روزنامه ابتکار
1398/10/28
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند اروپا در دو راهی حفظ یا فروپاشی برجام
محمدرضا ستاریدر شرایطی که توافق هسته‌ای به واسطه خروج آمریکا از برجام، بازگشت تحریم‌های یکجانبه علیه ایران و عدم توان اروپایی‌ها به منظور عمل به تعهداتشان در نامتوازن‌ترین وضعیت خود به سر می‌برد، هفته گذشته سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه با فعال کردن مکانیسم ماشه ابعاد جدیدی به موضوع حفظ و تداوم توافق هسته‌ای اضافه کردند.
پیش از آغاز گام پنجم که برنامه هسته‌ای ایران از این پس با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه مواجه نبوده و صرفا بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت، شش دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته بودند که قرار است در ماه ژانویه، تروئیکای اروپا (آلمان، انگلیس و فرانسه) مکانیسم ماشه در برجام را فعال کنند. مکانیسم ماشه جزئی از سازوکار توافق هسته‌ای است که درصورت اجرایی نشدن تعهدات یک طرف، طرف مقابل می‌تواند بخش یا تمامی تعهدات برجامی خود را متوقف کند. بر این اساس طبق بندهای توافق هسته‌ای درصورت عملی نشدن تعهدات هر یک از طرفین برجام، مشکلات از طریق رایزنی‌ها در کمیسیون مشترک برطرف خواهد شد. درصورتی که این مشکلات ظرف مدت 15 روز برطرف نشد یا طرفین تصمیم به تمدید کمیسیون مشترک خواهند گرفت، یا اینکه پرونده به شورای امنیت سازمان ملل متحد موضوع ارجاع خواهد شد.
در همین راستا، هفته گذشته اروپایی‌ها طی بیانیه‌ای با اعلام فعال کردن مکانیسم ماشه، مدعی شدند که ایران با نقض توافق هسته‌ای راهی دیگر برای اروپا باقی نگذاشته است. این موضوع با توجه به اینکه در صورت بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌تواند به فروپاشی نهایی برجام منجر شود، در همان روز با واکنش تند ایران مواجه شد؛ جایی که سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در گفت‌و‌گو با خبرنگاران این اقدام را کاملاً انفعالی و از موضع ضعف کشورهای اروپایی توصیف و تصریح کرد: چنانچه اروپایی‌ها به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره‌مند کردن ایران از آثار لغو تحریم‌ها به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند و یا بخواهند از فرآیند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلا به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است و ایران به هرگونه بدعهدی، سوءنیت و اقدامات غیرسازنده با جدیت و قاطعیت به طور مناسب پاسخ خواهد داد.
اروپا بقایای برجام را فروخت!
در این میان چند روز قبل خبری منتشر شد مبنی بر اینکه ایالات متحده آمریکا، اروپا را به وضع تعرفه برای صادرات خودرو به آمریکا تهدید کرده و از این رو کشورهای اروپایی تحت این فشار ناچار به همراهی با کاخ سفید درخصوص فعال کردن مکانیسم ماشه شده‌اند. در همین رابطه بود که محمدجواد ظریف در پیامی توئیتری به صورت شدید الحن اروپا را خطاب قرار داده و نوشت: سه کشور اروپایی باقی‌مانده برجام را فروختند تا از تعرفه‌های جدید ترامپ رهایی پیدا کنند. دوستان من این کار هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. فقط اشتهای وی را تندتر می‌کنید. قلدر دوره دبیرستان را به خاطر نمی‌آورید؟ اگر می‌خواهید شرافت خودتان را بفروشید به همین مسیر ادامه دهید. ولی برای خودتان موضع برتر اخلاقی و حقوقی قائل نباشید. شما چنین موقعیتی ندارید!
در تازه‌ترین تحولات پیرامون این موضوع و در حالی که بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان به صراحت گفته که از طرح ترامپ به منظور رسیدن به یک توافق جامع با ایران حمایت می‌کند، ظریف روز پنجشنبه با جوزف بورل مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دهلی‌نو هند دیدار کرد و با برشمردن اشتباهات و بی‌عملی اروپایی‌ها در قبال تعهداتشان در برجام، اقدام اخیر سه کشور اروپایی و ادعاهای آنها را مردود خواند. ظریف که پیش از این تصریح کرده بود آینده توافق هسته‌ای به اقدامات اروپا بستگی دارد نه ایران، در دیدارش با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار تصحیح رفتار آنان در قبال ایران و برجام شد.
بورل هم در حالی دوباره تاکید کرده منفعت اروپا در حفظ و تداوم برجام است که پیتراستانو سخنگوی اتحادیه اروپا به خبرگزاری یورونیوز گفته اگر بخواهیم دقیق‌تر درباره واکنش توئیتری وزیر خارجه ایران صحبت کنیم باید بگویم که بار دیگر این موضوع به سه کشور عضو اتحادیه اروپا یعنی بریتانیا و آلمان و فرانسه برمی‌گردد تا ما بخواهیم درباره این موضوع صحبت کنیم. دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا تنها یک هماهنگ کننده برجام است و هیچ قدرت تصمیم گیرنده‌ای دراین‌باره ندارد.
دو راهی اروپا
از همین رو به گفته تحلیلگران به نظر می‌رسد که با توجه به عدم اراده و توان کافی اروپا در مقابله با تحریم‌های آمریکا و نیز همسویی‌های معنادار اخیر سه کشور اروپایی با ایالات متحده در جهت فشار حداکثری بر روی ایران، ممکن است تا یک یا دو ماه آینده ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت منجر به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و نیز فروپاشی برجام شود.
به همین دلیل اکنون اروپا به واسطه این موضوع در یک دو راهی جدی قرار دارد، زیرا ایران مواضع و سیاست خود را در قبال ادامه توافق هسته‌ای به صراحت و از اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرده و اکنون به نظر می‌رسد که توپ نجات برجام در زمین اروپا قرار دارد که یا برای حفظ توافق هسته‌ای تلاش عملی کند و یا اینکه تمامی دستاوردهای میراث دیپلماتیک اروپا در چند جانبه‌گرایی پس از 5 سال به طور کامل از میان رفته و به پیچیده‌تر شدن معادلات جاری بیش از هر زمان دیگری دامن بزند.
سایر اخبار این روزنامه
معاون اول رئیس‌جمهوری در سومین سالگرد آیت‌الله هاشمی:
در چنین شرایطی یاد آیت الله هاشمی زنده میشود
محمد علی وکیلی
طوفانیترین دوهفته تاریخ
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند
اروپا در دو راهی حفظ یا فروپاشی برجام
رهبر انقلاب در خطبه‌های نمازجمعه تهران:
حوادثی تلخ و شیرین و درس‌آموز در این دو هفته برای ما پیش آمد
رئیس‌جمهوری در جمع مدیران بانکی کشور:
وقتی وارد میدان شویم، هم می‌زنیم و هم می‌خوریم
چه عاملی سیل‌ها و آتش‌ها را به جان زمین انداخته است؟
جفای انسان، خشم زمین
