شی‌جین‌پینگ در اندیشه تحکیم قدرت

چشمان جهان به چین دوخته شده است؛ جایی که قرار است در خلال برگزاری نوزدهمین کنگره حزب ملی کمونیست این کشور، رهبری جدید چین معرفی و برنامه توسعه چین برای پنج سال آینده تدوین شود.
تحلیلگران می‌گویند انتظار می‌رود در کنگره نوزدهم، دستورالعمل‌های جامع، استراتژیک و پیش‌بینی شده افزایش یابد، این کشور در حالی اهدافی مانند تبدیل به یک جامعه نسبتا مرفه و یک کشور مدرن سوسیالیست را دنبال می‌کند که به مرکز توجه جهان تبدیل شده است.
کنگره بزرگ حزب حاکم کمونیست چین که نزدیک به 90 میلیون عضو دارد، امروز در پکن کار خود را با مهم‌ترین دستور کار یعنی دوره تازه حکمرانی رهبران نسل جدید به ریاست شی‌جین‌پینگ، رییس‌جمهور و دبیر کل حزب حاکم آغاز می‌کند. اصولا دوره حکومتی رهبران چین 10 ساله است و به دو دوره پنج‌ساله تقسیم می‌شود و قرار است این بار درباره دومین دوره دبیر کلی شی‌‌جین‌پینگ تصمیم‌گیری شود.
پیش از اینکه این اجلاس بزرگ و حساس آغاز شود تمام کارهای مقدماتی صورت گرفته و در جریان مبارزه با فساد بسیاری از مسوولان قبلی از کار برکنار شده‌اند و نمایندگان جدید به تایید رسیده‌اند.


یکی از مهم‌ترین رویدادها هم اخراج سون جنگ‌چای 54 ساله از مسوولان رده بالا و مطرح حزب به جرم فساد مالی بود که رسانه‌های چین هم آن را برجسته کردند و شینهوا در گزارشی خاطر‌نشان کرد موضوع فساد وی از ژوییه به طور جدی مورد بررسی و بازرسی قرار گرفته است. از آنجا که این کنگره بزرگ‌ترین رویداد سیاسی چین دست کم در سال‌جاری میلادی به حساب می‌آید قرار است دبیر کلی شی برای دوره پنج‌ساله دوم مورد تایید قرار گیرد.
برخی بر این باورند که بعید است رهبر چین و دبیرکل حزب بعد از اتمام دوره 10 ساله‌اش هم از رده رهبری خارج شود‌ اما اصولا در چین دوره‌های رهبران در همین حدود است و بعد از آن مقام ارشد حکومتی ممکن است با یک عنوان جدید کارش را دنبال کند و همچنان از نفوذ بالایی در نظام کشور، دولت و حزب برخوردار باشد. البته برای درک این موضوع باید تا سال 2022 میلادی صبر کرد، زمانی که دوره دوم دبیر کلی و ریاست‌جمهوری شی‌جین‌پینگ به پایان می‌رسد.
به نوشته نشریه ساوت چاینا از هنگ‌کنگ، تاکنون هیچ دستور کاری که مربوط به دوره رهبری پس از سال 2022 میلادی باشد به این کنگره ارائه نشده است. به همین سبب اگر تا آن زمان در‌باره رهبران نسل بعدی تصمیم‌گیری نشود آن زمان احتمال می‌رود بر خلاف روال گذشته دوره رهبری شی بیشتر از 10 سال به طول انجامد.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد شرایط جهانی، منطقه‌ای و کشوری برای چین حساس‌تر از هر زمانی است و به همین سبب فعلا تمرکز بر این است که کشور به بهترین شکل مدیریت شده و اصلاحات اقتصادی به پیش رفته و همزمان بحران‌ها مورد ارزیابی و مدیریت دقیق قرار گیرد تا چین از این دوره خارج شود.
از شی‌جین‌پینگ به عنوان مردی پر‌قدرت یاد می‌شود که در دورانش برنامه راه ابریشم نوین به اجرا گذاشته شده و بیش از یک میلیون نفر از مقام‌های فاسد کشور دستگیر و محاکمه و زندانی شده‌اند. به همین سبب او توانست از عنوان محور و کانون و شاید بهتر است گفته شود هسته رهبری برخوردار شود؛ عنوانی که تا پیش از این به هیچ‌یک از رهبران چین داده نشده است.
روزنامه مردم ارگان حزب حاکم، این هسته رهبری را مهم‌تر جلوه داده و نوشته است‌: بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر رهبری کشور قوی باشد، خیزش و جهش آن چشمگیرتر خواهد بود. این نشریه می‌افزاید: نظام کشور بهتر مدیریت شده و از وحدت حراست به عمل می‌آید و مردم متحد می‌مانند و نظام کشور به درستی مورد حفاظت قرار می‌گیرد و همه اینها از مزایای داشتن کادر رهبری بسیار قوی در یک کشور است.
احتمال می‌رود در جریان کنگره در کنار سیاستگذاری برای پنج سال آینده در‌باره اندیشه‌های نو و ابداعی که باید به عنوان نظریه در قانون اساسی گنجانده شود، تصمیم‌گیری شود. در همین راستا شینهوا از پیش‌نویس اصلاحی خبر داده که قرار است در کنگره نوزدهم در سال‌جاری میلادی مورد بررسی و تایید قرار گیرد.
در قانون اساسی چین رییس‌جمهور و نخست‌وزیر دو دوره پنج ساله خواهند داشت‌ اما درباره اینکه دبیرکل حزب چند دوره می‌تواند این عنوان و قدرت را در اختیار داشته باشد، مورد سختگیرانه‌ای وجود ندارد. دوره تازه دبیر کلی شی، بالاترین قدرت کشور در شرایطی آغاز می‌شود که این کشور همچنان درگیر بحران شبه‌جزیره کره و دریای جنوبی است و از سوی دیگر باید با آمریکا چانه‌زنی و مناقشه کند که حق فروش سلاح به تایوان نداشته باشد. همزمان وظیفه مهم دیگر کشور مبارزه با فساد و جلوگیری از فعالیت‌های جدایی‌طلبانه در شمال غرب کشور است و تجارت و اصلاحات اقتصادی هم که از پنج سال قبل شروع شده باید با یک مدیریت قوی همچنان به پیش رانده شود.
اهمیت نوزدهمین کنگره برای چین
چیدمان کنگره نوزدهمین نقش بسیار مهمی در برنامه اصلاحات شی خواهد داشت. اولین دوره ریاست جمهوری‌اش اکثرا صرف اصلاحات سیاسی (مبارزه علیه فساد اداری که به گفته دستگاه‌های نظارتی نزدیک به 1.34 میلیون نفر از مقامات سطح پایین را تنبیه کرده است) و مسایل مربوط به سیاست خارجه شد. ازجمله افزایش نفوذ در دریای جنوبی چین و افزایش حضور بین‌المللی و جهانی چین از طریق طرح راه ابریشم جدید: طرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی در سراسر اوراسیا و آفریقا‌ اما چین برای جلو رفتن و اجتناب از تله درآمد متوسط که دامنگیر اقتصادهای نوپا می‌شود، به آزادسازی اقتصادی بیشتری نیاز دارد. این به معنای کاهش وابستگی به شرکت‌های دولتی است که از مشکل مازاد ظرفیت رنج می‌برند و عامل بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی در چین هستند. بااین‌حال‌ این شرکت‌ها که در چند دهه اخیر ابزار اصلی رشد اقتصادی بوده‌اند در پشت سر گذاشتن بدترین آسیب‌های ناشی از بحران اقتصاد جهانی در سال 2008 به چین کمک کردند. به همین دلیل بسیاری از شخصیت‌های کلیدی در برابر اصلاحات مقاومت می‌کنند.
اهمیت نشست برای جهان
تاکنون شی در زمینه اقتصاد نقش بسیار مهمی برای حزب کمونیست چین (CCP) و شرکت‌های دولتی ایفا کرده است. در سرمایه‌گذاری خارجی پیشرفت‌هایی حاصل‌شده است، اما سرمایه‌گذاران دوست دارند بخش‌های تحت نظر دولت به بخش خصوصی واگذار شوند، شرکت‌های دولتی کوچک خصوصی‌سازی شده و در مدیریت شرکت‌های بزرگ‌تر تجدیدنظر شود. همچنین خواهان رقابت خارجی بیشتر به‌ویژه در بخش خدمات‌رسانی هستند. شی سعی کرده با تکیه بر سیاست‌های ملی‌گرایانه جایگاه خود را ارتقا دهد. اما این مواضع با آنچه سعی دارد در سطح بین‌المللی کسب کند در تضاد است، به‌خصوص برای طرح جاده ابریشم جدید. ممکن است شی با کسب قدرت بیشتر، ناسیونالیست‌های دولتش را کنار بگذارد تا بر اهداف ژئوپلیتیک سرمایه‌گذاری کند. همگی بستگی به این دارد که شی در اجرای اصلاحات موفق شود یا نه.
شی‌جین‌پینگ، بازیگر اصلی
شی در سال 2016 به‌عنوان رهبر اصلی حزب و فرمانده ارشد نیروهای مسلح به رسمیت شناخته شد. این ارتقا او را به مقامی هم‌سطح با مائو و دنگ ژیائوپینگ رساند. گام بعدی او گنجاندن فلسفه سیاسی شخصی‌اش در قانون اساسی خواهد بود. در تاریخ چین این افتخار تنها نصیب مائو شده است. معنای فلسفه شخصی شی هنوز یک علامت سوال بزرگ است، اما نکته واضح این است که هرچقدر شی قدرتمندتر باشد، راحت‌تر می‌تواند اصلاحات لازم برای رفاه و سلامت کشور (و بالطبع حزب حاکم کشور) را اجرا کند.
شایعاتی هم شنیده می‌شوند که شی قصد دارد به روند 10 سال گذشته ادامه دهد و در نتیجه در PSC از افراد جوان و جسور استفاده نمی‌کند. این امر تخطی بزرگی از قوانین است که بر اتهامات پیشروی او به‌سوی دیکتاتوری دامن زده و اعتبار حزب را خدشه‌دار می‌کند. همه‌چیز به عملکرد شی (و چین) طی پنج سال آینده بستگی دارد. اما مجموعه‌ای بحران‌ها و شرایط اقتصادی رو به وخامت چنین دستاوردهایی را غیرممکن می‌کند. اما اگر شی بتواند اصلاحات را اجرا کرده و روند پایداری ایجاد کند، ممکن است موفقیتش آن‌قدرها هم غیرممکن نباشد.