دارو تحریم است زیرا نفت تحریم است

بیژن زنگنه در اظهاراتی افشاگرایانه، نمایش مقامات آمریکایی در مورد عدم تحریم دارو و غذا را به چالش کشید.
وزیر نفت تاکید دارد اقدامات این کشور در قبال ایران باید در دادگاهی بررسی شود
آفتاب یزد- گروه سیاسی: موضوع تحریم‌های ایران در دو سال اخیر همواره در سطح بین‌المللی به عنوان یک سوژه مهم در رسانه‌ها مطرح بوده است. از زمانی که در اردیبهشت 97 دونالد ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌های پیش از توافق هسته‌ای را با شدت بیشتر اعمال کرد تنش میان تهران و واشنگتن نیز تقریبا قدم به قدم افزایش یافته است. این تنش سطوح مختلفی را به خود دیده است، اگرچه همه چیز با ابزارهای اقتصادی آغاز شده اما حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و حتی غذا و دارو را هم به خود مشغول کرده است. این آخری یعنی غذا و دارو اوج مناقشات و اختلافات میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده بوده است، یکی می‌گوید غذا و دارو تحریم نیست و این بخش را مستثنی کرده و دیگری تاکید دارد که همین حوزه غذا و دارو نیز تحریم است. درباره تحریم غذاو دارو به نظر می‌رسد موضوع به گونه‌ای است که هرکدام از طرفین ادله‌ای را مطرح می‌کنند.
> واردات غذا و دارو، با کدام پول؟


اما به هرحال در جدیدترین اظهار نظر در این مورد، بیژن زنگنه گفته که غذا و دارو تحریم است چرا که ما اصلا درآمدی نداریم که با پول آن غذا و دارو بخریم. وزیر نفت به خبرگزاری بلومبرگ گفت:« تاکید می‌کنم این مسئله که دولت آمریکا می‌گوید ایران هیچ محدودیتی برای واردات دارو و غذا ندارد، یک دروغ بزرگ است، زیرا همان‌طور که پیش از این گفتم، با کدام پول؟» او افزود: «ما برای فروش نفت، فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی، آهن و مس با تحریم روبه‌رو هستیم حال چگونه می‌توانیم برای خرید دارو و غذا پول به دست بیاوریم؟ آیا آنها فکر می‌کنند ما میلیاردها دلار سپرده در بانک‌های بین‌المللی داریم و به ما توصیه می‌کنند از آن پول برای خرید دارو و غذا استفاده کنیم؟» او تصریح کرد: «این یک دروغ بسیار بزرگ است و در این وضع آنها نه تنها علیه دولت بلکه علیه مردم ایران کار می‌کنند. آنها دشواری‌های زیادی برای مردم ایران، به‌ویژه مردم فقیر ایران، ایجاد می‌کنند و فکر می‌کنم این مسئله در آینده باید در یک دادگاه بین‌المللی بررسی شود.» در واقع به نظر می‌رسد زنگنه باب جدیدی را درباره حوزه تحریم غذا و دارو باز کرده است.
> کشمکش‌ها بر سر تحریم غذا و دارو
تاکنون برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که غذا و دارو تحریم نیست اما چون تراکنش‌های مالی ایران با دشواری همراه است، تهران نمی‌تواند در این حوزه فعالانه واردات داشته باشد. به عنوان نمونه حدود یک ماه پیش سفارت سوئیس با اعلام اینکه دارو را از طریق مکانیزمی که مجوز آن را از ایالات متحده گرفته به ایران وارد می‌کند در نشستی خبری از داروهایی که به تهران وارد شده رونمایی کرد. مارکوس لایتنر گفته بود: «با بیان اینکه مواد دارویی و غذایی از تحریم‌ها معاف بودند، افزود: با آغاز مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تمایل شرکت‌ها برای پرداخت و کار با ایران سخت شد و روش‌های پرداخت پیچیده شد. برای ایجاد این کانال ما همکاری نزدیکی با طرف‌های ایرانی، سوئیسی و آمریکایی داشتیم.» او افزوده بود: «سه پرداخت از طریق بانکی در ژنو انجام شده است که از اهمیت کلیدی برای این مکانیزم برخوردار هستند. این معاملات شامل تامین داروهای متفاوت از شرکت سوئیسی هستند که ارزش تقریبی آنها حدود ٢.٣ میلیون یورو هست. دو مورد از این موضوعات معامله به ایران رسیده‌اند.» این خبر در همان زمان با واکنش عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه همراه شد که گفت: «دارو و غذا تحریم نبوده است که کانالی برای آن ایجاد کرده و سروصدا برایش ایجاد کنند. از نظر ما این اهمیتی ندارد ولی از همه تلاش‌ها برای کاهش فشار استقبال کرده و آن را مفید می‌دانیم.» در واقع به نظر می‌رسد موضوع تحریم غذا و دارو دارای پیچیدگی‌های بسیاری است و نقل قول و اظهارات درباره آن هم بسیار است. در همین زمینه احمد همتی سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: «بخش عمده‌ای از تحریم‌ها در ارتباط با مسائل پولی و بانکی کشور با سیستم‌های بانکی دنیاست؛ این سیستم بانکی از طریق سوئیفت یا هر عنوان دیگر توسط کشور آمریکا قفل شده و دیگر بخش‌ها از جمله غذا و دارو را تحت تاثیر قرار داده است.» او افزوده: «اگر چه ادعا می‌شود غذا و دارو در لیست تحریم‌های آمریکا نیست، اما مبادلات پولی و بانکی در این بخش مانند سایر بخش‌ها به سختی انجام می‌شود و همین مسئله بر روند تولید دارو در کشور و همچنین واردات مواد لازم برای تولید دارو و تجهیزات پزشکی را دچار مشکل می‌کند.» یا در اظهاراتی دیگر یدالله سهرابی، نماینده داروسازان در شورای عالی نظام پزشکی گفته: « وقتی تحریم بانکی اتفاق می‌افتد خرید دارو و مواد اولیه از خارج باید نقد انجام شود و این مسئله در مواردی باعث کمبود می‌شود و احساس کمبود در بین مردم هم باعث می‌شود تقاضا برای مصرف و انبار دارو بیشتر شود و همین مسئله بر کمبود دارو در کشور دامن می‌زند. وارد‌کنندگان دارو و مواد اولیه و فعالان حوزه تولید و توزیع در تلاش هستند که خدمات مناسبی به مردم داده شود اما تکانش‌های سیاسی و اقتصادی باعث شده مقداری سازمان غذا ودارو و کل سیستم دارویی کشور دچار آسیب شود»
> وزارت نفت، نوک پیکان حمله
اما نکته‌ای که زنگنه به تازگی اعلام کرده در واقع به کاهش درآمدهای ارزی ایران مربوط است که به عنوان منبع اصلی هر نوع وارداتی شناخته می‌شود و طبیعتا در این صورت به حوزه غذا و دارو نیز لطمه می‌زند! درآمدهای نفتی ایران به عنوان قلب تپنده اقتصاد با تحریم‌های ایالات متحده مورد هدف قرار گرفته است. به طوری که فروش نفت از یک طرف و دسترسی به پول حاصل از فروش در درجه بعدی با چالش‌های بسیاری مواجه شده است. به این موضوع باید کاهش قیمت نفت و روند ادامه دار نزولی آن را هم اضافه کنیم. بهار امسال بود که وزیر نفت در سخنرانی خود درباره شرایط تحریم‌ها با تاکید بر این‌که امروز نوک حمله آمریکا به جمهوری اسلامی صنعت نفت است، اظهار کرد: آمریکایی‌ها می‌خواهند دو چیز را از کار بیندازند؛ نخست آنکه باعث شوند یا ایران نفت خود را نفروشد یا از میزان صادرات نفت ایران کاسته شود و دوم آنکه کاری کنند تا نتوانیم پول نفت را جابه‌جا کنیم.» او افزود: «این مسئله مهم است که مردم بدانند در این برهه زمانی بالاترین تحریم‌ها متوجه ما است. من از سال ۱۳۶۲ وزیر بودم و شاهدم هیچ زمانی فشار بر صنعت نفت به اندازه الان نبود.»
> دوگانه نفت و دارو!
اما درباره جنگ فروش و تحریم نفت این پایان کار نبوده و وزارت نفت همچنان تلاش کرده با هر ابزاری که در اختیار دارد مانع از صفر شدن فروش نفت ایران شود. از جمله یک وب‌سایت نفتی، ماه پیش گزارش داد که ایران در ماه ژانویه ٣١ میلیون بشکه نفت به خارج صادر کرده که به معنی صادرات روزانه یک میلیون بشکه است. سمیر مدنی، از موسسان سایت تانکرتراکر به خبرگزاری بی‌ان‌ئی گفته است که این مقدار نفت ایران به کشورهای شرق آسیا و حوزه مدیترانه و خریداران دیگر فروخته شده است. با این حال اظهارات جدید وزیر نفت که گفته با کدام پول غذا و دارو وارد کنیم نشان می‌دهد این وزیر کهنه کار در چه شرایط پیچیده‌ای درحال هدایت یکی وزارتخانه‌ای است که در خط مقدم مقابله با تحریم‌ها قرار دارد. در واقع این صحبت‌های جدید وزیر نفت از آن جهت اهمیت دارد که وزارت خانه او در میدان عمل با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و اگر مثلا وزارت خارجه در محفل‌های دیپلماتیک با تحریم سروکار دارد زنگنه باید در این شرایط درآمد کسب کند تا آنچه اولویت‌های دولت است مدنظر قرار گیرد. به نظر می‌رسد پازل واردات یا تحریم دارو حالا وارد مرحله جدیدتری شده است. مرحله‌ای که دیگر موضوع تنها تحریم بودن یا نبودن دارو نیست بلکه به طور مستقیم موضوع تحریم نفت به عنوان مهمترین منبع درآمدی ایران را نیز شامل می‌شود. در این مورد بیژن زنگنه کار دشواری را در پیش دارد اما تجربه او احتمالا مهمترین شاخصی است که به کمک گرفته خواهد شد تا این دوره پیچیده بگذرد. بیراه نیست که وقتی تابستان امسال معدودی از نمایندگان اصولگرای مجلس موضوع استیضاح وزیر نفت را مطرح کردند، علی ربیعی به عنوان سخنگوی دولت گفت:«موضع دولت در قبال آقای زنگنه این است که ایشان وزیر کارا و کاربلد است و در شرایط تحریم‌ بهترین فرد برای کسب و فروش است.»