کارآفرینی اجتماعی

 مهدی درویشی
Darvishi.mahdi@gmail.com

چنانکه می دانیم تئوری کارآفرینی ریشه در مکاتب اقتصادی داشته و اساساً در زمینه کارآفرینی اقتصادی بسط یافته است. بر این اساس در جامعه ما نیز عموماً کارآفرینی با کارآفرینی اقتصادی مترادف دانسته می شود. اما افق های نوین تئوری کارآفرینی لزوم بازاندیشی در مفهوم کارآفرینی را هر چه بیشتر ضروری می نماید. برای نمونه در اینجا، کارآفرینی اجتماعی که گذشته از کارآفرینی اقتصادی از سوی محققان مورد نظر ورزی قرار گرفته است را مورد اشاره قرار می دهیم.در نظر داریم، این زمینه کارآفرینی از اواخر قرن میلادی گذشته در پاسخ به مسائل اجتماعی جوامع توسعه یافته مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این رابطه محققان خصوصاً، کارآفرینی اجتماعی را به عنوان راهبرد اساسی حل مساله نابرابری اقتصادی روز  افزون در این جوامع مورد مداقه قرار داده اند. درباره چیستی کارآفرینی اجتماعی، نظریه های گوناگونی از سوی محققان مورد بحث قرار گرفته است. اما به نظر می  رسد تعریفی که زهرا (Zahra) و همکارانش با تحلیل نظریه  های کارآفرینی اجتماعی مورد تأکید قرار داده اند، تعریف جامعی در این رابطه باشد. از نظر آنان کارآفرینی اجتماعی عبارت است از فعالیت ها و فرآیندهایی که متعهد به کشف، تعریف و بهره برداری از فرصت ها به منظور ارتقای ارزش های اجتماعی و با اقدام های جدید و مدیریت سازمان های موجود به شیوه نوآورانه انجام می شود. که در اینجا ارزش های اجتماعی شامل همه جنبه های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و رفاهی می باشد. بر این اساس می توان گفت که تمایز بنیادی کارآفرینی اجتماعی از کارآفرینی اقتصادی در اهدافی است که در این دو جستجو می گردد. در کارآفرینی اجتماعی به جای جستجوی سود و منافع فردی، تأمین نیازهای اجتماعی، حل مسائل عمومی و تحقق اهداف اجتماعی پیگیری می شود. بنابراین در نظر داریم که این دو زمینه کارآفرینی در ویژگی های مخاطره پذیری، نوآوری خلاق، آینده مداری و ...اشتراک دارند. بر این اساس کارآفرینان اجتماعی کسانی هستند که مسائل اجتماعی را شناسایی و از اصول کارآفرینی برای سازمان دهی و مدیریت فعالیت هایی که موجب تغییرات اجتماعی می شوند، استفاده می کنند. چنانکه یادآور شدیم،کارآفرینی اجتماعی در پاسخ به مسائل اجتماعی اخیر جوامع توسعه یافته، خصوصاً مسأله نابرابری اقتصادی روز افزون در این جوامع مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس به نظر می رسد لزوم توجه به زمینه هایی نظیر کارآفرینی اجتماعی در جوامعی مانند جامعه ما بسیار بیشتر ضرورت داشته باشد. زیرا جامعه ما به عنوان یک جامعه در حال توسعه، گذشته از مسأله نابرابری، دچار مسائل اجتماعی بسیار گسترده تری است که راه کارهایی نظیر کارآفرینی اجتماعی می تواند برای آن کارساز باشد.