موراکامی باز هم ناکام ماند؛

نوبل ادبیات برنده‌اش را شناخت. ایشی گورو، نویسنده ژاپنی‌الاصلی که کتاب‌هایش را به زبان انگلیسی می‌نویسد، بر قله ادبیات جهان ایستاد. امسال بر عکس سال گذشته کسی از اعلام اسم ایشی گورو شگفت‌زده یا ناراحت نشد. هرچند بسیاری از ژاپنی‌ها انتظار داشتند هاروکی موراکامی نویسنده محبوب‌شان امسال برنده نوبل ادبیات باشد.
ایشی گورو کیست
کازوئو ایشی‌گورو، نویسنده انگلیسی ژاپنی‌تبار متولد 8 نوامبر ۱۹۵۴ در ناکازاکی است اما در پنج سالگی همراه با خانواده، وطنش را به مقصد انگلیس ترک کرد.
او مدرک کارشناسی رشته انگلیسی و فلسفه را از دانشگاه «کنت» دریافت کرد و بعد از یک‌سال داستان‌نویسی دوباره به تحصیل روی آورد و مدرک کارشناسی ارشد نویسندگی خلاق را از دانشگاه «ایست انگلیکا» کسب کرد. او از سال ۱۹۸۲ شهروند انگلیسی محسوب می‌شود.


ایشی گورو هنگام بحث درباره میراث ژاپنی و تاثیر آن بر تربیتش می‌گوید: من کاملا مثل انگلیسی‌ها نیستم، چون پدر و مادری ژاپنی در خانواده‌ای ژاپنی‌زبان مرا بزرگ کرده‌اند. پدر و مادرم فکر نمی‌کردند که قرار است مدتی به این بلندی در این کشور زندگی کنیم. آنها احساس مسوولیت می‌کردند که ارتباط مرا با ارزش‌های ژاپنی حفظ کنند. من پیشینه‌ای متمایز دارم، جور دیگری فکر می‌کنم و دیدگاه‌هایم اندکی با بقیه فرق دارد.
حروف اسم ژاپنی ایشی‌گورو به معنای سنگ و سیاه هستند. دو رمان اول او در ژاپن اتفاق می‌افتند با این حال خود او در مصاحبه‌های متعدد تاکید کرده که با ادبیات ژاپن آشنایی چندانی ندارد و آثارش شباهتی به ادبیات ژاپن ندارند. این نویسنده در مصاحبه‌ای در سال ۱۹۹۰ می‌گوید:‌ اگر اسم مستعاری انتخاب می‌کردم و کس دیگری پیدا می‌کردم که از عکسش به جای عکس خودم استفاده کنم، مطمئنم کسی به ذهنش نمی‌رسید که بگوید این آدم مرا یاد فلان نویسنده ژاپنی می‌اندازد. هرچند بعضی نویسندگان ژاپنی تاثیری دورادور بر کار او داشته‌اند، ایشی‌گورو خود تاثیر سینماگران ژاپنی مانند یاسوجیرو ازو و میکیو ناروسه را بیشتر می‌داند.
برنده نوبل ادبیات امسال، یکی از مطرح‌ترین نویسندگان انگلیسی‌زبان ادبیات داستانی است و تاکنون چهار بار با کتاب‌های «هنرمندی از جهان شناور»، «بازمانده‌ روز»، «وقتی یتیم بودیم» و «هرگز رهایم مکن» نامزد جایزه «من بوکر» شده است. رمان «بازمانده روز» او که در ایران توسط «نجف دریابندری» ترجمه شده است، جایزه «من بوکر» سال ۱۹۸۹ را برایش به ارمغان آورد.
جز «منظره رنگ‌پریده تپه‌ها»، همه رمان‌ها و مجموعه داستان‌های کوتاه او نامزد جایزه‌های معتبر ادبی شده‌اند. رمان‌های «بازمانده روز» و «هرگز رهایم مکن» او به صورت فیلم سینمایی درآمده‌اند. آنتونی هاپکینز و اما تامپسون بازیگران سرشناسی هستند که در «بازمانده‌ روز» ایفای نقش کرده‌اند.
رمان «هرگز رهایم مکن» او که در سال ۲۰۰۵ به چاپ رسید، نامزد جایزه‌ بوکر، جایزه «آرتور سی. کلارک» و همچنین نامزد جایزه‌ انجمن ملی منتقدان کتاب آمریکا شد. این اثر ادبی به زبان‌های فارسی، روسی، فرانسوی، آلمانی، هلندی، فنلاندی، بلغاری، ژاپنی، ایتالیایی، ایسلندی، چینی، اسپانیایی، دانمارکی، پرتغالی و... ترجمه شده است. این رمان همچنین از سوی مجله «تایم» به‌عنوان بهترین رمان سال ۲۰۰۵ معرفی شده است.
هفتمین رمان ایشی‌گورو با عنوان «غول مدفون» در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسید. «تایم» در سال ۲۰۰۸، این رمان‌نویس را در رتبه ۳۲ از لیست «۵۰ نویسنده بزرگ انگلیسی از سال ۱۹۴۵ به بعد» قرار داد.
ترکیبی از جین آستین و فرانس کافکا
سارا دانیوس، سخنگوی هیات داوران آکادمی نوبل هنگام اعلام نام ایشی‌گورو به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۷، سبک او را ترکیبی از «جین آستین» و «فرانتس کافکا» توصیف کرد و افزود: «بازمانده روز» او یک شاهکار واقعی است که شبیه به رمانی از «پی.چی. وودهاوس» شروع می‌شود و شبیه به آثار «کافکا» پایان می‌پذیرد.
برنده نوبل چه گفت
کازوئو ایشی‌گورو پس از اعلام نامش به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۷با «بی‌بی‌سی» مصاحبه‌ کرد و گفت: من پا جای پای بزرگ‌ترین نویسندگان تاریخ گذاشته‌ام.
این رمان‌نویس درباره کسب این جایزه گفت: کسب جایزه نوبل افتخاری بزرگ و به معنای آن است که من پا جای پای بزرگ‌ترین نویسندگانی که تاکنون زیسته‌اند، گذاشته‌ام.
نویسنده «بازمانده روز» ادامه داد: جهان در وضعیتی بسیار ناپایدار است و امیدوارم تمام جوایز نوبل، نیرویی باشند برای پیش بردن دنیا به سمتی مثبت. عمیقا تحت تاثیر قرار می‌گیرم اگر به نحوی بخشی از این جو باشم و به مثبت‌ شدن فضا در این زمان بی‌ثبات کمکی کنم.
واکنش نویسندگان خارجی
نیل گیمن داستان‌نویس و فیلمنامه‌نویس سرشناس و ۵۶‌ساله انگلیسی که جایزه‌هایی چون «نیوبری»، مدال «کارنگی» و جایزه کتاب سال بریتانیا را در کارنامه دارد نیز پس از معرفی برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۷ گفت: از شنیدن این خبر بسیار خوشحال شدم. کازوئو ایشی‌گورو، نویسنده‌ای خوب، جدی، درخشان و سخت‌کوش است که هرگز از پرداختن به موضوعات بزرگ یا ورود به ژانر علمی تخیلی یا فانتزی نهراسیده و از همه آنها به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به ایده‌هایش استفاده کرده است. گیمن در ادامه این انتخاب را از سوی کمیته جایزه نوبل انرژی‌بخش و هوشمندانه معرفی کرد.
اندرو موشن، شاعر و نویسنده نامدار که بین‌ سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۹ به مدت ۱۰ سال ملک‌الشعرای بریتانیا بوده است نیز در واکنش به انتخاب برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۷ گفت: بزرگ‌ترین ارزش و فضیلت دنیای تخیلی ایشی‌گورو این است که همزمان بسیار شخصی و در عین حال عمیقا آشناست؛ دنیایی از سرگشتگی، انزوا، مراقبت، تهدید و شگفتی. او چگونه این کار را انجام می‌دهد؟ با قرار دادن اصول داستان‌های خود بر ترکیبی از ذخایر ادبی باریک‌بینانه و دقیق و نشانه‌هایی به همان اندازه واضح از قدرت عاطفی. این ترکیبی قابل توجه و مسحورکننده و فوق‌العاده است که اعطاکنندگان جایزه نوبل آن را مورد تقدیر قرار دادند.
نوبل نوش جانش!
احمد پوری، ایشی گورو را مستحق گرفتن نوبل ادبیات دانست و از این انتخاب آکادمی نوبل دفاع کرد. این نویسنده و مترجم درباره کازوئو ایشی‌گورو، برنده نوبل ادبیات 2017 گفت: گورو به نظر من کسی است که حق گرفتن نوبل را دارد.
نوش جانش. او نویسنده بزرگی است. ژاپنی‌الاصل است و از هفت سالگی به انگلستان رفته و به این زبان می‌نویسد. رمان «بازمانده روز» او با ترجمه بسیار زیبای نجف دریابندری از بهترین آثار اوست.
این نویسنده در این کتاب نشان می‌دهد که به لایه لایه زندگی اشراف در حال سقوط بریتانیا اشراف داشته و شخصیت‌هایش را به خوبی می‌شناسد.
این نویسنده و مترجم ادامه داد: چیزی که در رابطه با گورو بی‌نظیر است، لایه لایه بودن آثار اوست. شخصیت‌ها و داستان‌های او مثل پوست پیاز لایه لایه هستند. این یکی از شاخصه‌های هنری این نویسنده است که ابتدا لایه‌های عشقی، بعد لایه‌های سیاسی و بعد شخصیت‌ها را بازنمایی می‌کند و در ادامه رمان، چهره جدیدی برای خواننده پیدا می‌کند.
پوری گفت: ویژگی دیگر ایشی گورو این است که خودش را در رمان‌هایش تکرار نمی‌کند. هر رمان او را که می‌خوانید فکر می‌کنید نویسنده دیگری آن را نوشته است. این مساله یکی از برجستگی‌های آثار این نویسنده است. او نویسنده‌ای تیزبین، هنرمند، با استعداد و بی‌نظیر است و من از برنده شدن او در نوبل ادبیات خوشحالم.
خوشحالی اشتباهی
تنها پس از چند دقیقه از اعلام برنده جایزه نوبل عکسی در فضای مجازی پخش شد که شادی تعدادی از علاقه‌مندان ژاپنی را نشان می‌داد اما آنها کسانی بودند که به استقبال برنده شده هاروکی موراکامی نویسنده شهیر ژاپنی رفته بودند. حسرت علاقه‌مندان این نویسنده برای برنده شدن در جایزه نوبل یک سال دیگر تمدید شد.