صف‌آرایی‌ نظامی در کرکوک

کرکوک به نقطه جوش تنش‌ها میان دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان بدل شده است. در روزهای گذشته تنش در مرزهای اقلیم کردستان عراق بالا گرفت و خبرها از اعزام هزاران پیشمرگ کرد به استان حساس کرکوک حکایت دارد.
صف‌آرایی پرتنش نیروهای دولتی عراق از یک‌سو و پیشمرگ‌های کـُرد اقلیم کردستان آن کشور از سوی دیگر، در کرکوک و پیرامون آن ادامه دارد. دولت مرکزی عراق تا صبح دیروز به پیش‌مرگ‌های کرد مهلت داده بود محل را ترک کنند.
فرماندهان کـرد ضرب‌الاجل تعیین‌شده از سوی دولت مرکزی را رد کرده‌اند. کرکوک از مهم‌ترین حوزه‌های نفتی عراق است. تنش‌ها میان دولت مرکزی و اقلیم کردستان در پی همه‌پرسی مهر‌‌ماه شدت گرفته ‌است.
وزیر دفاع آمریکا از هر دو طرف خواسته‌ از درگیری و نبرد با یکدیگر دوری کنند و بر نابودی گروه موسوم به «حکومت اسلامی» متمرکز شوند. هم نیروهای دولتی و هم اقلیم کردستان از هم‌پیمانان آمریکا در نبردها علیه داعش به‌شمار می‌روند و مستشاران و مشاوران نظامی اعزامی از سوی واشنگتن در میان هر دو طرف حضور دارند.


ارتش عراق و شبه‌نظامیان حامی دولت مرکزی آن کشور، با جنگ‌افزارهای سنگین در اطراف کرکوک هستند و اقلیم کردستان هم هزاران نیروی تازه‌نفس داخل شهر و پیرامون آن مستقر کرده‌ است. مناطق‌ نزدیک کرکوک از جمله مناطقی بود که در اوج پیشروی‌های داعش به تصرف آن گروه درآمد‌ اما پیشمرگ‌های کـرد عملا کنترل شهر را در دست گرفتند.
تمدید اولتیماتوم حشد الشعبی برای کردها
با پایان اولتیماتوم تعیین‌شده از سوی حشد الشعبی برای نیروهای کرد در کرکوک، منابع محلی می‌گویند این نیروهای شیعی اولتیماتوم خود را دوباره تمدید کرده‌اند. کردها نیز هشدار داده‌اند هر گونه تحرک حشد الشعبی را به شدیدترین شکل ممکن پاسخ خواهند داد.
شنبه‌شب گذشته شهر کرکوک بی‌سابقه‌ترین حالت امنیتی خود در طول سه سال گذشته را گذراند و مسوولان اقلیم کردستان و مقامات محلی در این شهر اعلام بسیج عمومی کرده بودند.
آن‌گونه که منابع محلی در کرکوک می‌گویند، تقریبا تمام‌ خانوارهای کرد ساکن کرکوک که بیش از 60 درصد از این شهر را تشکیل می‌دهند، مسلح شده‌اند تا در برابر هر گونه حمله‌ای آماده باشند. به آنها گفته شده برای جنگی سرنوشت‌ساز آماده باشند.
این حالت آماده‌باش در پی تهدیدات حشد الشعبی عراق برای حمله به مواضع پیشمرگ‌ها در اطراف کرکوک صورت می‌گیرد که ظاهرا با میانجیگری‌های منطقه‌ای و محلی در آخرین ساعات، طرح حمله اجرا نشده و ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی نیروهای حشد الشعبی دوباره تمدید شده است.
شبه‌نظامیان حشد الشعبی خواهان کنترل بر دو پایگاه نظامی در اطراف کرکوک (پادگان کیوان و پایگاه نیروی هوایی در کرکوک) و یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی عراق در این استان هستند که در نزدیکی شهر طوزخرماطور واقع است و از زمان قدرت گرفتن داعش در شمال عراق، نیروهای پیشمرگ کرد بر آنها سیطره دارند. گرچه دولت عراق تاکید کرده مناطق تحت تصرف کردها که پس از سال 2013 و در شرایط خاص ارتش عراق به دست پیشمرگ‌ها افتاده را بازپس خواهد گرفت اما سخنگوی دولت عراق تاکید کرده هیچ ضرب‌الاجلی در این رابطه به کردها داده نشده است.
تاکید پیشمرگ‌ها بر جنگیدن برای کرکوک
در طرف مقابل نیروهای پیشمرگ اقلیم نیز تاکید کردند حتی از یک وجب از مناطقی که تحت کنترل خود درآوردند، عقب‌نشینی نمی‌کنند. یک فرمانده نیروهای کماندوی پیشمرگ‌ها می‌گوید‌ حتی به اشتباه فردی یکی از شبه‌نظامیان حشد الشعبی به شدیدترین شیوه پاسخ خواهند داد و هر آنچه در توان دارند، علیه این نیروهای حامی دولت عراق به کار خواهند گرفت.
در حالی که عراقی‌ها منتظرند ببینند بعد از هشدار و ضرب‌الاجل تعیین‌شده از سوی حشد الشعبی برای دولت اقلیم جهت تخلیه چاه‌های نفت کرکوک چه اتفاقی خواهد افتاد، یک مقام امنیتی کرد گفت: نیروهای پیشمرگ هشدار نیروهای شبه‌نظامی عراقی را مبنی بر خروج از مناطق مهم در جنوب کرکوک نمی‌پذیرند.
همزمان با مخالفت نیروهای پیشمرگ کرد با هشدار بغداد برای عقب‌نشینی از برخی مناطق در جنوب کرکوک، نیروهای دولت مرکزی عراق حضور خود را در این شهر افزایش داده‌اند. پس از اعزام نیروهای عراقی، نیروهای پیشمرگ هم در مرزها مستقر شدند.
این مسوول شورای امنیت‌ دولت کردستان عراق اعلام کرد‌ نیروهای حشد الشعبی اساسا از سوی ایران آموزش داده شده‌اند و تا بامداد دیروز به وقت گرینویچ به پیشمرگ‌ها مهلت داده بودند از موقعیت‌های خود در شمال چهارراه‌هایی که به مکتب خالد معروف است، عقب‌نشینی کنند.
این مسوول افزود: این موقعیت امکان دسترسی به پایگاهی هوایی و برخی میادین نفتی واقع در منطقه‌ کرکوک را فراهم می‌کند‌ اما کردها بر شهر کرکوک و اطراف آن از جمله میادین نفتی تسلط دارند. مهلت تعیین‌شده دولت عراق برای تخلیه چاه‌های نفت کرکوک پایان یافته در حالی که خطوط تماس نیروهای عراقی و پیشمرگ‌ها در جنوب کرکوک شاهد حالت آماده‌باش دو طرف است.
وزارت کشور عراق تاکید کرده است‌ نیروهای پلیس فدرال را در مناطق مورد نظر مستقر می‌کند. وزیر کشور عراق گفت: ما شروع به استقرار نیروها در استان کرکوک در راستای طرحی با هدف بازگرداندن اوضاع به وضعیت قبل از تابستان سال ۲۰۱۴ کرده‌ایم.
از سوی دیگر سخنگوی نخست‌وزیر عراق تکذیب کرده که مهلتی به نیروهای پیشمرگ کرد برای عقب‌نشینی از مقرهایشان در استان کرکوک داده باشد‌ اما در عین حال به اسکای‌نیوز عربی گفت: نیروهای عراقی مجددا در استان کرکوک و در مواضعی که قبل از سال ۲۰۱۴ بودند، مستقر خواهند شد.
پیشتر یک مقام کرد گفته بود‌ نیروهای عراقی که مشخص نکرده بود حشد الشعبی بوده‌اند یا نیروهای ارتش عراق به پیشمرگ‌ها تا پایان شنبه‌شب گذشته مهلت داده بودند از مواضعی که در سال ۲۰۱۴ بر آن مسلط شدند، عقب‌نشینی کنند تا درگیری احتمالی رخ ندهد.
البته نیروهای عراقی بدون هیچ درگیری‌ای به همراه کاروانی از تانک و دیگر تجهیزات طی چند روز گذشته برخی مواضعی که در دست نیروهای پیشمرگ در مناطق تازه و بشیر در جنوب کرکوک بود، به دست گرفتند و نیروهای پیشمرگ از این مواضع عقب‌نشینی کردند.