گام بلند تهران برای نفوذ به بازارهای منطقه كارشناس اقتصادي در گفتگو با «تجارت»: «اوراسيا» بازار جديد ايران مي‌شود

گروه صنعت، معدن و تجارت: ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيايي موافقتنامه ايجاد يک منطقه تجارت آزاد را نهايي کرده‌اند.
بخش مطبوعاتي اتحاديه اقتصادي اوراسيايي اعلام کرد، طرفين اصول اساسي سازمان تجارت جهاني را رعايت و شرايط مناسبي براي تجارت تمامي‌کالاها در چهارچوب همکاري‌هاي تجاري فراهم خواهند کرد. ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيايي 18 ماه بر سر ايجاد يک منطقه تجارت آزاد مذاکره کرده‌اند که در طي آن محمود واعظي وزير ارتباطات ايران و وزير تجارت کميسيون اقتصادي اوراسيايي ابعاد مختلف اين موافقتنامه را مورد بررسي قرار داده‌اند.
اتحاديه اقتصادي اوراسيايي يک اتحاديه اقتصادي متشکل از دولت‌هاي منطقه شمال اوراسياست. اين اتحاديه‌امکان انتقال آزاد کالا، خدمات، سرمايه و نيروي کار در درون کشورهاي عضو را فراهم مي‌سازد. کشورهاي ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقيزستان و روسيه از اعضاي فعلي اين اتحاديه هستند. ميزان کل توليد ناخالص داخلي کشورهاي عضو اين اتحاديه به 2.2 تريليون دلار مي‌رسد و رقم محصولات صنعتي اين کشورها نيز 3.1 تريليون دلار است. اتحاديه اقتصادي اوراسيايي 877 ميليارد دلار با کشورهاي غيرعضو مبادلات تجاري دارد که 7.3 درصد کل صادرات و 3.2 درصد کل واردات جهان را تشکيل مي‌دهد.
پيش از اين خبرگزاري اسپوتنيك روسيه در گزارشي اعلام كرده بود كه دو هيات اتحاديه اقتصادي اوراسيا و ايران در حال تنظيم متن پيش‌نويس موافقتنامه تشکيل منطقه آزاد تجاري هستند. بر اين اساس کميسيون اقتصادي اوراسيا اعلام کرده که طبق اين سند، طرفين اصول بنيادين سازمان تجارت جهاني را رعايت کرد و شرايط براي تجارت بين اتحاديه گمرکي کميسيون اقتصادي اوراسيا و ايران به بهترين حالت مي‌رسد. همچنين در پيش‌نويس موافقتنامه ذکر شده که تمامي‌هزينه‌هاي اخذ شده بابت امور گمرکي کالاهاي وارداتي، نبايد از قيمت اعلام شده براي خدمات گمرکي بالاتر برود. در عين حال هزينه‌هاي مذکور نبايد در راستاي حمايت غيرمستقيم کالاي وطني يا مشمول هزينه‌هاي اضافي براي صادرات و واردات باشد. اين موضوع يکي از مهمترين مسايل طرح شده در سازمان تجارت جهاني بوده و تجارت بين کشورها را به شکل قابل پيش‌بيني درمي‌آورد. در کميسيون اقتصادي اوراسيا نيز گفته شده که در آينده نزديک هيات‌ها به مذاکرات خود براي آزادسازي دسترسي دوطرفه به بازار کالاها ادامه داده و روي تعرفه‌ها توافق خواهند کرد. در همين حال به گفته وزير تجارت کميسيون اقتصادي اوراسيا، ورونيکا نيکيشنا، اين مساله که ايران مسئوليت‌هاي خود را در تجارت دوجانبه به کار بگيرد و درصدد حمايت از کالاهايي که تعرفه‌هاي ترجيحي برنيايد، براي ما از ارزش زيادي برخوردار خواهد بود. طبق گزارش اسپوتنيك همه کشورهاي عضو اتحاديه طبق مقررات سازمان تجارت جهاني کار مي‌کنند، به همين خاطر از طرف هيات ايراني، اين مساله تخفيف يک‌جانبه محسوب مي‌شود که علاقه‌مندي ايراني را براي آزادسازي تجارت في مابين نشان مي‌دهد.


ايجاد منطقه آزاد تجاري اتحاديه اقتصادي اوراسيا با ايران و ديگر کشورها موجبات تشکيل خط اصلي و اوليه مشارکت بزرگ اوراسيا را فراهم کرده و مي‌تواند نقش تسريع‌کننده را در جلب مشارکت کشورهاي همسايه آسيايي (پاکستان، بنگلادش، مصر) در مدار همکاري متقابل با اتحاديه اقتصادي اوراسيا ايفا كند. با انجام تدابيري در اجراي جهات عمده فعاليت بين‌المللي اتحاديه اقتصادي اوراسيا طي سال‌هاي گذشته، پيگيري طيف گسترده‌اي از مسائل پيش‌بيني شده که ايجاد منطقه آزاد تجاري با اتحاديه اوراسيا يكي از مهمترين آنهاست.  در اولويت‌هاي روابط بين‌المللي کميسيون اقتصادي اوراسيا، جايگاه ايران تا همين اواخر در رده‌هاي انتهايي قرار داشت. از طرف ديگر نبايد فراموش کرد که ايران، شريک ديرينه و سنتي روسيه است و اکنون در مسائل مربوط به حل و فصل اوضاع سوريه با روسيه شريک است. در اين راستا، تصميم اتخاذ شده از جانب رهبران کشورهاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا درباره آغاز مذاکرات در رابطه با ايجاد منطقه آزاد تجاري با ايران براي ايجاد کارگروه‌هاي مربوطه از اهميت خاصي برخوردار است. در اين ميان، بايد در نظر داشت که لغو تحريم‌ها از ايران زمينه شکل‌گيري سرفصل جديدي را در اين کشور براي رشد اقتصادي منطقه فراهم آورده است.  اتحاديه اقتصادي اوراسيا و ايران طي سال‌هاي اخير نه تنها در انتظار افزايش بيشتر گردش تجاري متقابل که بلکه در انتظار تنو ‌بخشي حوزه‌هاي همکاري اقتصادي هستند. کشورهاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا محصولات و اقلام کشاورزي از قبيل گندم، جو، ذرت و دانه‌هاي روغني، اجناس و کالاهاي صنعتي از قبيل نورد فولادي، اتومبيل‌هاي باري، چوب و الوار، کاغذ، الياف مصنوعي و همچنين انرژي برق به ايران عرضه مي‌کنند. از طرف ديگر ايران نيز غالباً سبزيجات، ميوه، سيمان و فرآورده‌هاي نفتي به اين کشورها صادر مي‌كند.
فرصت‌هاي اقتصادي ايران در اوراسيا
در همين ارتباط فرهاد پرند، کارشناس اقتصادي اوراسيا در گفتگو با خبرنگار «تجارت» با اشاره به وجود فرصت اقتصادي در روابط ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا تصريح كرد: ايران همواره از بازار کشورهاي مستقل جامعه المنافع دور افتاده، ولي در صورت همکاري نزديک با اتحاديه اقتصادي اوراسيا مي‌تواند به بازاري جهت صادرات محصولات خود دست پيدا كند. اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: ايران کشوري سرشار از منابع غني نفتي و گازي است و به جهت قرار گرفتن در بهترين موقعيت ترانزيتي، يعني قرار گرفتن بين دو درياي خزر در شمال و خليج فارس در جنوب و قرار گرفتن در موقعيت ترانزيتي شرق به غرب مي‏تواند مسيري مناسب براي ترانزيت کالاهاي کشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا باشد.
پرند در ادامه با اشاره به فرصت‌هاي اقتصادي ايجاد منطقه آزاد تجاري ميان ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا خاطرنشان كرد: از منظر ايران، ايجاد روابط نزديک‌تر با اتحاديه اقتصادي اوراسيا ممکن است تبديل به پايه‌اي براي توسعه همکاري‌هاي اقتصادي ايران با کشورهاي عضو اين اتحاديه شود. به همين دليل تهران، خواستار تسريع در روند مذاکرات براي انعقاد توافق‌نامه و موافقت با افزايش تعداد کالاهاي پيشنهادي براي اختصاص تسهيلات و تخفيفات تعرفه‌اي شده است. او ادامه داد: همچنين ايران خواستار تعرفه‌هاي ويژه گمرکي براي صادرات ۲۰۰ قلم از اجناس خود به اين اتحاديه شده که تاکنون اتحاديه اوراسيا با کاهش تعرفه‌هاي ترجيحي ۷۷ قلم از آن موافقت کرده است. پرند در بخش پاياني صحبت‌هاي خودش با اشاره به اهميت موضوعات مربوط به ديپلماسي منطقه و پيامدهاي سياسي ارتباط با اتحاديه اوراسيا، تصريح كرد: ايران در کنار برقراري روابط تجاري و بهره‌مندي از شرايط اقتصادي بوجود آمده توسط اتحاديه اوراسيا، بايد نيم نگاهي نيز به پيامدهاي سياسي روابط با اتحاديه داشته باشد. زماني مي‌توان ابعاد سياسي روابط ايران و اتحاديه اوراسيا را تبيين نمود که در گام اول، به اهداف روسيه از ايجاد اتحاديه اوراسيا توجه كرد.