اهداف سفر ترامپ به پاریس

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه گذشته و در آستانه روز ملی فرانسه و جشن باستیل که بخشی از نیروی هوایی آمریکا در آن حضور داشتند و نیز یکصدمین سالگرد ورود نیروهای آمریکایی به جنگ جهانی اول به پاریس سفر کرد تا با امانوئل ماکرون همتای فرانسوی خود درباره موضوع سوریه و نیز مبارزه جهانی با تروریسم گفت‌وگو کند. البته تعقیب چنین راهبردی با توجه به شرایطی که در سوریه در حال رقم خوردن است، همه اهداف ترامپ در سفر به فرانسه نیست. مسلما ترامپ با توجه به بروز شرایطی که در روابط اخیر این کشور ایجاد شده، اهداف مهم‌تری را در سفر به فرانسه تعقیب می‌کند. واقعیت آن است که روابط پاریس- واشنگتن با حضور ترامپ در کاخ سفید و ماکرون در الیزه در موضوعات بین‌المللی و دوجانبه نظیر تجارت و تغییرات آب و هوایی سرد و دچار تزلزل شده است.
در این ارتباط و با توجه به ضرورت اتخاذ راهبرد مشترک فرانسه و آمریکا در مبارزه با داعش و سوریه مسلما مواضع ماکرون موجب جرح و تعدیل مواضع ترامپ خواهد شد چراکه ماکرون آن‌گونه که از نوع مواضع اعلامی او در قبال سوریه پیداست، بشار اسد را تنها فردی می‌داند که قادر خواهد بود سوریه را اداره کند و آن را از آشوب و بی‌نظمی مصون بدارد بنابراین برای ماکرون استراتژی حمایت از اسد بر هر راهبرد و گزینه دیگری ترجیح دارد. این دیدگاه با توجه به تغییر راهبرد جدید آمریکا که در اساس با استراتژی تعلیق و تاخر صلح و فرصت‌سوزی در فرآیند صلح سوریه همراستاست در مقابل دیدگاه ترامپ قرار دارد. در واقع‌بینانه‌ترین شرایط نقش آمریکا در سوریه چیزی جز تضعیف محور مقاومت و واگرایی در ائتلاف ایران و روسیه نیست. در موضوع مبارزه با داعش نیز تجربه وقایعی چون حمله تروریستی شارلی ابدو، واقعه نیس و گرفتاری‌های ناشی از وحشت کامیونیسم موجب تحکیم مواضع اعلامی و اعمالی ترامپ و ماکرون در مبارزه با داعش و گروه‌های تروریستی خواهد شد. به عبارت دیگر جرح و تعدیل مواضع ترامپ کمترین امتیازی است که ماکرون می‌تواند در قبال همراهی کردن او با خود در موضوع داعش و سوریه بگیرد.اما اهداف مهم‌تری که ترامپ در سفر به فرانسه به دنبال آن است، بیشتر رویکرد راهبردی دارد به این معنی که دو کشور تلاش دارند به هرگونه سوء‌تفاهم‌ها و سوء‌برداشت‌ها در قبال مواضع خود در موضوعات بین‌المللی پایان دهند. البته این سوء‌برداشت‌ها بیشتر به جهت ناآشنایی این دو در حیطه انجام مسوولیت‌هایشان است. واقعیت آن است که هم ترامپ و هم ماکرون سیاستمدارانی تازه‌کارند به ویژه ترامپ که مشخص نیست آینده محیط و فضای سیاسی آمریکا تا چه میزان قرار است شاهد رفتارهای گریز از مرکز او باشد. البته حساب ماکرون تا میزانی از حساب ترامپ جداست. ماکرون فردی لیبرال و در اساس متعهد به پرنسیب‌های دموکراسی است. مهم‌ترین امتیاز ماکرون آن است که به نظر می‌رسد او خود را متعهد به پاسداست میراث گلیسم می‌داند تا اینکه به نظرات سوسیالیسم وفادار باشد و همچون ژنرال دوگل، میتران و شیراک خواهان اروپای متحد در عصر تسری امواج برگزیت است. با این همه ماکرون امیدوار است نقش فرانسه را در امور جهانی افزایش دهد و ترامپ نیز که ظاهرا در بین رهبران جهان منزوی شده است، به یک دوست در خارج از کشور نیاز دارد بنابراین حضور و وجود ماکرون در الیزه پاسخی به این نیاز ترامپ است. از سوی دیگر برای ماکرون این سفر فرصتی است تا از مسیر دیپلماسی نرم برای به دست آوردن اعتماد ترامپ و تحت تاثیر گذاشتن سیاست خارجی آمریکا که به گفته رهبران اروپایی هیچ مسیر روشنی ندارد، استفاده کند. محققا ذهنیت و ادراک ماکرون خواهد توانست روی مواضع ماکرون در قبول توافق آب‌وهوایی پاریس تاثیرگذار باشد و حتی موجب تغییر راهبرد ترامپ در این موضوع شود.
واقعیت آن است که احیای روابط، ضرورت‌های دیپلماسی دو کشور است. حال در این شرایط باید منتظر بود که آیا سفر ترامپ خواهد توانست به تحکیم روابط دو کشور آن‌هم بعد از یک شروع متزلزل و البته توفانی کمک کند؟
و آخر اینکه چنین سفری که در عین حال به نوعی در زمره پروتکل مراسم 14 ژوییه به دلیل حضور نیروهای آمریکایی به حساب می‌آید، در شرایطی صورت می‌گیرد که درست 180 درجه با نگاه صدراعظم آلمان در تضاد قرار دارد اما ماکرون با استفاده از چنین فرصتی قصد دارد به مخالفان خود به ویژه راست و چپ افراطی فرانسه نشان دهد که هرگاه منافع فرانسه در بین باشد، پاریس می‌تواند با برلین زاویه پیدا کند.


* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com