قطر؛ فرصت یا تهدید؟

 جمال رازقی*
در صورت تداوم تحریم قطر از سوی کشورهای عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر ، این کشور باید برای بیش از 15 درصد نیاز وارداتی کشور خود، شریک تجاری جدید پیدا کند؛ این موضوع فرصتی برای استان فارس است تا با استفاده از قابلیت های خود به توسعه صادرات غیرنفتی بپردازد.
قطر کشوری در جنوب غربی قاره آسیا در منطقه خاورمیانه، در شرق شبه‌جزیره عربستان و در بخش جنوبی خلیج فارس واقع شده‌ است. پایتخت آن، دوحه است. قطر مرز مشترک زمینی با عربستان سعودی، و مرز آبی با کشورهای ایران، کویت، عراق، عربستان، بحرین و امارات متحده عربی دارد.
در قطر پرورش میوه و سبزیجات و نیز حرفه ماهی گیری رواج بسیار دارد، با این حال مقدار زیادی از محصولات غذایی این کشور از طریق واردات تامین می شود. اقتصاد این کشور به نفت و گاز مایع وابسته است و 70 درصد از درآمدهای این کشور از صادرات نفت و گاز تامین می شود.به دنبال مناقشات سیاسی بین قطر و کشورهای عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر و تحریم قطر از سوی این کشورها در تاریخ 5 ژوئن 2017 (15 خرداد 1396)، مرزهای زمینی، آبی و هوایی این کشورها به روی قطر بسته شده و کشورهای مذکور مراودات تجاری خود را با قطر قطع کردند. در صورت تداوم این بحران، قطر باید برای بیش از 15 درصد نیاز وارداتی کشور خود، شریک تجاری جدید پیدا کند.


ایران و قطر مشترکات زیادی دارند. از جمله آنکه هر دو عضو اوپک، جنبش عدم تعهد و سازمان همکاری اسلامی هستند. همچنین هر دو کشور روابط تنگاتنگی در زمینه‌های اقتصادی بویژه صنایع نفت و گاز و کشتیرانی دارند. از نظر ارتباطی، ایران از طریق آبی و هوایی با قطر در ارتباط بوده و از این نظر نسبت به ترکیه مزیت نسبی دارد.
با وجود اینکه ایران اکثرکالاهای مورد نیاز قطر را به این کشور صادر می کند، اما به دلایل ضعف مدیریتی، بازاریابی، بسته‌بندی، فقدان استانداردهای بین المللی یا بالا بودن قیمت تمام شده، قادر به تامین بخش قابل توجهی از نیازهای قطر نشده است.
ترکیه نیز بخش زیادی از نیازهای بازار قطر را تامین کرده؛ اقلامی که ایران به راحتی قادر به تامین آن است. ترکیه از طریق ایجاد شبکه های پخش و توزیع، اعطای نمایندگی فروش و پخش کالاهای ترکی و برندسازی محصولات خود در بازار کشورها نفوذ می کند و این مساله ای است که در مورد کالاهای ایرانی مغفول مانده است.
در این میان استان فارس از دیرباز با کشورهای حوزه خلیج فارس ارتباط داشته و بازرگانان این خطه با قطر روابط دوستانه و تجاری دیرینه‌ای داشته اند. ادامه در صفحه 6