روزنامه جهان صنعت
1395/12/10
فنر ارز را رها نکنید
گروه اقتصادی- در حالی که پنجاه‌وششمین و آخرین دوره مجمع عمومی بانک مرکزی در دولت یازدهم با حضور رییس‌جمهور و مسوولان سیاستگذار اقتصادی در روز گذشته برگزار شد که درخواست‌های روحانی از مجمع سال گذشته بانک مرکزی به شکل صددرصدی محقق نشده است و باید دید عملکرد یک‌ساله بانک مرکزی از دید رییس‌جمهور چگونه ارزیابی میشود؟براساس مصوبه مجلس، ترکیب مجمع عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی شامل رییس‌جمهور (رییس مجمع)، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی کشور، دو نفر از وزرا به انتخاب هیات وزیران است. جلسات مجمع عمومی بانک حداقل سالی یک‌بار تشکیل میشود. هرچند براساس قوانین این مجمع باید تا پایان تیر‌ماه سال‌جاری برگزار می‌شد اما مجمع عمومی بانک مرکزی با حدود هشت ماه تاخیر دیروز نهم اسفندماه برگزار شد.
این در حالی است که برخی درخواست‌های رییس‌جمهور از جمله یکسان‌سازی نرخ ارز از سال گذشته تاکنون نه‌تنها اجرایی نشده است بلکه حتی از چرایی این امر صحبتی به میان نمی‌آید و همچنان به سال‌های آینده موکول میشود.
مورد دیگر اشاره شده در مجمع سال گذشته کاهش نرخ سود بانکی بود که گرچه تا حدودی عملی شده اما همچنان برخی بانک‌ها از طریق عناوینی چون سودهای ویژه سعی در دور زدن قوانین دارند تا به این طریق به جذب سپرده بیشتر بپردازند. همچنین عدم اعمال سیاست‌های دستوری بر بانک‌ها و کنترل آنها با توجه به روندها و ابزارهای صحیح اقتصادی که تاکنون محقق نشده است.
یکی دیگر از درخواست‌های روحانی در مجمع سال گذشته نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها و موسسات اعتباری و فعالان در بازار پول با جدیت تمام و حفاظت و حراست از اعتماد مردم به بانک بوده است که برخلاف این امر تاکنون بسیاری از سپرده‌گذاران موسساتی همچون کاسپین که به مجوز بانک مرکزی اعتماد کرده و از اسفندماه سال گذشته پول‌های خود را به این موسسه سپرده بودند هم‌اکنون به مال‌باختگان بخت برگشته‌ای تبدیل شده‌اند که هر روز در حال اعتراض و تجمع و حتی نوشتن نامه به رییس‌جمهور در راستای پیگیری مطالبات خود هستند.
همچنین رییس‌جمهور با توجه به بحث تامین مالی از طریق شبکه بانکی در کشور که در مقایسه با سایر کشورهای دنیا از رقم بسیار بالاتری برخوردار است، بیان کرده بود که تامین مالی باید از طریق استفاده بیشتر از اوراق و بازار سرمایه جبران شود که نه‌تنها این امر تاکنون به خود جامه عمل نپوشانده است بلکه بازار سرمایه، خود در حال دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات عدیده و معظلات بسیاری است که نیازمند اصلاحات و تغییرات ساختاری در تمامی بخش‌هاست.
هم‌اکنون نیز از تمامی خواسته‌های بانکی روحانی از سیف بیش از یک‌سال می‌گذرد و بار دیگر موعد مجمع بانک مرکزی رسیده است تا رییس‌جمهور عملکرد سیستم بانکی در یک‌سالی که گذشت را ارزیابی کند.
مشکلات بانک‌ها
بر همین اساس حسن روحانی که روز گذشته به منظور شرکت در پنجاه‌وششمین مجمع عمومی بانک مرکزی در این بانک حضور یافته بود، گفت: مبنای ما باید تک‌رقمی بودن تورم باشد و سود سپرده و تسهیلات بانکی نیز باید متعادل شود، بانک‌ها در این زمینه نباید رقابت تخریبی داشته باشند و بانک مرکزی موظف به نظارت دقیق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر بر عملکرد بانک‌هاست.
رییس‌جمهور تاکید کرد: بانک‌های کشور بی‌تردید همان رگ‌هایی هستند که از لحاظ مالی و پولی خون را از منابع مالی کشور یعنی قلب به سراسر کشور به سراسر بخش‌های اقتصادی و به سراسر آن جسم فعال در زمینه اقتصادی می‌رسانند. حالا اگر جایی از این رگ‌ها اشکال پیدا کند و نتواند خون‌رسانی را به‌طور کافی انجام دهد بی‌تردید بدن هم دچار مشکل خواهد شد.
وی با بیان اینکه بانک‌های ما رسالت و وظیفه بسیار سخت و سنگینی برعهده دارند و اقتصاد کشور ما اگر بخواهد رونق یابد از رونق بانک‌ها آغاز میشود، گفت: اگر بانک‌های ما نتوانند به اندازه کافی در زمینه مسایل پولی و مالی فعال باشند به‌طور مسلم تحرک بخش اقتصاد ما هم به همان نسبت پایین خواهد آمد.
روحانی مشکلات بانک‌ها را به مشکلات بیرونی و مسایل درونی تقسیم کرد و افزود: گاهی روابط خارجی یا بودجه کشور دچار اختلال و گاهی شرایط تحریم به کشور تحمیل میشود که در این مواقع مشکلات از بیرون بانک‌ها می‌آید.
رییس‌جمهور گفت: برخی مشکلات از درون بانک‌هاست، بانک‌ها دچار اشکال هستند، تسهیلات را بیش از توان خودشان پرداخت می‌کنند، خودشان را مرتب متکی به منابع بانک مرکزی می‌کنند و حساب‌های مالی و سودهایشان دقیق و شفاف نیست. این مشکلات داخل بانک‌هاست که باید حل شوند. حالا اگر زمانی هر دوی این مشکلات با هم باشد یعنی هم از بیرون بانک‌ها فشار زیاد باشد و هم از درون بانک‌ها، کار بسیار سخت و مشکل میشود.روحانی گفت: ما در این دولت در اولین قدم تلاش کردیم ثبات پایداری در بازارهای مالی و پولی ایجاد کنیم. بی‌ثباتی مشکل ایجاد می‌کند. وی با اشاره به تورم در اوایل سال ۱۳۹۲ گفت: در این مدت تورم ۱۲ ماهه حدود ۴۰ درصد، تورم در بخش خوراکی ۵۱ درصد و تورم نقطه به نقطه حدود ۴۵ درصد بوده است.
وی در ادامه با اشاره به رشد منفی اقتصادی در سال ۹۱ گفت: وقتی این تورم همزمان با رشد منفی اقتصادی شود که در سال ۹۱، منهای 8/6 بوده است و همچنین اگر این موضوع با نگرانی‌های سیاسی توام شود باید دید پیش‌بینی‌ها، ترسیم آینده و سرمایه‌گذاری و مبادله با دنیا چه میشود.
رییس‌جمهور افزود: شما دیدید که ما یکباره به صد سال قبل بازگشتیم و تمام تعاملات بانکی ما با دنیا از طریق صرافی‌ها انجام می‌شد، یعنی به زمان قاجار بازگشتیم زیرا شبکه‌های بانکی ما بسته شدند.
دستاوردهای تاریخی دولت
رییس‌جمهور گفت: بزرگ‌ترین دستاورد دولت بازگشت ثبات و آرامش به بازار است. البته عده‌ای می‌گویند بزرگ‌ترین دستاورد دولت تعامل با جهان و عده‌ای نیز می‌گویند در مساله سلامت است و برخی نیز موفقیت دولت را در بحث اهتمام به محیط‌زیست می‌دانند. حتما یکی از موفقیت‌های قابل ملاحظه دولت بازگشت ثبات به بازار است.
رییس‌جمهور با بیان اینکه امروز شاهد تورم تک‌رقمی همراه با رشد هستیم، افزود: همان‌طور که رییس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد تا پایان امسال تورم ما تک‌رقمی خواهد بود. اینکه در یک‌سال تورم تک‌رقمی باشد و رشد اقتصادی نیز داشته باشیم در تاریخ بعد از انقلاب برای نخستین‌بار است.
وی ادامه داد: گاهی تورم پایین آمده اما رشد دچار مشکل شده یا رشد خوب بوده اما تورم دچار مشکل شده است. به هر حال این دو با هم نبوده اما امسال حتما رشد اقتصادی خوبی تا پایان سال داریم که ممکن است هفت، شش یا 5/6 درصد باشد ان‌شاءالله پیش‌بینی ما تا پایان سال بالای شش درصد است. همان‌طور که دیدید در شش ماهه نخست 4/7 درصد بود و تا پایان سال این عدد مشخص میشود و سالی است که تورم تک‌رقمی شده و این یک دستاورد بزرگ است.
نوسانات ارزی
روحانی افزود: البته برخی ماه‌ها وضع ارز تلاطم بی‌جهتی پیدا کرده است که آقای سیف استدلال می‌کنند به خاطر اربعین یا سال مسیحی است اما ما این موضوع را قبول نکردیم چراکه اربعین و سال مسیحی همه خیر و برکت است. به هر حال به غیر از یک نوسان کوتاه‌مدت که باز هم نباید آن را رها کنیم و باید دقیق بررسی شود که دلیل آن چه بوده است در مجموع در این سه سال و نیم آرامش خوبی در مساله ارز داشتیم.
رییس‌جمهور گفت: حتی در جلسه قبلی سوال کردم که تورم ارز سال گذشته نسبت به امسال چقدر بوده که گفتند 5/2 یا 5/3 درصد در طول یک‌سال گذشته بوده است.
وی افزود: ایرادی که بانک مرکزی دارد این است که محاسبه تورم را برمبنای دلار می‌گیرد که این موضوع دقیق نیست چون کشور ما واردات اجناسش با دلار انجام نمی‌شود بلکه با ارزهای دیگر و معمولا با یورو انجام میشود. بنابراین معیار ما در بازار بیشتر باید یورو باشد تا دلار و وقتی به یورو حساب می‌کنیم از سال ۹۲ تا امسال قیمت یورو 7/0 یا 8/0 درصد نسبت به ریال کاهش پیدا کرده است.
وی گفت: بنابراین اگر به یورو حساب کنیم دارای کاهش هستیم و اگر هم با دلار حساب کنیم می‌گویند دلار نسبت به یورو ۲۴ درصد افزایش داشته بنابراین اگر به دلار حساب کنیم 21/7 درصد افزایش بیشتر نبوده است. در مجموع شاهد ثبات در بازار هستیم که همراه با رونق و شکست رکود و حرکت به سمت رشد اقتصادی است.
شکاف در سودهای بانکی
روحانی گفت: حساسیت من از روز اول ریاست‌جمهوری در بحث اقتصاد همیشه در دو یا سه شاخص بیشتر نبوده است، یکی در مساله تورم، دیگری رشد اقتصادی و یکی قیمت ارز و صادرات غیرنفتی بوده و مرتب دنبال می‌کردم. اگر این شاخص‌ها درست حرکت کند خود به خود کل اقتصاد درست حرکت می‌کند.
رییس‌جمهور در ادامه به صادرات غیرنفتی اشاره کرد و گفت: از اول انقلاب صادرات بر واردات پیشی گرفته و امسال نیز تا پایان سال پیش خواهد بود و این شاخصی بسیار مهم و قابل ملاحظه است. برای رونق بخشی کشور، بانک‌ها باید به میدان بیایند و تسهیلات بدهند و این شکوفایی در نتیجه به نفع بانک‌ها هم خواهد بود.
وی افزود: همکاری بانک‌ها در کاهش تورم خوب بود اما در سود بانکی همچنان با نقطه مطلوب فاصله داریم چراکه مگر میشود در ۱۲ ماه تورم زیر ۱۰ درصد باشد اما سود تسهیلات بالا بنابراین چنین سودی برای هیچ متقاضی به صرفه نیست.
کمک به بانک‌ها= کمک به اقتصاد
وی با تاکید بر اینکه برای اولین بار است که رشد اقتصادی به همراه تورم تک‌رقمی در کشور محقق شده است، اظهار داشت: رشد اقتصادی خوبی تا پایان سال خواهیم داشت و تحقق افزایش صادرات غیرنفتی به واردات در سال ۹۴ همچنان ادامه خواهد یافت.
روحانی با بیان اینکه دولت پشتیبان انضباط پولی در بانک مرکزی است، گفت: خوشحالیم که تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی ۴۳ درصد افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه برای رشد اقتصادی؛ سود سپرده و تسهیلات بانکی باید در نسبت با تورم و با هدف رونق، متعادل شود، تاکید کرد: بانک مرکزی باید ریسک سرمایه‌گذاری در موسسات مالی را به مردم اطلاع‌رسانی کند.
رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: بدهی دولت به بانک مرکزی و بانک‌ها کاهش یافته است. همه باید به بانک‌ها کمک کنیم تا بانک‌ها به اقتصاد کمک کنند. اگر اقتصاد ما مقاومتی نبود، قادر به مدیریت بحران قیمت نفت، تک‌رقمی کردن تورم و مثبت شدن رشد نبودیم.
رونمایی از اسکناس ۱۰ هزار ریالی جدید
همچنین حسن روحانی در حاشیه این مجمع علاوه بر سامانه «نسیم»، از اسکناس ۱۰ هزار ریالی جدید نیز رونمایی کرد.
در حاشیه برگزاری مجمع، رییس‌جمهور از سامانه‌های حاکمیتی مربوط به بانکداری الکترونیکی و نظارتی بانک مرکزی همچون سامانه نسیم رونمایی کرد که کار آن انتقال حساب‌های دولتی به بانک مرکزی است. سامانه‌های دیگر همچون چکاوک، صیاد و مکنا نیز در حال تکمیل شدن هستند.
همچنین در حاشیه این مراسم رییس‌جمهور جلسه‌ای با مدیران بانک مرکزی خواهد داشت و از کتاب کره طلای جواهرنشان و اسکناس ۱۰ هزار ریالی جدید رونمایی می‌کند.
اعتراف نهادهای بین‌المللی به دستاوردهای ایران
در ادامه این جلسه رییس کل بانک مرکزی دستاوردهای این بانک را تشریح کرد و گفت: کاهش نرخ تورم در دوره‌ای که قیمت جهانی نفت هم کاهش یافته، نشان‌دهنده دستاوردی مهم در حوزه اقتصاد مقاومتی است و اجازه ندادیم اقتصاد کلان ایران تحت‌تاثیر شوک‌های خارجی قرار گیرد.
عدم تناسب نرخ سود بانکی با تورم
سیف به روند کاهشی نرخ تورم در سال‌های فعالیت دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: در ادامه روند آغاز شده از نیمه دوم سال ۱۳۹۲، در سال ۱۳۹۳ نرخ تورم با کاهش 1/19 درصدی واحد درصدی از 34/7 به 15/6 درصد کاهش یافت، ولی در عین حال همراه با این کاهش قابل ملاحظه نرخ تورم، نرخ‌های سود بانکی به دلیل مشکل تنگنای اعتباری بانک‌ها نتوانست کاهش یابد.
منشا رشد نقدینگی
سیف حجم نقدینگی در سال ۱۳۹۴ را 9/10172 هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: این رقم نسبت به پایان سال ۱۳۹۳، ۳۰ درصد رشد نشان می‌دهد. ضمن آنکه پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی در نتیجه سیاست‌های انبساطی پولی و اعتباری نیز به ترتیب با رشد 9/16 و 2/11 درصدی در سال ۱۳۹۴ مواجه شدند. لازم به ذکر است که پنج واحد درصد از رشد نقدینگی سال ۱۳۹۴ مربوط به اجرای بسته تحریک رشد اقتصادی بوده است.
رییس کل بانک مرکزی رقم نقدینگی در پایان دی‌ماه سال‌جاری را ۱۱۹۶۶ هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: این رقم نسبت به اسفند و دی‌ماه سال ۱۳۹۴ به ترتیب 6/17 و ۲۶ درصد رشد داشته است. رشد ۲۶ درصدی نقدینگی در 12 ماهه منتهی به دی‌ماه ۱۳۹۵ ناشی از رشد 3/17 درصدی پایه پولی و رشد 4/7 درصدی ضریب فزاینده بوده است. عامل اصلی رشد پایه پولی مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها به دلیل مشکلات درونی و ترازنامه‌ای بانک‌ها و همچنین عوامل برونزایی نظیر خرید تضمینی محصولات استراتژیک کشاورزی و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط است.
ثبات در بازار ارز
رییس شورای پول و اعتبار ثبات بازار ارز را با وجود کاهش قابل توجه قیمت نفت و درآمدهای ارزی کشور در سال ۱۳۹۴ در نتیجه مدیریت مناسب بانک مرکزی خواند و خاطرنشان کرد: متوسط نرخ دلار بازار آزاد در سال ۱۳۹۴ معادل ۳۴۵۰۱ ریال بود که در مقایسه با رقم سال ۱۳۹۳ معادل 2/5 درصد افزایش داشت. علاوه بر این، در سال ۱۳۹۴ شکاف نسبی نرخ دلار بازار آزاد و بازار رسمی نیز با 1/7 واحد درصد کاهش نسبت به سال قبل به 6/16 درصد رسید.
ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز
رییس کل بانک مرکزی، یکی از مهم‌ترین این اقدامات نظارتی بانک مرکزی طی سال گذشته را ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز در چارچوب مصوبه شورای عالی امنیت ملی خواند و گفت: این اقدام در چهار گام «شناسایی نهادهای پولی غیرمجاز»، «تعیین وضعیت نهادهای متقاضی مجوز»، «جلوگیری از فعالیت نهادهای غیرمجاز» و «انحلال و پیگیری حقوقی و کیفری نهادهای غیرمجاز» صورت گرفت.
تورم تک‌رقمی پس از گذشت ربع قرن
رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر دستاورد تورم تک‌رقمی دولت، ابراز امیدواری کرد: طی سال ۱۳۹۵ خوشبختانه وعده دولت و هدف تورم تک‌رقمی محقق و نرخ تورم در ادامه روند کاهشی خود به 7/8 درصد در بهمن‌ماه رسید و با تحقق تورم تک‌رقمی در سال‌جاری مجددا پس از گذشت ربع قرن، نرخ تورم سالانه تک‌رقمی خواهد شد.
سیف با اشاره به اینکه رشد اقتصادی در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۵ به 4/7 درصد رسید و حصول به چنین رشدی در نیمه اول سال از سال ۱۳۸۶ بی‌سابقه بوده است، گفت: اگرچه به‌طور طبیعی افزایش تولید در بخش نفت نقش مهمی در شکل‌دهی به رشد اقتصادی نیمه اول سال ۱۳۹۵ ایفا کرده است اما شواهد حاکی از آن است که با سرایت آثار ناشی از افزایش تولید و صادرات بخش نفت به سایر بخش‌های اقتصادی، رشد اقتصادی غیرنفتی کشور در سال‌جاری و همچنین سال آتی در وضعیت مناسبی قرار گیرد.
سایر اخبار این روزنامه
70 امضا به خاطر ناتوانی در مدیریت بحران پلاسکو
تاکید چیت‌چیان بر لزوم تغییر برنامه مدیران مطابق تغییر اقلیم کشور
فنر ارز را رها نکنید
سقف معافیت مالیاتی حقوق کارگران به ۲ میلیون تومان رسید؛
جهانگیری در همایش روز ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان؛
لحن این روزهای روحانی، لحن برنده انتخابات٩۶ است؟!
آزمون سرنوشت‌ساز برانکو
هشدار جدی ساکنان اکباتان به شهرداری تهران
استفاده انتخاباتی از رسانه‌های ضدانقلاب جرم است
یک شکست دیگر برای ترامپ
مهلت جدید رگولاتوری برای حل معضل پیامک‌های تبلیغاتی؛
رییس اتحادیه مشاوران املاک:
جشنواره جهانی موبایل 2017 در اسپانیا برپا شد؛
دونالدجان متشکریم!
دومین اسکار اصغر !
شفاف‌سازی، حلقه مفقوده نظام بانکی کشور
