پیامد کاهش قیمت نفت به روایت اداره اطلاعات انرژی آمریکا؛

گروه نفت و انرژی‌- در هر بحثی که درباره بازار نفت مطرح می‌شود، راحت پیامدهای واقعی کاهش قیمتی که در سه سال گذشته رخ گذاشته، نادیده گرفته می‌شود اما به تاثیری که تغییر قیمت بر کشورهای عرضه‌کننده نفت داده وقعی نهاده نمی‌شود در حالی که تغییر ساختاری که روی داده است، عمیقا بی‌ثبات‌کننده بوده و احتمالا بسیار خطرناک است.
برهمین اساس اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش جدیدی منتشر کرده که در آن به بررسی کاهش قیمت‌ها در سال‌های اخیر پرداخته است.
آماری که در این گزارش ارائه شده برای همه کشورهای تولیدکننده نفت ارقام بزرگی هستند. تولیدکنندگان معدودی، اقتصادهای متنوعی داشته‌اند که به آنها امکان داده با کاهش قیمت نفت سریعا وفق پیدا کنند اما اکثرا کشورهایی با جمعیت وابسته به خصوص کودکان و جوانان هستند، به عنوان مثال نیجریه حدود ۱۱۵ میلیون جمعیت دارد که ۶۱ درصد آن کمتر از ۲۵ سال سن دارند یا آنگولا که ۱۳ میلیون نفر جمعیت دارد‌، ۶۳ درصد آنها کمتر از ۲۵ سال سن دارند.
البته فقدان اقتصادهای متنوع یا تدابیر ضروری برای کنترل جمعیت، تقصیر دولت‌های مربوطه است. بسیاری از این دولت‌ها فاقد تجربه یا کفایت برای مدیریت اقتصادهای ملی خود هستند و بسیاری پول زیادی را در طول سال‌ها روی هزینه دفاعی یا اسباب‌بازی‌های لوکس مورد علاقه ثروتمندان هزینه کرده‌اند، مانند کشتی تفریحی ۴۵۰ میلیون دلاری که سال گذشته از سوی شاهزاده محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان خریداری شد. کشورهای معدودی مانند امارات متحده عربی استراتژی‌های جدی متنوع‌سازی اقتصاد را طراحی کرده‌اند و برخی نیز صندوق‌های رفاه دولتی و نهادهای سرمایه‌گذاری برای استفاده درست از درآمد نفتی تاسیس کرده‌اند. اما تنها نگاه به ضعف تولیدکنندگان نفت، پاسخ مناسبی نیست.


کاهش قیمت نفت، درآمد کشورهای عضو اوپک را حدود ۷۵۰ میلیون دلار از سطح سال ۲۰۱۲ کاهش داده که بیش از ۶۰ درصد کاهش نشان نمی‌دهد. هیچ‌یک به طور کامل با این ضرر در درآمد وفق نیافتند. اکثر این کشورها پنداشتند که تغییر قیمت موقتی خواهد بود و بعضی حتی برای پوشش کسری درآمد در برابر هزینه جاری خود اقدام به استقراض و در نتیجه مشکلات بیشتری را برای آینده ذخیره کردند.
تمدید توافق کاهش تولید
رنج واقعی تدابیر ریاضت به اجرا درآمده تازه آغاز شده است و همچنان که دولت‌ها پی می‌برند کاهش قیمت‌ها بیش از اینکه دوره‌ای باشد، ساختاری است، عمیق‌تر خواهد شد. جدیدترین اقدام برای مدیریت بازار، تمدید توافق کاهش تولید به مدت ۹ ماه دیگر بوده که تاثیر مثبتی نداشته است. قیمت نفت برنت روز جمعه به حدود ۴۸ دلار در هر بشکه سقوط کرد.
این مشکل به شدت بی‌ثبات‌کننده خواهد بود. حداقل پنج کشور عضو اوپک شامل اقتصادهای بزرگی مانند ونزوئلا و نیجریه در خطر بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی هستند. ناآرامی اجتماعی در حال حاضر در لیبی و الجزایر مشهود است. در سراسر کشورهای عضو اوپک، گروه رو به رشدی از جوانان بیکار و ناآرام ۱۵ تا ۳۰ سال وجود دارند. بسیاری از اعضای اوپک مانند نیجریه و ونزوئلا مناقشات سیاسی خاص خود را دارند و به همه این موارد، اختلاف نهفته میان مذاهب پیروان اسلام که دین اکثر کشورهای عضو اوپک است نیز اضافه می‌شود.
به نظر می‌رسد اوپک به دلیل تغییراتی که در صنعت جهانی نفت روی می‌دهد در حال از دست توانایی برای کنترل قیمت‌هاست. در واقع، کاهش ساختاری قیمت نفت، بی‌ثبات‌کننده‌ترین رویداد اقتصادی است که از زمان بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ اتفاق افتاده است. در این مورد، تاثیر مذکور به شکل آهسته‌ای ملموس است و باعث شعله‌ور شدن مناقشات و تنش‌های موجود می‌شود.‌ همان‌طور که فروپاشی حباب بازار مسکن، سیستم اقتصادی جهانی را شوکه کرد، مشکلات اوپک نیز به این سازمان محدود نخواهد شد. وقتی مشکلات از طریق مهاجرت، تروریسم و حتی ریسک‌های سلامتی به سرعت جهانی می‌شوند، وضعیت رو به وخامت در اوپک نیز احتمالا به مشکل همه تبدیل خواهد شد.