری کند ولی به جهت همان سیاست‌ورزی و مسوولیتی که به دوش دارد باید متناسب با زمانه به رویارویی با رقبای بی‌رحم خویش برود. امروز در فضای مجازی تک‌واژه‌ها و اصطلاحات خاص بسیار تعیین‌کننده بوده و بر روان جامعه تاثیرگذار می‌باشد بنابراین وقتی روند منطقی و عقلانی وزارت اقتصاد در اطلاع‌رسانی عمومی مهجور می‌ماند، روحانی و اصلاح‌طلبان ناچارند که عملگرایانه‌تر به مصاف رقبای خویش بروند و نوع لحن آنها و میزان پذیرش آن در جامعه بسیار حیاتی است. وقتی دستاورد عظیم برجام توسط رقبای ناکام در دو انتخابات اخیر، در حد مشکلات و معضلات کوچک روزمره و بلایای طبیعی تقلیل داده می‌شود، آنگاه روحانی و تیم همراهش ناچار است در مقابله به مثل پایاپای روی نقاط حساسی از رقبا انگشت بگذارد که شاید ترجیح می‌دهند آنها را از مردم مخفی کنند. روحانی به خوبی دانسته است که این انتخابات عرصه جنگ لفظی و مچ‌گیری‌های سیاسی است بنابراین هرچند اندکی دیر ولی طی چند موضع‌گیری اخیرش سعی کرده که سناریوهای تکراری و غیراصولی علیه دولت خویش را ناکام بگذارد.
omid.pouraziz@gmail.com