چشم‌های بی‌فروغ اقتصاد

محمدصادق جنان‌صفت- زمستان 1395 که از راه رسید معلوم شد مجادله بر سر به دست آوردن منصب ریاست‌جمهوری بسیار داغ‌تر از هر دوره دیگری خواهد بود. پس از بررسی‌ها و رفت‌وآمدها و بست‌وبندهای سیاسی سرانجام دو جناح اصلی سیاست در ایران و طیف‌های آنها از شروع بهار 1396 ریختن آتش بر خیمه رقیب را در دستور کار قرار دادند. در میانه مجادله داغ و سوزان ریاست‌جمهوری اما فعالان بازارهای کالا، کار، طلا و سکه، ارز و مسکن و سرمایه آرام‌آرام فتیله را پایین کشیده و منتظر ماندند تا برنده انتخابات معلوم شود. حالا نزدیک به یک ماه است که برنده انتخابات 29 اردیبهشت 1396 معلوم شده و انتظار می‌رفت به این ترتیب بازار سیاست جایش را به تحرک بازارهای اقتصادی بدهد اما این‌طور نیست و چشم‌انداز روشنی دیده نمی‌شود. بازار پول به رهبری شبکه بانکی کشور که پرچمدار و در بالاترین پله دادوستد پس‌انداز و سود و اعتبارات قرار دارد نیز این روزها کارش به بحران رسیده و در سایر بازارها رخداد قابل اعتنایی در مسیر بهبود دیده نمی‌شود. بازار سرمایه که بخش عمده‌ای از ارزش آن در اختیار بانک‌هاست، هنوز در شوک انتخابات قرار دارد و بازار سیاست بر آن چیره شده و جان ندارد. بازار مسکن هنوز عادت به خواب چندساله را ترک نکرده و به دلیل فقدان تقاضای موثر و قدرت خرید پایین متقاضیان خانه و آپارتمان جنبش ندارد. بازار ارز نیز به دلیل اینکه بازارهای کالا و خدمات چشم‌انداز روشنی نمی‌بینند همچنان کم‌فروغ است و البته دولت هم یقه آن را رها نمی‌کند تا کمی به سمت بالا حرکت کند و تقاضای ناکافی نیز مزید بر علت شده است.
واقعیت این است که رقبای حسن روحانی به دلیل آداب شکست را با سرسختی کنار نهاده و همچنان و با همه توان در راه ناکارآمدسازی دولت فعلی و احتمالا دولت آینده یورش علیه دولت را در دستور کار قرار دادند. در حالی که در همه سرزمین‌ها وقتی گروهی یا حزبی شکست می‌خورد دنبال دلایل شکست می‌گردد و تا نقاط ضعف را برطرف کنند اما در ایران آداب مبارزه فراموش شده و دولت با یورش سنگین مخالفان مواجه است. روحانی و همراهانش در این یک ماه هرگز فرصت پیدا نکرده‌اند درباره بازارها فکر تازه‌ای کنند و با همه نیروهای موجود در مسیر دفاع از خویشتن خویش هستند و می‌خواهند نهاد دولت، صیانت شود. از سوی دیگر اما ترامپ و حلقه اول یارانش نیز با سرسختی در مجادله عملی با ایران تحریم‌های خزنده را اعمال کرده و می‌خواهند دولت را در بدترین شرایط قرار دهند. آیا بازارهای اقتصادی از رخوت و سردی و کم‌فروغی رها خواهند شد؟ به نظر می‌رسد مخالفان داخلی دولت روحانی و مخالفان ذاتی نظام جمهوری اسلامی چنان بازار داغ و سوزانی تدارک دیده‌اند که به این زودی‌ها بازار اقتصاد از سردی بیرون نخواهد آمد. بازار اقتصاد بیش از دو فصل است زیر پای سیاست این سو و آن سو می‌رود و بهبودی ندارد. چشم‌های اقتصاد بی‌فروغ و نگران است.