روزنامه جهان صنعت

جزییات تولید از میادین اکتشافی در شمال شرقی کشور؛

گروه انرژی- میادین گازی ایران عمدتا در جنوب کشور قرار دارند و انتقال گاز تولیدی در آن مناطق برای مصرف استان‌های شمالی، هزینه تمام‌شده گاز تولیدی کشور را به مراتب افزایش می‌دهد. در همین حال واردات گاز از ترکمنستان برای مصرف استان‌های شمالی و شمال‌شرقی کشور جایگزین مناسبی برای انتقال گاز از جنوب به شمال کشور است‌.
اما با توجه به بدعهدی ترکمن‌ها دولت برنامه‌ریزی‌هایی را برای توسعه زیرساخت‌های انتقال گاز جنوبی به شهرهای شمالی و شمال‌شرقی کشور و کاهش وابستگی به گاز ترکمنستان در دستور کار خود قرار داد تا در صورت قطع صادرات گاز ترکمنستان برای تامین گاز شمال کشور با مشکل مواجه نشود‌.
از طرفی در این شرایط تولید گاز از میدان‌های گازی شمال شرقی کشور نیز بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت، به‌طوری که اکنون حدود شش درصد از گاز کشور توسط میادین گازی شمال شرقی کشور تولید می‌شود‌. بخشی از گاز مورد نیاز استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، مازندران، گلستان و بخش‌هایی از سمنان از دو میدان «خانگیران» و «گنبدلی» تامین می‌شود‌.
در همین حال با گذشت حدود هفت ماه از توقف واردات گاز از ترکمنستان و همزمان با تکمیل و بهره‌برداری از دست‌کم پنج فاز جدید پارس‌جنوبی، شرکت نفت و گاز شرق به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران یک برنامه جدید عملیاتی را برای کاهش وابستگی به واردات گاز ترکمنستان دست‌کم برای میان‌مدت در دستور کار قرار داده است‌.


کل ذخایر قابل برداشت گاز طبیعی در میادین شمال شرق ایران شامل مزدوران، گنبدلی و شوریجه Dو B حدود 647 میلیارد مترمکعب برآورد می‌شود که در طول چند دهه گذشته با توسعه این میادین حدود 300 میلیارد مترمکعب گاز در این مخازن و میادین برای برداشت باقی مانده است‌.
نتایج مطالعات نشان می‌دهد استمرار تولید فعلی از این میادین گازی دست‌کم برای 10 سال آینده منجر به یک افت فشار قابل توجه تولید در میادین گازی شمال‌شرق کشور خواهد شد‌.
بر این اساس مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران حفاری یک حلقه چاه اکتشافی و توصیفی در میدان تازه نفس «کشف‌رود» را در دستور کار قرار داده که پیش‌بینی می‌شود با تکمیل اولین چاه و تحلیل اطلاعات مخزنی، امکان توسعه یکی از بزرگ‌ترین میادین گازی در شمال شرق ایران فراهم شود‌.
اهمیت تکمیل مراحل اکتشاف و توسعه میدان گازی «کشف‌رود» از آن جهت است که با توسعه این میدان عملا نیازی به انتقال پرهزینه گازهای ترش پارس‌جنوبی از جنوب به شمال شرق ایران نیست و ضمن افزایش پایداری شبکه تولید و انتقال گاز، میزان وابستگی به گاز ترکمنستان (با توجه به اهمیت زیست محیطی واردات گاز از این کشور همسایه) هم به حداقل کاهش می‌یابد‌. نتایج حفاری اولین چاه توسط این دکل می‌تواند سرنوشت ادامه واردات گاز از ترکمنستان حتی در صورت توافق را با اما و اگرهای متعددی روبه‌رو کند و البته قدرت چانه‌زنی ایران هم در مذاکرات گازی با ترکمن‌ها افزایش می‌یابد‌.
در همین راستا مدیرعامل شرکت بهره‎برداری نفت و گاز شرق ابراز امیدواری کرد با به ثمر نشستن فعالیت‎های مطالعاتی و اکتشافی در میدان‎های توس و کشف‎رود، تامین گاز در شمال شرق کشور طی سال‎های آینده به‎طور پایدار ادامه یابد‌.
وی با بیان اینکه فرآیند توسعه میدان توس ظرف یک سال آینده آغاز می‎شود، افزود: پس از نتایج موفق حاصل از حفاری یک حلقه چاه اکتشافی در این میدان، مطالعه توس در دستور کار قرار گرفت و برآوردهای اولیه حاکی است در صورت توسعه این میدان، برداشت روزانه سه تا پنج میلیون مترمکعب گاز امکان‎پذیر می‎شود و این میزان تولید می‎تواند جایگزین خوبی برای کاهش تولید مخزن مزدوران طی سال‎های آینده باشد‌.
وی به ظرفیت‎های میدان کشف‎رود که در لایه‎های زیرین مخزن خانگیران واقع شده نیز اشاره کرد و افزود: از سال گذشته، دکل مدیریت اکتشاف در این میدان مستقر شده و امیدواریم طی ماه‎های آینده، خبرهای خوشی از این میدان بشنویم و شاهد تداوم تامین پایدار گاز شمال شرقی کشور با تکیه بر ظرفیت‎های موجود باشیم‌.
مام‎بیگی همچنین از انجام مطالعات آستان قدس روی میدان توس خبر داد و گفت: این مطالعات انجام شده و نتایج آن به شرکت نفت مناطق مرکزی ایران ارائه شده است‌.
تداوم تولید در گنبدلی
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز شرق با تشریح جزییات تولید از نادرترین مخازن گازی دنیا گفت: کمبود ناشی از قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران از طریق افزایش تولید و برداشت از میادین و مخازن ذخیره‌سازی گاز جبران شد‌.
مام‌بیگی سهم این شرکت در تولید گاز کشور را ۷ درصد اعلام کرد و گفت: این میزان گاز در سخت‌ترین شرایط عملیاتی تولید می‌شود زیرا گاز این منطقه H۲S بسیار بالایی دارد و در دنیا کمتر مخزنی است که با این شرایط تولیدی باشد‌.
مدیرعامل شرکت بهره‎برداری نفت و گاز شرق متوسط تولید سالانه از میدان‌های مزدوران، شوریجه B و D و مخزن گنبدلی را مجموعا یک تا یک و نیم میلیارد مترمکعب اعلام می‌کند‌.
مام‌بیگی در ادامه به تشریح فعالیت‎ها در مخزن شوریجه D در منطقه عملیاتی خانگیران پرداخت و گفت: حدود ۹۴ درصد ذخایر قابل استحصال این مخزن تا سال ۹۳ برداشت و مقرر شد شوریجه D به عنوان مخزنی راهبردی برای ذخیره‎سازی گاز مورد استفاده قرار گیرد‌.
وی افزود: سال گذشته 4/1 میلیارد مترمکعب گاز به این مخزن تزریق شد که اثر مثبت آن در زمستان و همزمان با قطع صادرات گاز ترکمنستان به کشورمان مشهود بود به‎طوری که در آن شرایط فرآیند تامین گاز شمال شرقی کشور متوقف نشد‌.
به گفته مام‎بیگی، اگر بتوان در هشت ماه سال روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب گاز به شوریجه D تزریق کرد، امکان برداشت گاز تا ۲۰ میلیون مترمکعب در روز در چهار ماه پایانی سال از سال 1399 فراهم می‎شود و تحقق این هدف‌گذاری می‎تواند در تامین پایدار گاز شمال‌شرقی کشور موثر باشد‌.
وی خاطرنشان کرد: هم‎اکنون روزانه حدود ۹ میلیون مترمکعب گاز به این مخزن تزریق می‎شود‌.
طرح ذخیره‌سازی گاز طبیعی شوریجه در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سرخس در استان خراسان رضوی و در مجاورت پالایشگاه شهید‌هاشمی‌نژاد واقع شده است‌.
مام‎بیگی مخزن شوریجه D را نیز مخزنی استراتژیک در شرکت نفت و گاز شرق معرفی کرد و با اشاره به ظرفیت برداشت روزانه 6/1 میلیون مترمکعب گاز از این مخزن گفت: معمولا برداشت از شوریجه B در زمستان صورت می‎گیرد‌.
منطقه خانگیران مشتمل بر سه مخزن مجزای مزدوران، شوریجه B و D است که هر سه مخزن مدت مدیدی است بهره‎برداری می‎شوند و گاز ترش تولیدی در مخزن مزدوران، پشتوانه اصلی تولید و تامین گاز مصرفی در شمال شرق کشور است‌. این گاز پرفشار با 5/3 درصد گاز سولفوره و 5/6 درصد گازکربنیک، مزدوران را به یکی از نادرترین مخازن گازی جهان بدل کرده است و به گفته مام‎بیگی، مواجه نشدن با آسیب یا تلفات انسانی در این مخزن طی بیش از ۳۰ سال که از بهره‎برداری آن می‎گذرد، نتیجه رعایت دقیق اصول ایمنی بوده است‌.
مدیرعامل شرکت بهره‎برداری نفت و گاز شرق از تداوم روند تولید در میدان مشترک گنبدلی نیز خبر داد و گفت: در حالت معمول انتظار بود تولید گاز در این میدان حدود شش سال پیش متوقف شود اما با تلاش متخصصان شرکت و تعامل خوب پالایشگاه گاز شهید‌هاشمی‎نژاد، روند تولید در این میدان ادامه دارد‌. وی ظرفیت تولید کنونی گاز در میدان گنبدلی را 7/0 میلیون مترمکعب در روز عنوان کرد‌.
میدان گازی گنبدلی در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سرخس و در نزدیکی مرز ترکمنستان واقع شده است‌.
مام‎بیگی، متوسط ضریب بازیافت گاز در مخازن تحت نظارت نفت و گاز شرق را ۷۵ تا ۸۰ درصد عنوان کرد و گفت: از مجموع بیش از ۶۴7 میلیارد مترمکعب ذخایر گاز قابل استحصال این شرکت، تاکنون ۳۴۷ میلیارد مترمکعب گاز برداشت شده است‌. وی مجموع گاز تولید شده در این شرکت طی سال ۹۵ را 8/15 میلیارد مترمکعب (۶ درصد گاز تولیدی در کشور و بیش از ۲۰ درصد گاز تولیدی در نفت مناطق مرکزی) عنوان کرد و افزود: به این ترتیب پارسال به‌طور متوسط بیش از ۴۳ میلیون مترمکعب گاز در هر روز در این شرکت تولید شده است و بر اساس برنامه‎ریزی‎ها، امسال نیز تولید گاز به همین میزان خواهد بود‌.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
شکایت از ائمه جمعه و نظامیان روی میز مدیرعامل راه‌آهن نسبت به غفلت از مزیت‌های رقابتی هشدار داد؛ احتمال تمدید برجام قوت گرفت از سرگیری صدور سلاح آلمان به عربستان داستان کمبود و افزایش قیمت برخی محصولات کشاورزی پر‌مصرف تکرار می‌شود؛ جزییات تولید از میادین اکتشافی در شمال شرقی کشور؛ شرایط مزمن خوزستان، بدخیم شده است؛ قالیباف بهترین شهردار! جایگاه بازار سرمایه در پازل اقتصاد مقاومتی اوضاع اقتصاد ایران به روایت بهزاد نبوی سلامت نظام مالی قلدری صداوسیما پارادوکس ترامپ ادامه دارد افزایش فروش پژو- سیتروئن در بازار ایران قلدری صداوسیما پدر تهران را درآوردید! اهداف سفر ترامپ به پاریس اهداف سفر ترامپ به پاریس اهداف سفر ترامپ به پاریس