روزنامه خراسان

بودجه عمرانی در نقش گوشت قربانی!

  مهدی حسن زاده - economic@khorasannews.com    بودجه عمرانی اگرچه یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی محسوب می شود اما به دلیل انباشت پروژه های نیمه تمام، ناکامی در واگذاری آن ها به بخش خصوصی و معضل کسری بودجه، نقش گوشت قربانی را در اقتصاد کشور ایفا کرده است. یکی از دلایل رشد اقتصادی پایین دهه 90 همین آب رفتن بودجه عمرانی بود. به طور خلاصه بودجه کشور از بعد هزینه ها به 3 دسته تقسیم می شود: بودجه جاری، بودجه عمرانی (اعتبارات تملک دارایی سرمایه ای) و بازپرداخت اصل و سود اوراق (اعتبارات تملک دارایی مالی). در این میان بودجه جاری سهم حدود 75 درصدی دارد و واضح است که بخش عمده آن که حقوق کارمندان و بازنشستگان است، گریزناپذیر است. همچنین بازپرداخت اوراق نیز به همین نحو جزو هزینه های گریزناپذیر است. در این میان بودجه عمرانی بخشی است که معمولا قربانی می شود و در برخی سال ها میزان تخصیص آن نسبت به بودجه مصوب به کمتر از 50 درصد رسیده است. لذا عملا بودجه جاری مصوب را نمی توان و نباید ملاک تحلیل قرار داد، بلکه عملکرد در حد نصف بودجه مصوب در این بخش را باید مدنظر قرار داد. شاید بتوان بر همین مبنا اشتباه محاسباتی برخی مقامات دولتی که در موضوع سرمایه گذاری و تامین مالی، بودجه عمرانی مصوب را ملاک تحلیل قرار می دهند، مورد نقد قرار داد. با این حال به دلیل این که بودجه عمرانی از عملکرد تا روی کاغذ تفاوت فاحشی دارد، دو معضل مهم ناتمام ماندن بسیاری از طرح های عمرانی ملی و بودجه ریزی متمرکز به این طرح ها موضوعی است که سال ها به عنوان مسئله در اقتصاد ایران مطرح شده اما اقدامی برای اصلاح آن انجام نشده است. در لایحه بودجه 1403 نیز می بینیم که دو سوم بودجه عمرانی شامل اعتبارات ملی است و سهم اعتبارات استانی کمتر از 18 درصد است و بقیه بودجه عمرانی مربوط به ردیف های متفرقه دستگاه هاست. این نسبت یکی از نشانه های بارز تمرکزگرایی و اختیارات پایین استان ها در تعیین سرنوشت خودشان است. تا زمانی که این نسبت به نفع استان ها و مدیریت های محلی تغییر نکند نمی توان به اثرگذاری بودجه عمرانی بر توسعه امیدوار بود. مسئله مهم دیگر ناکامی در واگذاری طرح های عمرانی نیمه تمام به بخش خصوصی است. بسیاری از طرح های عمرانی نیمه تمام به ویژه در بخش های آزادراهی، ریلی، فرودگاهی، فاضلاب، بیمارستان ها و مجتمع های ورزشی قابل واگذاری به بخش خصوصی است. در حال حاضر بخشی از آزادراه های کشور که با مشارکت بخش خصوصی ساخته شده است از محل عوارض آزادراهی بازگشت سرمایه دارد. شاید بتوان معضل اصلی در این زمینه را تضمین های ناکافی دولت برای ورود بخش خصوصی دانست. بخش خصوصی که نگران است دخالت های دستوری دولت در قیمت گذاری پروژه های آزادراهی، قیمت بلیت قطار و هواپیما و برخی موارد دیگر، صرفه اقتصادی پروژه و بازدهی سرمایه گذاری بخش خصوصی را کاهش دهد. لذا تا زمانی که دخالت های دستوری دولت در قیمت گذاری اقلام غیراساسی مثل حمل و نقل ادامه یابد، نمی توان انتظار داشت که بخش خصوصی در چنین طرح هایی مشارکت کند. در هر حال بودجه عمرانی با بیش از 1700 طرح عمرانی نیمه تمام که برای تکمیل آن نیاز به 2 هزار هزار میلیارد تومان اعتبار است، یکی از چالش های پیش روی اقتصاد کشور است و گذر سال ها، نتوانسته تغییر چندانی در وضعیت آن ایجاد کند. لذا انتظار می رود که در بودجه 1403، تصمیمات جدی تری برای گذر از انبوه طرح های عمرانی نیمه تمام اتخاذ شود.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)پرونده‌ای که باز است (اعتماد)افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
8 قرن دلربایی سعدی شیرازی از فارسی‌زبانان جهان ناکامی گناه مبهم فرشته! بیماری های ویروسی؛ پشت خط حمله استقبال مردم و پلیس از اصلاح قانون مبارزه با سرقت بودجه عمرانی در نقش گوشت قربانی! گشایش ده ها طرح صنعتی و عمرانی و احیای 201 واحد تولیدی راکد «پاسخ مسخره!» تذکر به رفتارهای بی قاعده درباره حجاب ناگفته‌های روماریوی ایران از 14 سال زندان چهارمین وتو برای کودک کش فنر قیمت ها در نرود! 7 متهم طلاق بعد از 20سال زندگی سامانه‌های پدافندی در لبه‌های فناوری