پیش‌شرط‌های پیاده‌سازی نظام بودجه‌ریزی عملیاتی

ابراهیم جمیلی* - با وجود صحبت‌های رییس مرکز آمار مبنی بر قطع بودجه برخی دستگاه‌های دولتی و جلوگیری از تخصیص بودجه به آنها در سال آینده به نظر نمی‌رسد بتوان از تخصیص بودجه یک دستگاه در طول سال جلوگیری کرد زیرا به طور کلی بودجه یک سازمان در دو بعد جاری و عمرانی تنظیم می‌شود و حتی اگر این امکان فراهم باشد که بودجه عمرانی تخصیص داده نشود، نمی‌توان از تخصیص بودجه جاری که مربوط به حقوق کارکنان دولت و هزینه‌های جاری آن دستگاه است، چشم‌پوشی کرد.با این حال فرآیند تغییر نظام بودجه‌ریزی و تبدیل آن به نظام عملیاتی که از سوی رییس سازمان برنامه و بودجه در دستور کار قرار گرفته، یکی از اقدامات مثبت دولت خواهد بود زیرا پیش از این شاهد اشکالاتی در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با بودجه بوده‌ایم و در صورت تغییر رویه سنتی می‌توان نتایج قابل توجهی به دست آورد. در وهله اول ضروری است برنامه‌ای برای تامین به موقع و چگونگی هزینه‌کرد بودجه تهیه شود و با استناد به آمار و ارقام واقعی از بروز مشکلات اجرایی در دستگاه‌های دولتی جلوگیری شود. ضمن اینکه بحث نظارتی برمبنای ابزار‌های پیشرفته و سیستم‌های اطلاعاتی دولت الکترونیک می‌تواند زمینه کنترل بهینه عملکرد دستگاه‌ها را فراهم آورد. اهمیت تخصیص به موقع بودجه نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا زین‌پس شاهد مشکلاتی که به طور عمده برای دستگاه‌ها در برهه‌ای از سال رخ می‌دهد و آنها را تا رسیدن به موعد مقرر جذب بودجه با چالش مواجه می‌سازد، نباشیم.همچنین لازم است مردم در جریان تمام هزینه پروژه‌های در دست دولت و فعالیت‌های آن قرار گیرند و تلاش شود بر اجرای درست کارها و تخصیص صحیح منابع دستگاه‌ها از سوی مردم نظارتی جامع شکل گیرد. در این میان تجهیز سازمان‌ها به دستگاه‌های به‌روز و پیشرفته برای استخراج و تحلیل آمار و ارقام از اهمیت بالایی برخوردار است این در حالی است که تا رسیدن به این نقطه همچنان فاصله داریم. بنابراین بعید به نظر می‌رسد پروژه‌ای که از سوی سازمان برنامه و بودجه برای سال آینده کلید خورده است و قصد دارد تغییرات کلی و جامعی در فرآیند بودجه‌ریزی دستگاه‌ها ایجاد کند به زودی قابلیت اجرایی شدن داشته باشد.در مجموع می‌توان گفت پیاده‌سازی نظام بودجه‌ریزی عملیاتی که تلاش دارد فرآیند پیش‌بینی و جذب منابع برای هزینه‌های هر سازمان را کنترل و مدیریت کند، راه سختی را پیش‌روی دستگاه‌ها قرار خواهد داد و ضمن کمک به دستگاه‌ها برای اجرای هرچه بهتر این فرآیند از سوی دولت باید با بخش‌هایی که از اجرای این طرح سر باز می‌زنند، مقابله کرد و تلاش شود قانون به نحو صحیح برای تمام قسمت‌ها اجرایی و با تمام بخش‌ها به شکل عادلانه‌ای برخورد شود.