شاخص بورس دستکاری نمی‌‌شود

هادی مومنی- هر زمان معاملات بورس در دایره تکراری نوسان خود گیر می‌کند یکی از حاشیه‌هایی که برای آن شکل می‌گیرد، شائبه «دستکاری شاخص» از سوی برخی از سهامداران و فعالان حقیقی و حقوقی در تالار شیشه‌ای مطرح می‌شود. شکل‌گیری این گونه حاشیه‌ها معمولا از یک منشا در میان بازیگران بازار سهام یا بعضا رسانه‌هایی شکل می‌گیرد که خود در بورس از انتفاع‌های بسیاری برخوردار هستند و برای تغییر فضا حتی حاضرند با روش‌های غیراخلاقی دست به دروغ پردازی بزنند تا سناریوهای از پیش تعیین شده را وارد فاز تازه‌تری کنند‌. هر چند در نقطه مقابل باید به این نکته هم اشاره کرد که در بورس ایران برخی زمان‌ها، دستکاری‌هایی در همه ارکان معاملاتی از شاخص تا روند معاملات از سوی هدایتگران در گذشته شکل گرفته که می‌تواند در زمان حال نیز تکرار شود اما در شرایط فعلی که بورس و فرآیند خرید و فروش سهام در طبیعی‌ترین حالت خود به سر می‌برد، شایعه‌سازی‌هایی همانند «دستکاری شاخص» می‌تواند تنها یک جریان‌سازی هدفمند باشد تا اینکه واقعا این رویداد در تالار شیشه‌ای شکل واقعی به خود گرفته باشد‌. در سویی دیگر آمار دادوستد سهام از ابتدای سال 96 که رشد و سقوط‌های معمولی و طبیعی داشته نیز نشان می‌دهد تا به امروز معاملات بر بستر عادی خرید و فروش سهام بوده و نوسان‌های بعضا اندک یا زیاد شاخص نیز تایید می‌کند که بعید است در فعالیت‌های فعلی بازار سهام اتفاق‌های مشکوک همانند «دستکاری شاخص» شکل گرفته باشد و اساسا با این حجم و ارزش نسبتا پایین معاملات ریسک بزرگی خواهد بود که این عمل در این بازار کم‌عمق رخ داده باشد‌. به هر حال نهاد ناظر برای دفاع از حقیقت معاملات و عملکرد ارکان بازار سهام ‌باید با قاطعیت بیشتر و به دور از ملاحظات مرسوم با منشا این‌گونه حاشیه‌سازی‌ها و دروغ‌پردازی‌ها برخورد کند تا در آینده حاشیه‌ها به سیلابی از جریان سازی‌های خطرناک در بورس تبدیل نشود‌.
شفاف‌سازی رسمی
در همین زمینه بورس تهران اعلام کرد دستکاری شاخص توسط بورس اوراق بهادار تهران در هیچ کجای مقررات و اساسنامه شرکت جزو وظایف بورس نبوده و شائبه‌ای بیش نیست‌. به گزارش بورس تهران، در پی مطرح شدن دستکاری شاخص توسط بورس اوراق بهادار تهران توسط برخی رسانه‌ها، حمید روح‌بخش، مدیر روابط عمومی بورس تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد کلیه معاملات در بورس بر اساس مقررات مربوطه انجام می‌شود و بورس اوراق بهادار تهران بر اساس این مقررات در بازار سرمایه بر انجام معاملات نظارت می‌کند‌. قیمت سهام در بازار بر اساس عرضه و تقاضای کلیه فعالان تعیین می‌شود و شاخص بورس و تغییرات آن متاثر از معاملات فی ما بین کلیه سرمایه‌گذاران است‌. این معاملات در چارچوب مقررات و دامنه مجاز نوسان قیمت صورت می‌پذیرد‌. لذا دستکاری شاخص توسط بورس اوراق بهادار تهران که در هیچ کجای مقررات و اساسنامه شرکت جزو وظایف بورس نیست و در هیچ کجای دنیا هم تغییرات شاخص جزو عملکرد بورس به حساب نمی‌آید، شائبه‌ای بیش نیست.
اصلاح ضروری دستورالعمل‌ها
در همین حال یک کارشناس بازار سرمایه درخصوص فراخوان سازمان بورس برای بازنگری و اصلاح رویه توقف نمادها و نحوه انتشار اطلاعات از سوی ناشران گفت: در شرایط کنونی برخی تغییرات ساختاری و تجدید نظرها در قوانین بورس لازم و امری ضروری و مفید برای معاملات است‌. علی زارعی در گفت‌وگو با تسنیم در مورد فراخوان سازمان بورس و اوراق بهادار جهت اعلام نظر درخصوص دستورالعمل‌های مرتبط با نحوه توقف و بازگشایی نمادها، نحوه افشای اطلاعات بااهمیت و گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم گفت: با توجه به شرایط بازار سهام برخی تغییرات ساختاری و تجدید نظرها در قوانین بازار لازم و برای معاملات امری ضروری و مفید است‌. این کارشناس بازار سرمایه افزود: بر این اساس اعمال تغییرات و نیز رفع محدودیت‌ها علاوه بر تعمیق بازار سهام موجب افزایش رضایتمندی سرمایه‌گذاران و بهبود روند ورود نقدینگی به بازار سهام خواهد شد‌. وی اضافه کرد: مهم‌ترین برنامه‌های نهاد ناظر در دستورالعمل جدید بازگشایی و توقف نمادها، تغییر در نحوه ارائه گزارش‌های مالی توسط شرکت‌ها و نیز شیوه ارائه اطلاعات با اهمیت است که بدون شک اجرای این تغییرات می‌تواند راه‍گشای معاملات در بازار سهام باشد‌. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با اشاره به چالش توقف طولانی مدت نماد شرکت‌ها در بورس گفت: این موضوع نقدشوندگی بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بر این اساس نمونه بازار این مشکلات و نارضایتی‌ها در بورس را می‌توان در توقف طولانی مدت نماد معاملاتی بانک‌ها از تیرماه گذشته دید‌. وی اذعان داشت: توقف نمادهای بانکی به دلیل تغییر در نحوه ارائه گزارش‌ها به IFRS بود اما متاسفانه اقدام مناسبی در راستای حمایت از سهامداران این بانک‌ها و توقف و حبس نقدینگی آنها در بورس صورت نگرفت و شاهد این مدعا نیز توقف نماد بانک صادرات است که کماکان نیز ادامه دارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد سازمان بورس در زمینه توقف و بازگشایی نمادها کارنامه قابل دفاعی نداشته است‌. زارعی تاکید کرد: از این رو اعمال تغییرات در روند توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی در تالار شیشه‌ای بر اساس فراخوان سازمان بورس می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد‌. وی همچنین با اشاره به اینکه نحوه انتشار گزارش‌های مالی از دیگر موضوعات قابل توجه در فراخوان سازمان بورس است، اذعان داشت: تبدیل گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم به گزارش تجزیه و تحلیل مدیریت بر اساس استانداردهای بین‌المللی موضوعی است که در این زمینه مورد توجه قرار گرفته و بر این اساس مشکلات موجود بر تحلیل سهامداران اثرگذار است و در این رابطه باید تغییراتی اعمال شود‌. این کارشناس بازار سرمایه از نحوه انتشار اطلاعات نهانی به عنوان سومین موضوع قابل توجه در فراخوان سازمان بورس یاد کرد و گفت: یکی از اساسی‌ترین عوامل موثر بر معاملات بورس چگونگی انتشار اطلاعات نهانی و بااهمیت شرکت‌هاست که این موضوع نیز بر تصمیم معامله‌گران اثر‌گذار بوده و باید در این زمینه دقت نظر لازم در نظر گرفته شود‌. گفتنی است، سازمان بورس در هفته گذشته در راستای تجدید نظر و اصلاح قوانین و رفع محدودیت‌های بازار سرمایه طی فراخوانی عمومی از کلیه فعالان بازار سرمایه دعوت کرد نظرات و پیشنهادهای خود را تا روز چهارشنبه 31 خردادماه 1396 درخصوص مواد اصلاحی دستورالعمل‌های نحوه انجام معاملات، پذیرش اوراق بهادار و نحوه افشای اطلاعات توسط ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران اعلام کنند‌.