مرور آماری بر انرژی جهان در سال 2017؛

شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم، ناشر یکی از معتبرترین گزارش‌های بخش انرژی جهان در گزارش «مرور آماری انرژی جهان 2017» با اشاره به افزایش برآورد ذخایر نفتی و کاهش ذخایر گازی کشور اعلام کرد همچنان رتبه نخست ذخایر گازی و چهارم ذخایر نفتی جهان از آن ایران است.
این شرکت در گزارش خود به حجم ذخایر اثبات‌شده گاز در جهان و ایران پرداخته است که بر این اساس، حجم کل ذخایر گازی جهان در پایان سال 2016 برابر با 6/186 تریلیون مترمکعب برآورد شده است که این رقم نسبت به سال قبل از آن 2/1 تریلیون مترمکعب کاهش یافته است. ذخایر گازی جهان در پایان سال 2015 بالغ بر 4/185 تریلیون مترمکعب برآورد شده است.
بر اساس این گزارش، حجم ذخایر گازی ایران در سال‌های 2015 و 2016 معادل 5/33 تریلیون مترمکعب عنوان شده است که این رقم در گزارش سال گذشته برای سال‌های 2015 و 2014 معادل 34 تریلیون مترمکعب برآورد شده بود.به این ترتیب بریتیش پترولیوم برآورد خود از میزان ذخایر گازی ایران را کاهش داده است و سهمی که برای ایران از کل ذخایر گازی جهان برابر با 2/18 درصد عنوان کرده بود، به 18 درصد کاهش داده است.
اما ایران همچنان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان به شمار می‌رود.


روسیه پس از ایران با ذخایر 3/32 تریلیون مترمکعبی در رتبه دوم و قطر با 3/24 تریلیون مترمکعب در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.
شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم از سال 2012 برآورد خود از حجم ذخایر گازی روسیه را اصلاح و ایران را که پیش از این در رتبه دوم قرار داشت به عنوان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان معرفی کرده است. در سال های گذشته، حجم ذخایر گازی روسیه بیش از 44 تریلیون مترمکعب برآورد شده بود.
ایران سومین تولیدکننده گاز در جهان
شرکت بریتیش‌پترولیوم همچنین در بخش دیگری از گزارش خود اعلام کرد ایران با تولید 4/202 میلیارد مترمکعب گاز در سال 2016 همچنان جایگاه سوم خود را حفظ کرده است.
این شرکت انگلیسی در گزارش «مرور آماری انرژی جهان 2017»، میزان تولید گاز ایران تا پایان سال 2016 یعنی پیش از لغو تحریم‌ها را 4/202 میلیارد مترمکعب برآورد کرده که نسبت به سال 2015 از افزایش 6/6 درصدی برخوردار شده است.
براساس این گزارش، تولید گاز ایران در سال 2015 نیز نسبت به سال 2014 افزایش 7/5 درصدی را شاهد بود. سهم ایران از کل تولید گاز جهان در سال گذشته میلادی 7/5 درصد بوده است و ایران در سال 2015 با کنار زدن قطر، سومین کشور تولیدکننده گاز در جهان شده بود و در سال 2016 این جایگاه را حفظ کرد.ایران با دارا بودن 5/33 تریلیون مترمکعب حجم ذخایر گازی اثبات‌شده، بزرگ‌ترین مالک ذخایر گازی در جهان به شمار می‌رود.تا سال 2014، ایران پس از آمریکا، روسیه و قطر، چهارمین کشور تولیدکننده گاز در جهان بود که این جایگاه در سال 2015 یک پله ارتقا پیدا کرده است.
آمریکا با تولید 2/749 میلیاردمترمکعب گاز بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز جهان شناخته شده و روسیه با 4/579 میلیارد مترمکعب در رتبه دوم قرار دارد. قطر با تولید 2/181 میلیارد مترمکعب پس از ایران در رتبه چهارم قرار دارد.
براساس این گزارش تولید گاز جهان نیز در سال 2016 افزایش داشته و به طور متوسط به 6/3551 میلیارد مترمکعب رسیده است. تولید جهانی گاز در این سال نسبت به رقم 6/3530 میلیارد مترمکعبی سال پیش از آن 21 میلیارد مترمکعب افزایش داشته است.
سالانه۵۰ میلیارد مترمکعب گاز مازاد خواهیم داشت
در همین حال یک کارشناس انرژی گفت: طی پنج سال آینده ایران سالانه حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب گاز برای صادرات خواهد داشت که صادرات به اروپا یکی از گزینه‌های مطرح است.
نرسی قربان، مدیر کمیسیون محیط‌زیست و انرژی اتاق بازرگانی بین‌المللی در ایران گفت: بعد از لغو تحریم‌ها، اروپا به ایران کمک کرده که صادرات انرژی خود را افزایش دهد.
این کارشناس انرژی افزود: «پس از آنکه تحریم‌ها علیه ایران لغو شد، صادرات نفت ایران روزانه یک میلیون بشکه افزایش داشت... اروپا یک فاکتور مهم در این افزایش بود. افزایش خرید توسط شرکت‌های انرژی و تجار اروپایی آغاز و در طول زمان بیشتر شد تا این مساله امکان‌پذیر شود.»
به گفته قربان، از سال 1975 یعنی زمانی که خط لوله ایگات (ایران گاز ترانکلاین) طراحی و برای صادرات سالانه 30 میلیارد مترمکعب گاز به اروپا ساخته شد، صدور گاز به اروپا یکی از اهداف ایران بوده است.
به گزارش تسنیم وی افزود: «انقلاب، جنگ با عراق و دیگر حوادث هدف این پروژه را به تامین نیاز داخلی تغییر داد. ایده ارسال گاز به اروپا از طریق ترکیه از مسیر سوریه (قبل از جنگ داخلی) مورد توجه بوده اما کاری در این‌باره انجام نشده است.» وی گفت بخشی از این مساله به دلیل کمبود گاز در داخل ایران هنگام زمستان است. «امروز تقاضای داخلی به اندازه توسعه صنعت گاز در حال افزایش نیست. طی پنج سال آینده ایران سالانه حدود 50 میلیارد مترمکعب گاز برای صادرات خواهد داشت.
حدود 9 میلیارد مترمکعب از آن به عراق خواهد رفت. پاکستان، هند و اروپا هم ممکن است در برنامه باشند و همچنین صادرات ال‌ان‌جی هم احتمالا مورد توجه قرار خواهد گرفت.»
وی خاطرنشان کرد ایده صادرات برق به جای گاز موضوع بحث فراوانی در ایران قرار گرفته است. «این به دلیل تغییرات در قیمت نفت بوده که گاز هم براساس آن قیمت‌گذاری می‌شود. همچنین سرمایه‌گذاری سنگینی برای احداث خط لوله انتقال گاز به اروپا لازم است که با توجه به اتکا به ترکیه به عنوان یک مسیر ترانزیتی توجیه اقتصادی آن چندان مشخص نیست.»
«یک جایگزین دیگر، کنسرسیومی اروپایی است که در خط لوله انتقال گاز در ایران و ترکیه سرمایه‌گذاری کند و گاز را با قیمتی مشخص خریداری کند و مسوول انتقال و بازاریابی آن و مهم‌تر از همه امنیت این عملیات باشد. البته این سناریویی بسیار غیرمحتمل است.»