روزنامه جهان صنعت
1396/05/31
اولین ماموریت وزیر فرهنگ و ارشاد؛
گروه فرهنگ- موضوع توقیف فیلم‌ها سال‌هاست که آفت سینمای ایران شده است. فیلم‌هایی که قبل از ساخت وزارت ارشاد مجوز می‌گیرند، بعد از ساخت توقیفی خوانده می‌شوند. در همین راستا سینماگران کمپینی به نام شان سینما راه‌اندازی کردند و تعداد زیادی از مردم و هنرمندان از این کمپین حمایت کردند و این شروع موج توجه به فیلم‌های توقیف شده بود. متاسفانه تعداد فیلم‌های توقیفی ایران کم نیست. «خانه پدری»، «عصبانی نیستم»، «خانه دختر»، «کاناپه»، «خرس»، «صد سال به این سال‌ها»، «این یک رویاست»، «شیفتگی»، «خیابان‌های ناآرام»، «رستاخیز»، «وقت داریم حالا» و بسیاری اسم دیگر فیلم‌هایی است که تاکنون در سینماهای ایران اکران عمومی نشده‌اند.این در حالی است که این مقام وقت وزارت، 17 مرداد همزمان با روز خبرنگار در ایسنا وعده داد که بیانیه وضعیت فیلم‌های توقیفی به‌زودی منتشر میشود. حال باید دید تا مراسم تودیع و معارفه و در آخرین روزهای جابه‌جایی میز دو وزیر این اتفاق خواهد افتاد یا نه؟!
البته با توجه به وضعیت غیرقابل پیش‌بینی نمایش فیلم‌ها و اظهارنظرهای برخی که بر ادامه اکران فیلم‌ها تاثیر دارد، سیدعباس صالحی نیز که در مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی رای اعتماد گرفته است، مهم‌ترین دغدغه و چالش پیش‌رویش سرنوشت فیلم‌های توقیفی است که البته این چالش از ابتدای دولت روحانی گریبانگیر حجت‌الله ایوبی به عنوان ریاست سازمان سینمایی وقت و پس از آن حیدریان بوده است.
ایوبی در حالی تلاش کرد در ابتدای ورودش در عرصه مدیریت سینما با بازگشایی خانه سینما، سینماگران را به فضای جدید امیدوارتر کند اما ماجرای فیلم‌های توقیفی، خصوصا اکران یک تا دو روزه فیلم‌هایی چون «رستاخیز» و «خانه پدری» و توقیف آنها و نمایش نامناسب «عصبانی نیستم» در جشنواره فجر باعث شد در زمینه اعتبار پروانه‌های نمایش مورد انتقاد قرار گیرد.
حیدریان نیز در ابتدای ورودش در عرصه مدیریتی سینما که از اواخر سال 95 اتفاق افتاد، با تشکیل کمیته فیلم‌های توقیفی تلاش کرد این مشکل را حل کند.
به هر حال اگر در همین روزها و پیش از تودیع و معارفه هم بیانیه فیلم‌های توقیفی طبق وعده وزیر پیشین منتشر و تکلیف نمایش آنها مشخص شود، باز هم وزیر ارشاد جدید برای اکران آنها و چگونگی نمایش این فیلم‌ها با وجود برخی فشارهای غیرقانونی خارج از وزارت ارشاد با برخی چالش‌ها دست به گریبان است.
اما باید امیدوار بود که سرانجام فیلم‌هایی چون «آشغال‌های دوستداشتنی»، «عصبانی نیستم»، «خانه پدری»، «خانه دختر»، «خرس» و... با سعه‌صدر رنگ پرده را به خود ببینند.
«نمایش هیچ فیلمی انقلابی به پا نکرده است»؛ این جمله‌ای است که بارها از سوی صاحبنظران درباره فیلم‌های مشکل‌دار منتشر شده است اما حاشیه برخی فیلم‌ها آنقدر زیاد شده است که قطعا اگر این فیلم‌ها اکران شود، برخی مخاطبان با حیرت به تماشای آن می‌نشینند و از خود می‌پرسند این فیلم چه مشکلی داشت که این‌گونه با آن برخورد شده است؟! و شاید بدون حواشی به نمایش درمی‌آمد، این‌گونه مورد توجه قرار نمی‌گرفت؛ حاشیه‌ای که به قولی بر اصل موضوع فیلم سایه می‌افکند.
در ادامه مروری داریم بر برخی اظهارنظرهایی که درباره برخی فیلم‌های توقیفی منتشر شده است.
اولین سینماگرانی که درباره فیلم «آشغال‌های دوستداشتنی» به اظهارنظر پرداخت، علیرضا داودنژاد بود. او «آشغال‌های دوستداشتنی» را فیلمی هم برای سینمای ملی و هم برای وفاق ملی دانسته و گفته بود: «آدم باید فقط عاشق سینما باشد تا برای فیلم ساختن به چنین ایده دشواری پیله کند؛ ایده‌ای که امیر یوسفی به خوبی از پس اجرای آن برآمده است، فیلمی هم برای سینمای ملی و هم برای وفاق ملی.»
کارگردان «کلاس هنرپیشگی» با اشاره به مضمون فیلم مطرح کرده بود: «بالاخره جریانات فکری مختلف در ایران باید به خاطر ملت و کشورشان هم که شده، روزی بتوانند در کنار هم بنشینند و با هم گفت‌وگو کنند.»
کیومرث پوراحمد هم با تاکید بر اینکه باید فرصتی فراهم شود تا تجربه‌های نو و خوش‌ساختی مثل این فیلم در سینماها اکران شود، گفته بود: «آشغال‌های دوستداشتنی» یک فیلم هنرمندانه، جذاب و بکر است.
این کارگردان با اشاره به اینکه تمام مردمی که این فیلم را خواهند دید، تصاویر آن را از نزدیک دیده‌اند و با همه وجود تجربه کرده‌اند، افزوده بود: «نمی‌دانم متاسفانه چرا مردم نباید آن را بر پرده سینما ببینند. نمی‌توانم درک کنم، واقعا نمی‌توانم درک کنم»
پوراحمد همچنین گفته بود: «به نظرم نشان دادن این فیلم برای ارشاد بُرد- بُرد است، اگر مردم از آن استقبال کنند، بُرد وزارت ارشاد است و اگر هم استقبال نکنند، باز هم بُرد وزارت ارشاد است.»
فریدون جیرانی هم در نوشتاری با عنوان «ما که پیر شدیم برای جوان‌ها فضای گفت‌وگو ایجاد کنیم» به تحلیل «نسل تازه و پنجم فیلمسازی، نسلی که در هشت سال گذشته آمده و نسلی که امیریوسفی یکی از آنهاست» پرداخته و اظهار کرده بود: «این نسل مصلحت‌اندیشی نسل‌های قبلی را کنار گذاشت و بی‌پرواتر به دغدغه ذهنی‌اش نزدیک شد و صراحت شد ویژگی لحن بیان سینمایی‌اش. حالا در «آشغال‌های دوستداشتنی» این بی‌پروایی در طرح موضوع صراحت در بیان هست اما نه با قهرمان زخمی تک افتاده معترض بلکه با یک مادر. مادری که مجبور میشود با شوهر، پسر و برادرش که مرده‌اند و تبدیل به قاب عکس روی تاقچه شده‌اند و عکس پسر دیگرش که در خارج است حرف بزند. هر عکس یک تفکر را نمایندگی می‌کند این تفکرات در تاریخ ایران جریان‌ساز بوده‌اند.»
«خانه پدری» کیانوش عیاری هم از جمله فیلم‌هایی است که در صدر خبرهای این چند ساله بوده است.
«خانه پدری» یک‌بار در سالن سینمایی وزارت ارشاد برای خبرنگاران و منتقدان به نمایش گذاشته شد. مسوولان سازمان سینمایی وقت معتقد بودند چند دقیقه اول این فیلم که حاوی صحنه‌های بسیار تلخ و گزنده کشتن دختر توسط پدر است باید حذف شود تا این فیلم بتواند روی پرده برود اما عیاری اصلاحات مدنظر ارشاد را «ویرانگر» توصیف می‌کند.
و در این سال‌های اخیر نیز پای حرفش ایستاد تا جاییکه این فیلم در گروه هنر و تجربه یک تا نهایت دو روز به نمایش درآمد اما باز هم از پرده سینماهای محدودی که در اختیار داشت به خاطر فشارهای غیرقانونی پایین کشیده شد.
آخرین پیشنهادی که مطرح شده است و امید می‌رود مشکل این فیلم برای اکران حل شود، شرط سنی برای تماشای این فیلم است.
«عصبانی نیستیم» رضا درمیشیان نیز با وجود پروانه نمایشی که داشت و ثبت قانونی برای اکران در شورای صنفی نمایش در سال 93 به دلیل فشارهای غیرقانونی خارج از حوزه وزارت ارشاد، بیش از سه سال است که رنگ پرده را به خود ندیده است.
رضا درمیشیان در اولین اظهارنظرش پس از حواشی که برای فیلمش به‌وجود آمده بود؛ گفته بود: «من «عصبانی نیستم!» را با بوسه بر خاک «ایران»، عشق به «ایران»، برای «ایران» و مردم نازنین «ایران» و نمایش در سینماهای «ایران» ساخته‌ام.
«عاشقانه»ای که از همان ابتدا فیلمی «اجتماعی» بود، «اجتماعی» هست و «اجتماعی» خواهد ماند.
برای نمایش «عصبانی نیستم!» هر آنچه در توان داشتم را به کار گرفتم، نهایت تلاش و همراهی را با مسوولان قانونی سینمایی کشورم کردم اما سکوت و تحمل و مدارای من نیز نتوانست در کشاکش تدبیرمداران و سیاست‌پیشگان به نتیجه‌ای منجر شود.
پس همه آنها که با وعده‌های امروز و فردا، یا تهمت و افترا فیلم کوچک مرا مبدل به معضل فرهنگی کردند به خدا و وجدان‌شان واگذار می‌کنم. حکایت تلخ سینمای «مستقل» و «بی‌پناه» و «یتیم» همین است.
بی‌صبرانه منتظر نمایش «عصبانی نیستم!» در سینماهای میهنم باقی خواهم ماند. به امید آن روز... من آن روز را انتظار می‌کشم. حتی روزی که دیگر نباشم.»
در سال 93 در خبری که در برخی خبرگزاری‌ها منتشر شد، اعلام کردند که «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر اجتماعی بودن فیلم «عصبانی نیستم» مُهر تایید زده است.»
«ارادتمند بهاره، نازنین، تینا» از دیگر فیلم‌های توقیفی است که با واکنش تند ضیاءالدین دری در شورای پروانه نمایش همراه شد. دری معتقد بود ساختن فیلمی مثل «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» باعث میشود تمام رشته‌های اعتمادی که در این سال‌ها بین سینماگران و ارشاد ایجاد شده از بین برود: «کاهانی با ساخت این فیلم قصد زیرآبی رفتن را داشته است. سال‌ها سینماگران جنگیدند تا موفق شدند، ارشاد را راضی کنند که برای صدور پروانه نمایش، فقط سیناپسی را تحویل شورا بدهند. تا قبل از این، سینماگران باید فیلمنامه کامل را تحویل می‌دادند و با هر ممیزی، دوباره باید فیلمنامه را بازنویسی می‌کردند و روزها در صف می‌ایستادند تا مجوز بگیرند! حال کارگردان‌هایی مثل کاهانی با ساخت فیلمی که تار و پودش غیرقابل نمایش است، اعتماد را از بین می‌برند و ما را به سال‌های قبل باز‌می‌گردانند! سال‌ها جنگیدیم تا این شرایط را درست کنیم و بتوانیم موقعیتی را درست کنیم که ارشاد با اعتماد به فیلمساز، حاضر شود در ازای چند صفحه سیناپس مجوز ساخت را صادر کند. کارگردان‌هایی مثل کاهانی به کل سینماگران ضربه می‌زنند»!
کاهانی اما از پا ننشست و راه‌اندازی کمپین شان سینما که توجه‌ها را به سمت فیلم‌های توقیفی معطوف کرد ابتکار او بود. همچنین او در صفحه توئیترش گاهی قسمت‌هایی از فیلم‌های توقیفی‌اش را به نمایش می‌گذارد و در توئیتی اعلام کرده بود که فعلا چاره‌ای جز اکران فریم به فریم فیلم‌هایش ندارد.
فکر می‌کنم شعار کمپین شان سینما، حسن ختام خوبی برای این گزارش باشد: «هیچ فیلمی همیشه تو کمد نمیمونه، بالاخره یه روزی یه جایی دیده میشه» امیدواریم وزیر ارشاد جدید با عنایت ویژه این موضوع را پیگیری کند و به زودی به ثمر برساند.
سایر اخبار این روزنامه
برنامه‌های زنگنه برای توسعه صنعت نفت تا پایان 96؛
چرا با درخواست محاکمه علنی محصوران مخالفت میشود
شمارش معکوس تا استیضاح
اولین ماموریت وزیر فرهنگ و ارشاد؛
مردگان هم سود سهام عدالت می‌گیرند!
گزارش «جهان صنعت» از بازار سرد معاملات مسکن در موعد جابه‌جایی؛
سرخپوشان تهران در مقابل آبی‌پوشان الاهلی
امان از دست خاورمیانه!
نفس‌های آخر «صنعت بازیافت لاستیک» کشور زیر سایه بی‌توجهی مسوولان؛
بررسی تصمیم دقیقه نود نعمت‌زاده بر بازار نابسامان کالاها؛
واکاوی قوانین ضد‌کارگری در نبود امنیت شغلی و نظارت صنفی؛
حکایت همچنان باقیست
نوشداروی پیش از مرگ محیط‌زیست
آسیب‌شناسی احیای معاونت اقتصادی رییس‌جمهور از نگاه کارشناسان؛
حکم فرمانده کل قوا؛
ضرر 700 میلیون دلاری صنایع آمریکا در پی خورشیدگرفتگی
پیرامون ترکیب اقتصادی کابینه دوازدهم
حکم فرمانده کل قوا؛
