آژیر قرمز در شبه‌جزیره کره

چین پاشنه آشیل اقتصاد کره شمالی
صدف عباسی- در حالی که سازمان ملل دور جدیدی از تحریم‌ها را به دلیل تحریکات هسته‌ای بر کره‌شمالی تحمیل کرده، باید پرسید که چرا چنین مجازات‌هایی بیش از یک دهه است که با شکست مواجه می‌شوند. یکی از دلایل این است که اقتصاد کره‌شمالی بهتر از آنچه به نظر می‌رسد، در حال رشد است و این موضوع باعث می‌شود تغییر رویکرد هسته‌ای این کشور از راه مرزهای تجاری، دشوارتر باشد.
رویکرد کنونی تحریم‌ها بر این فرض مبتنی است که اقتصاد کره‌شمالی، یک اقتصاد سوسیالیستی است در حالی که این تصور مدت‌هاست دیگر حقیقت ندارد. گرچه این کشور همچنان فقیر محسوب می‌شود اما تولید ناخالص داخلی آن در سال 2016، نزدیک به 9/3 درصد یعنی حدود 5/28 میلیارد دلار افزایش داشته که سریع‌ترین میزان رشد در 17 سال گذشته بوده و دستمزدها هم به سرعت افزایش پیدا کرده‌اند.
بخشی از رشد اقتصادی کره‌شمالی به دلیل ادامه تجارت چین با این کشور است که برخلاف تقاضاها برای اعمال تحریم‌های سنگین‌تر، همچنان برای برهم‌زدن روابط با این کشور، بی‌میل است. گرچه چین در ماه فوریه با ممنوعیت واردات زغال‌سنگ از کره‌شمالی موافقت کرد، واردات آهن از این کشور به چین و میزان کلی تجارت این دو کشور تا 5/10 درصد در نیمه اول سال‌جاری به میزان 55/2 میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.


همزمان اصلاحات اقتصادی سال 2011 متوقف شدند که این موضوع به مدیران کارخانه‌ها اجازه داد حقوق کارکنان را تنظیم کنند، ملزومات موردنظرشان را بیابند و به خواست خود، کارکنان را اخراج یا استخدام کنند. اجتماعات کشاورزی نیز با سیستم مدیریت خانوادگی تعویض شده که منجر شده محصولات کشاورزی به شکل گسترده‌تری برداشت شوند و دولت همچنین در ابعاد محدود، اجازه ایجاد کسب‌و‌کارهای بخش‌خصوصی را می‌دهد.
نتایج این تغییرات قابل توجه‌اند به طوری که در برخی محله‌ها، فروشگاه‌های پرتجملات و مدرنی به وجود آمده‌اند و خیابان‌ها پر از مرسدس بنز و بی‌ام‌و هستند. گرچه دولت رها کردن سیستم سوسیالیستی قدیمی را انکار می‌کند، شواهد غیرقابل انکارند. براساس برخی تخمین‌ها، بخش‌خصوصی بانی رشد نیمی از تولید ناخالص داخلی است. در این میان با وجود فقر گسترده این کشور، پیشرفت‌هایی در کشاورزی و مدیریت بلایای طبیعی، توانسته موجب رشد اقتصادی شود، همچنین دستاوردهای رشد ناخالص داخلی 2016 به دلیل رهایی از خشکسالی سخت 2015 قابل توجه بود.
افزایش استانداردهای زندگی به وضوح برای کره‌شمالی اتفاق مثبتی است اما مشکل اینجاست که اقتصاد این کشور، قبل از هر پیشرفتی با برطرف کردن موانع تجاری، جای بسیاری برای رشد دارد. این امر به این معناست که ممکن است سال‌ها به طول بینجامد تا تحریم‌های جدید اثر قابل توجهی بر اقتصاد این کشور داشته باشند و تا آن زمان، ایدئولوژی خوداتکایی حاکم بر مردم کره‌شمالی، تقریبا محتمل به نظر می‌رسد.
به نظر می‌رسد کیم جونگ اون، دیکتاتور کره‌شمالی، بعد از پارک چونگ هی، رییس‌جمهور پیشین کره‌جنوبی یا دنگ ژیائوپینگ، رهبر چین، خود را به‌عنوان یک اصلاحگر اقتصادی مستحکم به روز می‌کند. رییس‌جمهور پیشین کره‌جنوبی برخلاف انجام خشونت‌های حقوق بشری به دلیل بهبود رشد اقتصاد این کشور، هنوز در بین بسیاری از مردم کره‌جنوبی مورد احترام است. رهبر پیشین چین هم به‌طور عمده بانی خودشکوفایی اقتصادی امروز چین است. به راحتی می‌توان تصور کرد اگر جنگ‌افزار هسته‌ای کیم جونگ اون به اندازه کافی ارتش آمریکا را در شبه‌جزیره نگه دارد، او نیز به شخصیت محبوبی تبدیل خواهد شد.
البته او هنوز با چالش‌های بی‌شماری مواجه است که کمترین‌شان محروم شدن از مدار تجارت جهانی است. اعضای بلندپایه شوروی سابق ممکن بود به اصلاحات آینده اعتراض کنند، مردم کشوری ثروتمندتر ممکن است مشروعیت قوانین کمونیستی در حال افزایش در یک کشور با نظام سرمایه‌داری را زیر سوال ببرند و حباب‌های اقتصادی نیز بی‌ثبات‌کننده شوند اما کره‌شمالی با وجود فشارهای سخت و منابع اندک، سال‌هاست که باثبات بسیار به اهداف خود دست می‌یابد و رشد اقتصادی ممکن است تنها یکی از وسایل رسیدن به این اهداف باشد.
منبع: www.bloomberg.com
Sadaf.abbassi@yahoo.com
باوجود تهدیدها، هشدارها و تشدید تحریم‌ها، کره‌شمالی مجددا اقدام به پرتاب موشک کرد؛ موشکی که از فراز ژاپن عبور کرد. شورای امنیت ملی کره‌جنوبی برای یافتن راه‌های مقابله با این اقدامات تشکیل جلسه داد. به نظر می‌رسد آزمایش جدید کره‌شمالی دهن‌کجی این کشور به تحریم جدید شورای امنیت باشد.
شبکه تلویزیونی NHK ژاپن بامداد دیروز از پرتاب یک موشک جدید توسط کره‌شمالی خبر داد. این موشک از فراز شمال ژاپن و همچنین از فراز جزیره هوکایدو عبور کرده و در آب‌های اقیانوس آرام فرود آمده است.
براساس اطلاعات منتشر شده از سوی دولت ژاپن، موشک شلیک شده در فاصله‌ای دو هزار کیلومتری از خاک ژاپن فرود آمده است. این موشک که ستاد فرماندهی آمریکا در اقیانوس آرام از انواع میان‌برد-دوربرد توصیف کرده، مسافتی حدود ۳۷۰۰ کیلومتر را طی کرد، از فراز خاک ژاپن گذشت، سبب شد تا گروهی از مردم ژاپن به پناهگاه بروند و در نهایت در اقیانوس آرام فرود آمد. این مسافت بالقوه برای رسیدن به جایی مانند جزیره گوام که پیشتر کره‌شمالی تهدید به هدف قرار دادن آن کرده بود، کافی است. وزارت دفاع آمریکا تاکید کرده خاک آمریکای شمالی یا جزیره گوام در معرض تهدید قرار ندارد. گوام از مهم‌ترین پایگاه‌های آمریکا در اقیانوس آرام است.
کارشناسان ایالات متحده آمریکا و کره‌جنوبی سرگرم تحلیل اطلاعات مربوط به این موشک هستند. گفته می‌شود که موشک از نقطه‌ای واقع در شمال پیونگ‌یانگ، پایتخت کره‌شمالی پرتاب شده است. شورای امنیت ملی کره‌جنوبی در همین رابطه و به منظور بررسی واکنش‌های احتمالی تشکیل جلسه داده است.
این بیست‌ودومین آزمایش موشکی کره‌شمالی طی چند ماه گذشته و سومین آنها طی تنها 18 روز گذشته است؛ آزمایش‌هایی که نشان از پیشرفت چشمگیر فناوری موشکی این کشور دارد و آن‌طور که پیونگ‌یانگ ادعا می‌کند این کشور را به باشگاه کشورهای دارای سلاح اتمی وارد کرده است.
واکنش‌آمریکا و همسایگان کره‌شمالی
آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی نسبت به پرتاب مجدد موشک توسط کره‌شمالی واکنش نشان داده‌اند. آنها رهبری کره‌شمالی را متهم به عملیات تحریک‌آمیز و همچنین تهدید کشورهای همسایه کرده‌اند. نیروهای نظامی کره‌جنوبی نیز در واکنش به پرتاب مجدد موشک، اقدام به تمرینات نظامی کرده و توان دفاع ضدموشکی خود را برای مقابله با موشک‌های بالستیک در دریای ژاپن مورد سنجش قرار داده‌اند.
وزیر امور خارجه آمریکا درباره این اقدام تحریک‌آمیز رهبری کره‌شمالی چنین گفته است: این دومین باری است که ظرف تنها چند هفته، امنیت ژاپن، یعنی متحد آمریکا مورد تهدید قرار می‌گیرد.
وزیر امور خارجه آمریکا در ضمن افزود: ادامه این اقدامات تحریک‌آمیز تنها منجر به تشدید انزوای دیپلماتیک و اقتصادی کره‌شمالی می‌شود. نخست‌وزیر ژاپن هم پرتاب مجدد موشک از سوی کره‌شمالی را محکوم کرده و تاکید کرده است که ژاپن نسبت به چنین اقداماتی سکوت نخواهد کرد. شورای امنیت سازمان ملل متحد دیروز در ارتباط با پرتاب مجدد موشک بالستیک از سوی کره‌شمالی تشکیل جلسه اضطراری داد. جلسه اضطراری شورای امنیت بنا بر اظهارات منابع دیپلماتیک، پشت درهای بسته برگزار شد.
این در حالی است که شورای امنیت سازمان ملل دوشنبه گذشته در همین رابطه تشکیل جلسه داده بود. در این جلسه، اعضای شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌های جدیدی علیه کره‌شمالی تصویب کردند. باوجود آن، کره‌شمالی با پرتاب موشکی جدید، نسبت به این اقدامات از خود واکنش نشان داد.
آمریکا خواستار اقدام مستقیم روسیه و چین
ایالات متحده از روسیه و چین خواسته برای جلوگیری از فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی دست به اقدام مستقیم بزنند. چین موضع پکن در مورد تعلیق رزمایش در برابر تعلیق آزمایش را تکرار کرده است.
پیونگ‌یانگ چند روز پس از دور تازه‌ای از تحریم‌های سازمان ملل، یک موشک را آزمایش کرده که برای دومین بار در هفته‌های اخیر از فراز خاک ژاپن عبور کرد. وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای گفت: چین مهم‌ترین صادرکننده نفت به کره‌شمالی‌ست. روسیه بزرگ‌ترین بازار کار برای کارگران اجباری کره‌شمالی‌ست.
اشاره به کارگران اجباری، نیروی کار کره‌شمالی است که بنا‌بر گزارش‌ها به اجبار به خارج از آن کشور فرستاده شده و از منابع مهم درآمد دولت پیونگ‌یانگ هستند. سازمان ملل متحد در گزارشی در سال ۲۰۱۵ گفته بود این نیروی کار اجباری، مبلغی نزدیک به 3/2 میلیارد دلار را در ارزهای خارجی، نصیب دولت کره‌شمالی می‌کند.
تیلرسون ادامه داد که مسکو و پکن باید عدم مدارای خود با این آزمایش‌های موشکی عاری از حس مسوولیت را با دست‌زدن به اقدامات مستقیم خودشان، نشان دهند. خبرگزاری و رادیو تلویزیون دولتی چین، گفته‌های سخنگوی وزارت خارجه آن کشور را پخش کرده‌اند که پکن خواستار حفظ آرامش و پیداشدن راه‌حلی صلح‌آمیز برای بحران در شبه‌جزیره کره است. سخنگوی وزارت خارجه چین می‌گوید این کشور خواستار جدی گرفتن تعلیق‌های دوگانه است. اشاره این وزارتخانه به پیشنهاد تعلیق رزمایش‌های آمریکا و کره‌جنوبی در قبال تعلیق آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی است. این پیشنهاد در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما هم مطرح شده بود که واشنگتن در آن زمان آن را رد کرد.
از طرفی دبیرکل ناتو با اشاره به اقدامات موشکی اخیر کره‌شمالی، خواستار واکنش جهانی به پیونگ‌یانگ شد. ینس استولتنبرگ با بیان این مطلب افزود: اقدامات موشکی اخیر کره‌شمالی نقض غیرمسوولانه قطعنامه‌های سازمان ملل متحد بوده است. کره‌شمالی تهدیدی بزرگ برای صلح و امنیت بین‌الملل است که (این امر) نیازمند واکنش جهانی است.
کره‌جنوبی هم دو موشک بالستیک شلیک کرد
ارتش کره‌جنوبی اعلام کرد که دو موشک بالستیک در واکنش به آخرین اقدامات تحریک‌آمیز کره‌شمالی شلیک کرده است.
ارتش کره‌جنوبی اعلام کرد که دو موشک بالستیک از نوع «هیون مو- 2» را در نزدیکی مرز دو کره درست شش دقیقه پس از شلیک موشکی از سوی پیونگ‌یانگ پرتاب کرده است. یک مقام ستاد مشترک ارتش کره‌جنوبی به خبرنگاران اعلام کرد: یکی از این موشک‌ها به طور موفقیت‌آمیز به هدف شبیه‌سازی شده در دریای شرقی اصابت کرد و موشک در آب فرود آمد.
همچنین یک مقام وزارت دفاع کره‌جنوبی اعلام کرد که واکنش‌های کره‌جنوبی تا زمان ادامه پرتاب موشکی کره‌شمالی ادامه خواهد داشت. وی افزود: ارتش کره‌جنوبی قادر است سریع‌ترین تدابیر را برای دفع اقدامات کره‌شمالی انجام دهد. به نوشته بیانیه صادره از سوی ستاد مشترک ارتش کره‌جنوبی، کره‌شمالی به‌طور کامل مسوول همه پیامدهای اقدامات تحریک‌آمیزش است.
افزایش تحریم‌های اتحادیه اروپا
در راستای افزایش فشارهای جامعه بین‌الملل بر کره‌شمالی به دلیل برنامه هسته‌ای و موشکی این کشور، اتحادیه اروپا تحریم‌هایش علیه پیونگ‌یانگ را تمدید کرد.
اتحادیه اروپا اعلام کرد ضمن تمدید تحریم‌ها، 9 شخص و چهار سازمان دیگر از جمله بانک تجارت خارجی متعلق به دولت کره‌شمالی را به لیست سیاه خود اضافه کرده است. این تصمیم اتحادیه اروپا در پی تصویب تحریم‌هایی از سوی شورای امنیت سازمان ملل انجام گرفت. در حال حاضر 103 شخص و 57 سازمان در لیست سیاه اتحادیه اروپا در ارتباط با برنامه موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی قرار دارند.
این اتحادیه اعلام کرد: تدابیر اتخاذ شده صادرات مهم کره‌شمالی از جمله زغال سنگ، آهن و مواد غذایی دریایی را هدف قرار داده، همچنین تدابیر بیشتری برای هدف گرفتن قاچاق تسلیحات، همکاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی، بانک‌ها و همچنین دسترسی به سیستم بین‌المللی مالی اتخاذ شده است. پیش‌تر رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود، این اتحادیه در نظر دارد تحریم‌های مضاعفی علیه کره‌شمالی اعمال کند.