تحریم سخت افزاری و نرم افزاری ایران؛ عامل لغو پروازها

آرمان ملي: شرکت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران اعلام کرد که پروازهاي اروپا به دلايل نامعلوم تا اطلاع ثانوي لغو شده و به حالت تعليق درآمده است و همه مردم مي‌توانند جهت استرداد پول بليت پرواز خود اقدام کنند. بسياري از رسانه‌ها در گمانه‌زني‌هاي خود، شيوع ويروس کرونا در ايران را اصلي‌ترين عامل اين اتفاق معرفي کردند اما شواهد موجود نشان مي‌دهد که ضعف نرم افزاري و سخت افزاري ايران که به سبب تحريم‌هاي ايالات متحده به وجود آمده است، عامل اصلي لغو پروازهاي «ايران‌اير» به اروپا بوده است. پايگاه خبري SBS در اين باره گزارش داده است که آژانس ايمني هوانوردي اروپا (EASA) دستور لغو پروازهاي هواپيماهاي جمهوري اسلامي را در آسمان کشورهاي عضو اتحاديه اروپا صادر کرده است. به گزارش اين پايگاه خبري طي روزهاي گذشته سه فروند هواپيماي ايرباس ايراني (يک فروند ايرباس 321 و دو فروند ايرباس 330) در پروازهايي که روزهاي گذشته به اروپا داشته‌اند و بررسي‌هايي که روي آن‌ها صورت گرفته است، نتوانسته‌اند خود را منطبق با استانداردهاي اروپاي ارتقا دهند. اين هواپيماها و ديگر هواپيماهاي ايراني نتوانسته‌اند مجوز پرواز در آسمان اتحاديه را کسب کنند و به همين دليل دستوري که سوم فوريه از سوي آژانس ايمني هوانوردي اروپا (EASA) صادر شده است، اجرايي شد. يکي از کارشناسان صنعت هوايي اما معتقد است که به‌روز‌رساني سيستم «اف‌ام‌اس» هواپيما‌هاي تازه‌خريداري‌شده ايران، عامل بروز اين مشکل شده است. اين سيستم در ناوبري هواپيما کاربرد دارد و نيازمند به‌روز‌رساني است؛ اما به‌روزرساني آن مشمول تحريم‌هاي آمريکاست. ايران‌اير بدون رعايت قوانين کپي‌رايت سيستم‌هاي خود را به‌روز‌رساني کرده و اين رفتار برخلاف استاندارد‌هاي اتحاديه اروپاست. براي همين دچار مشکل تعليق پروازهايش به اتحاديه اروپا شده است. از زمان خروج ايالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک، دولت آمريکا به مرور زمان به سلسله تحريم‌هايي صنايع ايران از جمله صنعت هواپيمايي کشورمان را هدف قرار داد و به دليل اعمال اين تحريم‌ها تاکنون آسيب‌هاي زيادي به شرکت‌هاي ايران وارد آمده است. از عليرضا منظري، معاون سابق سازمان هواپيمايي پرسش کرديم. او دراين‌باره به «شرق» مي‌گويد: هواپيما‌ها و شرکت‌هاي هواپيمايي بايد يک سري استاندارد‌ها را رعايت کنند. اتحاديه اروپا از مدت‌ها قبل با توجه به اينکه شرکت‌هاي هواپيمايي که به اروپا پرواز مي‌کردند اين استاندارد‌ها را رعايت نمي‌کردند، سيستمي را برقرار کرد تا اين مسائل کنترل و بازرسي شود. او ادامه مي‌دهد: اگر هواپيما‌ها ايراد و اشکالي داشتند، موارد را به آن شرکت‌ها مي‌گفت و آن‌ها بايد اين اشکال را رفع مي‌کردند. يکي، دو بار هم به ايران‌اير تذکر داده شد. اين شرکت وقتي به اروپا مي‌رفت، استاندارد‌هايي را که آن‌ها قبول داشتند، رعايت نمي‌کرد و از آن تخطي کرده بود؛ به‌همين‌دليل در بازرسي‌ها از اين شرکت اشکال گرفته بودند. به‌دليل رعايت‌نکردن استاندارد‌ها يک مدت، حدود دو تا سه سال پيش، از پرواز اين شرکت پيشگيري کردند و نگذاشتند هواپيما‌هاي اين شرکت به اروپا سفر کند. منظري بيان مي‌کند: از چند ماه قبل پرواز‌هاي ايران‌اير که به اروپا مي‌رفت، اتحاديه اروپا اشکالاتي را به آن گرفته بود. يک يا دو اشکال به سيستم‌هايي برمي‌گشت که مشمول تحريم بود و طرف اروپايي نمي‌توانست از ايرباس يا شرکت‌هايي که طبق مقررات مي‌توانستند اين خدمات را ارائه کند، اطلاعات را دريافت کند.
کرونا تأثيري داشت؟
دوم مارس بود که دولت سوئد در بيانيه‌اي اعلام کرد که پروازهاي ايراني حق ورود به اين کشور را ندارند. در اين بيانيه تصريح شده بود که شيوع کرونا در پايتخت ايران و عدم وجود کنترل‌هاي لازم بر اين مسأله، سبب شده است که دولت سوئد اين تصميم را اتخاذ کند. ديگر کشورها اما اظهارنظري در اين زمينه نداشته‌‌اند و بدون موضع گيري از کنار آن گذشته‌اند. نماينده سازمان بهداشت جهاني در ايران مي‌گويد اين سازمان تاکنون توصيه‌اي به ديگر کشورها براي لغو پروازها از مبدأ ايران نداشته است. با توجه به بررسي‌هاي به عمل آمده، مشخص است که همانند گذشته که پروازهاي ايران اير به مقاصدي چون پاريس، لندن، آمستردام، استکهلم، رم و وين لغو شده بود، تصميم اخير نيز ناشي از تحريم‌هاي غيرقانوني و يکجانبه ايالات متحده است.