در گفت‌وگو با واعظی‌آشتیانی چالش سرخابی‌ها بررسی شد؛

شیدا ملکی- استقلال و پرسپولیس دو باشگاه پرسابقه و مهم فوتبال و همچنین افتخارآفرین هستند که هریک به تنهایی میلیون‌ها طرفدار دارند‌. طرفدارانی که اشک‌ها و لبخندهایشان بر پایه ارزش‌آفرینی‌ها و استحکام این دو تیم است‌. فراتر از آن این دو باشگاه بخشی از هویت و رفتار روزمره هواداران حرفه‌ای‌شان را می‌سازند‌.
از همین‌رو است که اخلاق ورزشی حرفه‌ای و همچنین مدیریت شایسته در این دو باشگاه اهمیتی ویژه دارد که نباید از آن ساده عبور کرد‌. این درحالی است که این روزها شاهد عبور از همه مصادیق مهم در این دو باشگاه هستیم‌. استقلال و پرسپولیس هریک در بخش‌های مختلف دچار مشکلاتی جدی شده‌اند و به راستی هیچ یک از مدیران گویا نسبت به این موضوع ابراز نگرانی نمی‌کنند‌.
حاصل این بی‌توجهی‌ها، از تحمیل هزینه‌های سنگین به باشگاه پرسپولیس تا خالی ماندن صندلی مربی در استقلال پیش رفته است‌ اما منشا اصلی مشکلات ورزش کشور را در کجا باید جست‌وجو کرد؟ چرا این روند رو به سقوط ادامه پیدا کرده و هیچ راهکار عملیاتی درباره آن ارائه نمی‌شود؟ در این رهگذر امیر واعظی‌آشتیانی، مدیرعامل سابق باشگاه استقلال در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت»، به چالش‌ها و کاستی‌های مدیریتی در این دو باشگاه پرداخته که در ادامه از نظرتان می‌گذرد‌.
وظایف مدیر سازمانی فراموش شده


مدیرعامل سابق باشگاه استقلال درباره هرج و مرج حاکم بر دو باشگاه استقلال و پرسپولیس می‌گوید: برای بررسی منطقی سیستم مدیریتی فوتبال باید ابتدا مسایل را از نگاه ساختاری و سازمانی مورد بررسی قرار دهیم‌. قدم اول یافتن پارامترهای موفقیت یک سازمان است‌. باید دید که وظایف یک مدیر برای موفقیت تشکیلات و سازمان متبوعه‌اش چیست؟ مهم‌ترین و اساسی‌ترین مساله در راستای موفقیت یک سازمان بهره بردن از نیروی انسانی کارآمد و همچنین ایجاد فضای آرام برای فعالیت نیروهای کار است‌.
به اعتقاد واعظی‌آشتیانی، ادامه روند موفقیت نیز طی نخواهد شد مگر با توجه به قانون‌مداری، نظارت و کنترل خردمندانه بر عملکرد نیروی کار و همچنین ایجاد فضای رقابت سالم که همراه با وفاداری سازمانی در راستای رسیدن به اهداف اصلی سازمان تعریف شده باشد‌. این نکات در واقع اهم وظایفی است که مدیری موفق در راستای رسیدن به اهداف سازمان خود باید مورد توجه قرار دهد‌.
مدیریت فوتبال هدفمند نیست
مدیرعامل سابق باشگاه استقلال همچنین تاکید می‌کند: این نکات در همه کشورهای دنیا پذیرفته شده و قطعی است‌. مهم‌تر از آن اهتمامی است که بر این وظایف گمارده می‌شود‌. دلیل اساسی اهمیت به این موضوع هم اثرگذاری مثبت و عمیقی است که بر محصول خروجی سازمان ایجاد می‌کند‌. این در حالی است که مدیریت ورزش در ایران به هیچ عنوان چنین مسیری را طی نمی‌کند‌.
وی در ادامه می‌گوید: متاسفانه هیچ رنگ و بویی از مدیریت حرفه‌ای و هدفمندی را در این دو باشگاه شاهد نیستیم و انتخاب مدیران حتی در ورزش جناحی پیش می‌رود‌. اگر نگاهی روشن‌تر به موضوع داشته باشیم بعد از پایان جنگ تحمیلی به واقع شاهد انتصابات سلیقه‌ای هستیم و شایسته‌سالاری و انتخاب مدیران کارآمد را شاهد نیستیم. همین موضوع موجب شده چرخه تولید مدیران کارآمد معیوب شود‌.
حاصل این چرخه تولید معیوب، حضور چهار دهه مدیران تکراری است‌. از آنجا که هیچ مدیر توانمند جدیدی را تولید نکرده‌ایم، در طول چهار دهه مدیرانی را به کار بسته‌ایم که امتحان خود را بازپس داده‌اند و دوباره اشتباهات خود را در جایگاهی دیگر تکرار کرده‌اند‌. به‌کارگیری افراد مجیزگو و بله‌قربان‌گو نتیجه‌ای نخواهد داشت مگر قحط‌الرجال و راه آن به محدودیت انتخاب و به کار بستن مدیران درجه سه و درجه چهار می‌رسد‌.
انتخاب جناحی مدیران ورزشی
واعظی‌آشتیانی با انتقاد جدی نسبت به ورود مسایل سیاسی و جناحی به ورزش و مخصوصا فوتبال می‌گوید: باید پذیرفت همفکر بودن افراد از منظر ایدئولوژیک با ما، به معنی مدیر بودن آنها نیست‌. همه این مسایل در ایجاد ضعف و مشکلات مدیریت ورزشی نقش داشته‌اند‌. مدیران کارنابلد در دولت‌های مختلف هر یک صدماتی جدی به بدنه ورزش کشور وارد کردند اما این موضوع به معنی نادیده گرفتن مدیران انگشت‌شماری نیست که به ورزش خدمات مثبتی ارائه داده‌اند‌. اما این گروه محدود هستند و زمانی که به مرز بازنشستگی می‌رسند، فراموش و کنار گذاشته می‌شوند‌. متاسفانه در این روند معیوب همه تجربیات این افراد نیز مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد‌.
وی افزود: به قول معروف این روزها ژن‌های خوب جای ژن‌های خلاق را گرفته‌اند و این مدیران چالش‌های زیادی را برای باشگاه‌ها ایجاد کرده‌اند که یکی از این چالش‌ها، مشکلاتی است که این روزها پرسپولیس و استقلال با آن دست به گریبان هستند‌.
قانون تجارت جهانی، مهره گمشده فوتبال ایران
واعظی‌آشتیانی با ابراز نگرانی نسبت به بی‌دانشی مدیران استقلال و پرسپولیس تاکید می‌کند: این مدیران نسبت به ابتدایی‌ترین نکته یعنی قانون تجارت آگاهی و دانش ندارند‌. این در حالی است که براساس قوانین فیفا همه فدراسیون‌های فوتبال در کشورهای مختلف باید براساس قانون تجارت مدیریت شوند و نسبت به اصول تجارت آگاهی کامل داشته باشند‌. انتخاب هیات‌مدیره و ثبت هیات‌مدیره نیز باید براساس قانون تجارت انجام شود که این اتفاق نیز محقق نمی‌شود‌. حال آنکه هیات‌مدیره‌ها ثبت نمی‌شوند و وظایف سنگین خود را نمی‌دانند‌.
مدیرعامل سابق باشگاه استقلال تصریح می‌کند: بر همین اساس باشگاه‌ها باید مدیریت هزینه و عملکرد خود را بر پایه قانون تجارت جهانی پیش ببرند اما متاسفانه باید گفت حتی باشگاهداری در فوتبال ایران معنی ندارد و ما با تعداد زیادی تیم روبه‌رو هستیم و به زحمت بتوان استقلال و پرسپولیس را باشگاه دانست‌. آنچه هیات‌مدیره باشگاه‌ها درباره روند مدیریت ورزش تصور می‌کنند، فقط براساس حاشیه‌سازی و ایجاد جنجال‌های رسانه‌ای با مصاحبه‌ای متعدد و اظهارنظر‌های هیجانی است‌. این عملکرد هیات‌مدیره باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس و واکنش قانونی نشان ندادن به آن، موجب شکل‌گیری صدماتی به باشگاه‌ها می‌شود که متاسفانه هیچ نهادی هم با آن برخورد جدی نمی‌کند‌.
عدم شفافیت سیستم مالی
همچنین به اعتقاد واعظی‌آشتیانی، از شالوده‌های مهم یک باشگاه، سیستم مالی آن است‌. ضعف و عدم شفافیت در این سیستم موجب مشکلات بعدی نیز خواهد شد‌. باشگاه استقلال و پرسپولیس هیچ‌کدام خصوصی نیستند و هر دو در اختیار وزارت ورزش قرار دارند اما تا امروز برخلاف قانون تجارت شاهد بررسی مالی و شفافیت ترازنامه‌ها و بیلان‌های مالی این دو باشگاه نبوده‌ایم‌.
وی با تشریح قواعد تجارت جهانی می‌افزاید: براساس قوانین تجارت، باید براساس تاریخ، مجمع تشکیل شود و گزارش عملکرد باشگاه‌ها در این مجمع بیان شود تا سوددهی و زیان باشگاه و در نتیجه توانایی ادامه فعالیت آن روشن شود‌. اما در این برهه این سوال مطرح است که آیا وزارت ورزش تا امروز براساس قانون پیش رفته است یا خیر؟ همچنین دستگاه‌های نظارتی چه عملکردی داشته‌اند؟ این درحالی است که این روند پیش نرفته است و با وجود تغییر سه دوره هیات‌مدیره و عدم ثبت هیات‌مدیره‌های جدید این شائبه به وجود می‌آید که مدیران حاضر یا با قوانین آشنایی ندارند یا نسبت به آن کاملا بی‌توجه عمل می‌کنند‌. اگر موضوع، نداشتن دانش کافی باشد طبیعی است که ندانستن ابتدایی‌ترین مسایل باشگاهداری موجب شود که از روند سیستم خارج شوند‌. در همین حین خروج از روند، سیستم باشگاه را قائم به فرد می‌کند و نتیجه آن شکست برنامه‌های آن باشگاه خواهد بود‌.
بی‌برنامگی مدیران فوتبال
مدیرعامل سابق باشگاه استقلال بی‌برنامگی و بی‌اهمیت بودن اهداف باشگاه را برای مدیران‌شان از عوامل مهم در ایجاد مشکلات استقلال و پرسپولیس می‌داند و معتقد است: این بی‌برنامگی در بلندمدت موجب می‌شود هیچ اتفاق مثبتی را شاهد نباشیم‌. مثال روشن این موضوع پرونده طارمی، بازیکن باشگاه پرسپولیس است‌. این بازیکن با یک باشگاه ترکیه‌ای قرارداد بست و دوباره از طرف باشگاه پرسپولیس فراخوانده شد‌. از آنجا که پرسپولیس فسخ قرارداد طارمی و پس از آن، پرداخت جریمه به تیم ترکیه‌ای را به درستی پیگیری نکرد، همه حواشی بعدی پیش آمد‌.
واعظی‌آشتیانی ابراز می‌کند: چنین مواردی این هشدار را در ذهن متبادر می‌کند که به راستی چرا فدراسیون فوتبال ایران تا امروز پیگیری‌های ریشه‌ای را انجام نمی‌دهد و اجازه این بی‌قانونی‌ها را می‌دهد؟ اما در این شرایط فدراسیون فوتبال سکوت پیشه کرده و هیچ مرجعی در مقابل این کوتاهی و بی‌برنامه بودن واکنش نشان نمی‌دهد‌. البته پیش از مدیران، افرادی که این مدیران را پشت میز مدیریت نشانده‌اند، باید پاسخگو باشند‌. از همین رو نماینده‌های مجلس باید به‌طور جدی عملکرد این مدیران را بررسی کنند و خواهان پاسخگویی وزیر ورزش باشند‌. به هر روی مطالبه توضیح درباره عملکرد مدیران از وظایف و حقوق اولیه مجلس شورای اسلامی است‌.
ضرورت ورود دیوان محاسبات
مدیرعامل سابق باشگاه استقلال تصریح می‌کند: اگر بپذیریم که استقلال و پرسپولیس دو باشگاه زیر نظر دولت هستند بنابراین دیوان محاسبات باید بی‌قانونی‌ها را بررسی و از مدیران درخواست پاسخ کند‌. به هر روی مدیر توانمند و مقتدر قانون‌شکنی نمی‌کند درحالی‌که شاهد قانون‌‌شکنی‌های متعدد در این باشگاه‌ها هستیم‌. به باور واعظی‌آشتیانی هر مدیری که به قانون احترام بگذارد، مقتدر و توانمند است‌. مشکل امروز فوتبال کشور هم بی‌توجهی به قانون است‌. این بی‌توجهی به بخش‌های دیگر فوتبال نیز تسری پیدا می‌کند و ادامه بی‌قانونی یعنی هرج و مرج‌. اما گویا از آنجا که برخی قائل به وجود نوعی بی‌قانونی در هرج‌ومرج هستند، ترجیح می‌دهند در جامعه ورزشی هرج و مرج حاکم باشد تا به اهداف خود دست پیدا کنند‌.
sheidamaleki.journalist@gmail.com