روزنامه ابتکار
1398/10/28
محمد علی وکیلی طوفانیترین دوهفته تاریخ
ملت ایران دو هفته طوفانی را از سر گذراند. سرعت تحولات و حوادث مهم به قدری بود که مجال تحلیل و هضم وقایع را به کسی نمی داد. حوادث بزرگ از پسِ هم بدون وقفه آمدند و به تعبیر رهبری دو هفته طوفانی پشت سر گذاشتیم.اکنون میتوان از «درسهای این دوهفته برای همه» سخن گفت. درسهایی که میتواند نشانه و آینه این چهار دهه هم به شمار آید!
۱- آمریکا سردار شهیر ایرانی را با یک عملیات تروریستی به شهادت رساند. این ترور خلاف همه مقررات بین‌المللی بود. شرارتهای آمریکا اصلاً تازگی نداشت، اما پذیرش رسمیِ مسئولیتِ ترورِ مقام رسمی یک کشور از سوی آمریکا یک اقدام جدید به حساب میآید. آمریکا هیچگاه حاضر نبود چنین چهرهای از خودش را رسماً بپذیرد. این اقدامِ تازه، حتماً تبعات تازهای برای این کشور خواهد داشت. سالهای بعد ابعاد این موضوع روشنتر خواهد شد. ۲- انتقام سریع ما، بمباران دو پایگاه هوایی آمریکا در عراق و اربیل بود. خصوصاً پایگاه الاسد که گفته میشود پهپادی که شهید سلیمانی را ترور کرد از این پایگاه برخاسته بود. این پایگاه، اهمیت راهبردی برای آمریکا داشت. الاسد بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در این منطقه است. هنوز ابعاد خسارات و تلفات این حمله دقیقاً مشخص نشده است.
اهمیت این حمله، بیش از این تلفات است. آمریکا در این سالیان از سوی گروههای شبه نظامی که با آنها درگیر بوده بارها هدف حمله قرار گرفته بود، اما هیچگاه پس از جنگ جهانی دوم، هیچ کشوری به طور رسمی به پایگاه های آمریکا حمله نکرده است. این حمله گویا با اطلاع قبلی بوده، اما با این حال پدافندهای آمریکا نتوانستند جلوی آن را بگیرند. درواقع، مطابق استانداردهای نظامی، ترور سردار سلیمانی (به علت نبود پوشش سنگین امنیتی) دستاورد نظامی چندانی محسوب نمیشود اما برخورد موشکهای ما به پایگاه الاسد دستاورد نظامی مهمی به حساب میآید. دقیقاً به همین دلیل، سناریوی همکاری خود آمریکا با این انتقام از اساس غیرممکن است!
۳- حضور بیمانند مردم در تشییع حاجقاسم و نمایش وحدت زیر تابوت او، پیامهای روشنی از همدلی و انسجام داشت. اما چند اتفاق مهم در همان هنگامه، شوکی بزرگ به همه وارد کرد. در هنگام تشییع جنازه شهیدانِ ترورِ بغداد در شهر کرمان، چند ده نفر از جمعیت حاضر در تشییع جان خود را بر اثر ازدحام جمعیت و بیسامانی از دست دادند. این حادثه به طرز آشکاری نشان داد که تا چه سان رشد ما نامتوازن بوده است. نشان داد تا کجا در امور پیشپاافتاده حکمرانی پایمان میلنگد. این حادثه در همان بعدازظهرِ تشییع، شکوه حضور مردم را در کاممان تلخ کرد.
۴- فردای آن روز در هنگام بمباران پایگاه الاسد، یک پدافند هوایی ما، به اشتباه هواپیمای مسافربری را هدف قرار میدهد و جان دهها نفر بیگناه به طرز دلخراش و تاسفباری گرفته میشود. این حادثه حتماً از ایرادهای جدی در پدافند نیروی هوایی ما حکایت می‌کند. فهم دقیق این اشتباه بزرگ و مهلک در گفتمان نظامی، از عهده من خارج است. کارشناسان نظامی باید ابعاد دقیق این مسئله و اشتباه بزرگ را مشخص کنند، اما بازتاب اجتماعی آن حاوی پیامهای جدی بود.
۵- سیل سیستان نیز داغ دیگری بود میان این همه حوادثِ داغ. حوادث سیستان بار دیگر، تبعیض تاریخی در توزیع منابع، بحران در مدیریت بحران، آسیبپذیری ما در حوزههای مختلف و عدم وجود پدافندهای مدیریتی و... را عیان کرد. سیستان نگذاشت نمِ چشمانمان تا پایان این دوهفته خشک شود.
۶- فهم حضور مردم در تشییع شهید سلیمانی ابعاد متفاوتی دارد، اما یکی از پیامهای آن بهدرستی توسط رهبر انقلاب تصویر شد: «تمایل باطنی ملت به راه امام». با وجود تغییرات اجتماعی بنیادین در این چهلسال، اما همچنان راه اصیلِ مقاومت در نظر مردم جذاب است. علتش هم این است که ملت در سیمای سلیمانی، تصویرِ انسانیِ مقاومت را دیدند. همان تصویری که رهبری در ترسیم اهداف انسانی سپاه قدس در نمازجمعه دیروز نشان داد. واضح است که این تصویر چه اندازه با آنچه امثال حسن عباسی میگویند فاصله دارد. تحدید تشییع ملّی به میتینگ جناحی توسط عدهای و قرائت غیروحدتبخشِ برخی از رسانههای رسمی، سهم مهمی در فشردنِ فنرِ خشم معترضانی داشت که ابتدای هفته گذشته در اعتراض به ماجرای هواپیمای اکراینی به خیابان ریختند. از نظر من اقلیتی که علیه جهانگیری شعار دادند لبه قیچیای هستند که با لبه دیگرش اهانت به عکس حاجقاسم شد. خوانش سیاهوسفید از جامعه، از واقعیت جامعه ما بسیار دور است. این خوانش در بطن خودش خشونتی دارد که اکنون در خیابانها و فضای مجازی آثارش را میتوانیم مشاهده کنیم. مصادره کردنِ کنشهای اجتماعیِ این روزهای ایران، کاری است که امروز پارهای از رسانههای مدعی انقلابیگری به همراه رسانههای اپوزیسیون سخت نظام، به آن اشتغال دارند. فهم این کنشها در پرتو این مصادرات، تنها بر دامنه سوءتفاهمات خواهد افزود.
سایر اخبار این روزنامه
معاون اول رئیس‌جمهوری در سومین سالگرد آیت‌الله هاشمی:
در چنین شرایطی یاد آیت الله هاشمی زنده میشود
محمد علی وکیلی
طوفانیترین دوهفته تاریخ
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند
اروپا در دو راهی حفظ یا فروپاشی برجام
رهبر انقلاب در خطبه‌های نمازجمعه تهران:
حوادثی تلخ و شیرین و درس‌آموز در این دو هفته برای ما پیش آمد
رئیس‌جمهوری در جمع مدیران بانکی کشور:
وقتی وارد میدان شویم، هم می‌زنیم و هم می‌خوریم
چه عاملی سیل‌ها و آتش‌ها را به جان زمین انداخته است؟
جفای انسان، خشم زمین
