تاکید چیت‌چیان بر لزوم تغییر برنامه‌ مدیران مطابق تغییر اقلیم کشور

گروه نفت و انرژی- بارش‌های ناگهانی و خشکسالی، دو نمونه از بارزترین نوسانات در آب و هوای ایران است که تکرار و تداوم آنها، نشان‌دهنده‌ وقوع پدیده‌ «تغییر اقلیم» در کشور است.
وقوع این پدیده را می‌توان بزرگ‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی دوران اخیر دانست که نشان‌دهنده تغییرات غیرمعمول در اقلیم درونی اتمسفر زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کره زمین است که تهدیدی جدی برای محیط‌زیست به شمار می‌آید. اقلیم زمین در این پنج‌ ‌میلیارد سال عمر خود از زمانی که اتمسفر آن شکل گرفته، پیوسته در حال تغییروتحول بوده است. اما مشکل از آنجا آغاز می‌شود که سرعت دگرگونی اقلیمی زیاد شده و باعث وقوع نوسان‌های گسترده‌ در شرایط آب‌وهوایی کره زمین می‌شود. هنگامی که تغییرات اقلیمی سرعت می‌گیرند، محیط‌زیست نمی‌تواند خود را با آنها هماهنگ کند. در سال‌های اخیر سرعت تغییرات به‌گونه‌ای بوده که محیط‌زیست فرصت خودپالایی نداشته و وضعیت آن روزبه‌روز وخیم‌تر شده است.
از این رو با توجه به اینکه اثرات زیانبار این پدیده می‌تواند تهدیدی برای دستیابی به توسعه پایدار در جوامع باشد دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم به منظور آگاهی و سازگاری با تغییر اقلیم تشکیل شد و راه‌اندازی کنفرانس سالانه تغییر اقلیم در دستور کار قرار گرفت.
در این راستا نخستین دوره این کنفرانس با عنوان «نخستین کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم با شعار: تغییر اقلیم، مدیریت آب، نجات زمین» در ساختمان وزارت نیرو در تهران برگزار شد.


حمید چیت‌چیان در این کنفرانس با اشاره به تهدیداتی که هم‌اکنون به دلیل تغییر اقلیم در زیست نسل حاضر و نسل‌های آینده ایجاد کرده است، گفت: انتشار گازهای گلخانه‌ای، گرمایش کره خاک و ذوب یخچال‌های طبیعی را به همراه داشته و ما شاهد وقوع سیلاب‌های مهیب و توفان‌های بسیار شدید و مشکلات مستمر و پایدار در نقاط مختلف کره زمین هستیم.
وی افزود: تغییر اقلیم در کشور به طور مشخص درمورد وضعیت آب نمود پیدا کرده اما باید دید چه رویکردها و اقداماتی باید داشته باشیم تا کشور راه درستی در مسیر مواجهه با پدیده تغییر اقلیم انتخاب کند.
این عضو کابینه دولت یکی از نمودهای تغییر اقلیم را روستاهای درگیر خشکسالی عنوان کرد و گفت: برخی از روستاهای کشور به دلیل نبود امکان دسترسی به آب شرب و سالم از نظر کمیت و کیفیت، تخلیه شدند و روستانشینان در حاشیه شهرها ساکن شدند.وزیر نیرو تصریح کرد: آنچه در آمارها به طور مشخص دیده می‌شود این است که میزان بارش در مقایسه با دو دهه گذشته 10 درصد کاهش داشته و حدود 5/1 درجه دمای کشور افزایش یافته است که این مساله موجب شده حدود 25 میلیارد متر‌مکعب تبخیر منابع آب افزایش یابد و از دسترس خارج شود.وی ادامه داد: در همین مدت 20 درصد روان‌آب‌ها و جریان آب رودخانه‌های کشور کاهش پیدا کرده و میزان تغذیه آب زیرزمینی حدود 15 درصد کاهش یافته است.
چیت‌چیان از کاهش قابل توجه ریزش برف نسبت به بارش باران در کشور خبر داد و گفت: خط تراز برف در ارتفاعات 200 متر کاهش یافته و زمان ذوب برف نیز یک ماه زودتر رخ می‌دهد. تعداد دفعات باران‌های غیرموثر افزایش یافته به طوری که در هر نوبت کمتر از پنج میلیمتر بارش صورت می‌گیرد و بارندگی فرصت این را پیدا نمی‌کند به جریان آب‌های سطحی یا به منابع آب زیرزمینی کمک کند.
وی افزود: بیشترین کاهش بارندگی به حوضه دریای عمان و خلیج‌فارس متعلق است و در حوضه آبریز بندرعباس، کارون و کرخه میزان بارندگی‌ها کاهش چشمگیری داشته و اکثر شهرهای بزرگ با مشکل تامین آب شرب مواجه‌‌اند.
وزیر نیرو با اشاره به کاهش بارندگی و افزایش تبخیرها به خصوص در استان‌های خوزستان، فارس و هرمزگان، اذعان داشت: کاهش بارندگی باعث شده زندگی مردم در این استان‌ها تحت فشار شدیدی قرار گیرد و از سوی دیگر تالاب‌ها به شکل قابل توجهی به سمت خشک شدن حرکت کنند.
وی ادامه داد: به روز شدن و شدت یافتن پدیده گرد و غبار از اثرات تغییر اقلیم است و این مساله در استان‌های جنوبی و شرقی کشور شرایط بسیار سختی را برای مردم ایجاد کرده است.این عضو کابینه دولت تصریح کرد: اثرات اقتصادی مرحله بعد از اثر منفی تغییر اقلیم است چرا‌که در برخی مناطق کشاورزی با کمبود بارش‌ها و تغییر اقلیم دچار مشکل شدید شده است، چرا‌که در گذشته‌های نه‌چندان دور با 20 متر حفر چاه به آب می‌رسیدیم اما در حال حاضر در برخی استان‌ها تا 500 متر حفر چاه به آب می‌رسیم.
وی افزود: اثرات مختلف اجتماعی با تغییر اقلیم را می‌توان در تخلیه شدن برخی از روستاها به خاطر نبود آب شرب عنوان کرد بنابراین برخی از روستاها وقتی ساکنان آن تخلیه شدند به حاشیه‌نشینی روی آوردند و می‌بینیم سکونتگاه‌های غیررسمی شکل گرفته است.وزیر نیرو با بیان اینکه «مساله اختلاف بین استان‌ها بر سر آب یکی دیگر از مشکلات حدود تغییر اقلیم است که متاسفانه دچار آن شدیم»، گفت: ناچاریم از دانش روز دنیا و مراکز تحقیقاتی و دانشمندان داخلی و خارجی این مساله را بررسی و پیگیری کنیم.
پس باید مدیران و برنامه‌ریزان کشور براساس شرایط جدید کشور برنامه‌های خود را اصلاح کنند و نتایج این بررسی‌ها را به دولت و مراکز تصمیم‌گیر ارائه دهند.
وی ادامه داد: وزارت نیرو باید برای کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییر اقلیم اقداماتی را انجام دهد که یکی از اینها بالا بردن راندمان نیروگاه‌ها و تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی است.
چیت‌چیان مدیریت مصرف هم در برق و هم در بخش آب را از مهم‌ترین اقدامات برای سازگاری با محیط و کاهش گازهای گلخانه‌ای دانست و گفت: تمام اقدامات سازه‌ای که وزارت نیرو انجام می‌داد مورد تجدیدنظر جدی قرار گرفته است به طوری که از ساخت 50 سد برنامه‌ریزی شده خودداری کرده و آنها را فعلا کنار گذاشته‌ایم.
وی افزود: به طور مطلق با ساختن و نساختن سد موافق نیستم چرا که به عنوان مثال اگر سد سلمان فارسی در سیلاب‌های اخیر نبود چند شهر را باید در خلیج‌فارس جست‌وجو می‌کردیم.
وزیر نیرو با اشاره به ابلاغ آب قابل برنامه‌ریزی در دشت‌های کشور اذعان داشت: در 609 دشت کشور دشت به دشت میزان آب سنجیده شده است که چه میزان باید از آنها استفاده شود و چه میزان از آن آب قابل استفاده است.وی افزود: برای اینکه آب‌های زیرزمینی به تعادل برسد باید 11 میلیارد مترمکعب آب کمتر برداشت شود و از آب‌های سطحی نیز 77/10 میلیارد مترمکعب برای احیای رودها و تالاب‌ها رهاسازی شود.
چیت‌چیان خاطرنشان کرد: ‌سامانه مدیریت سیلاب کار مهمی بود که نتیجه بارز آن با پیش‌بینی و برنامه‌ریزی صحیح آب‌ها مدیریت شده به طوری که در پی سیلاب‌های اخیر از 8/1 میلیارد مترمکعب آب جریان‌یافته در مناطق سدها 4/1 میلیارد مترمکعب ذخیره‌سازی شد که اگر این مدیریت صورت نگرفت در سدی مثل سلمان فارسی در جهرم، سرریز آب منجر به نابودی چند شهر در مسیر سیلاب می‌شد.
اثرات تغییرات اقلیمی
سیدمحمدرضا رضازاده نیز درحاشیه کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه طی 15 سال گذشته میزان بارندگی‌ها در کشور کاهش یافته است، افزود: از طرف دیگر شاهدیم که بارندگی‌های نابهنگام و بعضا بارش‌های سنگین در طول زمان محدود داشته‌ایم.
مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه این بارندگی‌ها اثرات تخریبی در کشور داشته است، اظهار کرد: نمونه آن بارندگی‌های 10 روز گذشته است که استان‌های جنوبی کشور را تحت تاثیر قرار داده، به‌گونه‌ای که میزان بارندگی در این استان‌ها چندین برابر بارندگی از ابتدای سال آبی بوده است.رضازاده با تاکید بر انطباق بیشتر کشور با شرایط فعلی آب و هوایی‌ اضافه کرد: برای این امر نیاز است تا شرایط کشور را بشناسیم و تاثیرات تغییرات اقلیمی را در کشور ارزیابی کنیم و بکوشیم تا با سیاستگذاری نحوه استفاده از منابع آب را بهینه کنیم.وی پدیده تغییر اقلیمی را یک پدیده جهانی دانست و یادآور شد: ایران جزوی از دنیاست و اتفاقا در نقطه‌ای از این دنیا قرار دارد که این اثرات مشهودتر و ملموس‌تر است.مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران خاطرنشان کرد: از این رو باید تغییرات اقلیمی را به عنوان یک حقیقت بپذیریم و خود را با این شرایط سازگار کنیم و تلاش شود سیاست‌های سازگاری با این شرایط را اتخاذ کنیم.