عذرخواهی روزنامه‌ها از مردم

بخش خبری: یک روز پس از اعلام توضیحاتی مبنی بر شلیک غیرعمد به هواپیمای اوکراینی و سقوط آن که منجر به کشته شدن بیش از 170 تن شد، بر صفحه اول روزنامه‌های یکشنبه ـ 22 دی‌ماه ـ عباراتی چون «عذرخواهی به پیشگاه ملت»، «خطای نابخشودنی»، «...اصرار بر پنهان‌کاری»، «عذرخواهی، استعفا و جبران»، «احقاق حقوق جانباختگان» و «مجازات مقصران حادثه تلخ سقوط هواپیمای بوئینگ» نقش بست.
در این میان برخی از روزنامه‌ها هم با انتشار مطالبی، ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی، نسبت به انتشار اخبار نادرست پس از سقوط این هواپیما از مردم ایران عذرخواهی و عنوان کردند که پیگیر مطالبات و احقاق حقوق خانواده‌های داغدار خواهند بود.
روزنامه ایران با درج عبارت درشت «نابخشودنی» بر صفحه‌ای سیاه بر لزوم پیگیری کوتاهی‌ها و مراقبت از عدم تکرار تاکید کرده است. این روزنامه افزود: ما شرمساریم؛ شرمسار از اینکه نظام رسانه‌ای چنین خوار شده که سه روز حقیقت از آن مخفی مانده؛ گرچه ما هم در تمنای حقیقت سقوط بودیم اما دریغ از اینکه ما هم محرم جمع باشیم؛ اینکه اعتماد کردیم به آرای رسمی و رسانه‌ای داخلی که اصابت موشک به هواپیمای مسافربری را رد می‌کردند و ته دلمان خوش بود ـ و چه خوش بودیم ـ که حقیقت همان‌ است که به ما می‌گویند و ما به مردم می‌گوییم.
نظام رسانه‌ای کشور رخت عزا پوشید؛ ما که در وطن خویش غریب ماندیم، در روزنامه گریستیم و نگاه ناباور مردم را نگریستیم که شما هم نمی‌دانستید؟ پدافند دیگری تمام حیثیت و اعتبار ما را نشانه رفت؛ پدافند نامحرم انگاشتن‌مان. حتی باور نمی‌کنیم که مکذبان قاطع اصابت موشک، واقعاً خود نیز بی‌خبر بودند یا...؟ این همه نوشته بودیم از بحران اعتماد عمومی، آخر دیدیم که چگونه دامان‌مان را گرفت و با ناباوری صبح شنبه با درد به روزنامه آمدیم؛ برای رساندن کدام پیام؟ شنیدن کدام حرف؟ دادن کدام خبر؟ گفت‌وگو از مرگ اعتماد است و سیه‌پوشی حقیقت.»


صدای اصلاحات از دیگر روزنامه‌هایی است که با انتخاب تیتر یک «عذرخواهی به پیشگاه ملت» برای انتشار اخبار روزهای گذشته و نقل قول اخبار نادرست از برخی مسئولان، از خوانندگانش عذرخواهی کرده است.
مدیر مسئول روزنامه صدای اصلاحات، در صفحه اول روزنامه خود در 22 دی ماه ضمن عذرخواهی در یادداشتی آورده است: «ملت شریف ایران روزنامه صدای اصلاحات ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار هواپیمایی اوکراینی بابت انتشار اخبار دروغ که از زبان برخی مسئولان گفته شد و از جانب آنان مطالبی در روزنامه عنوان شد از همه آحاد ملت شریف ایران عذرخواهی می‌نماید. روزنامه اصلاح صدای اصلاحات از امروز پیگیر مطالبات این خانواده‌های داغدار خواهد بود.»
روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: متاسفانه مسئولان مربوطه با سکوت 76 ساعته خود و کوتاهی در توضیح و اطلاع‌رسانی صحیح، زمینه را برای یک ناباوری افکار عمومی فراهم کردند و جامعه را در حیرت فرو بردند. دست‌اندرکاران بپذیرند که کوتاهی آنها در اطلاع‌رسانی و باز گذاشتن راه برای اطلاع‌رسانی‌های غلط، غیرقابل توجیه است.
اعتراض عمومی به این کوتاهی که از صبح دیروز جامعه را فراگرفته باید درسی باشد برای دست‌اندرکاران که از این پس مرتکب چنین کوتاهی‌هائی نشوند، کوتاهی‌های تاثیرگذاری که به اعتبار رسانه‌ها هم لطمه وارد کرد هرچند رسانه‌ها به مسئولین اعتماد کردند و مطالب آنها را منتشر ساختند. ما به عنوان روزنامه جمهوری اسلامی از مخاطبان خود و از عموم مردم شریف ایران به خاطر مطالبی که به نقل از مسئولین منتشر کردیم و جمع‌بندی آن را در قالب تیتر اول دیروز عرضه نمودیم عذرخواهی می‌کنیم.
پیشنهاد ما به کلیه مسئولین و دست‌اندرکاران اینست که برای جلب اعتماد مردم و افکار عمومی، اقدام به عذرخواهی‌ نمایند، افراد قاصر استعفا بدهند، افراد مقصر به قانون سپرده و مجازات شوند. این اقدامات باید هرچه سریع‌تر صورت بگیرند و مانند بسیاری از موارد گذشته به دست فراموشی سپرده نشوند.
روزنامه «هفت صبح» نیز با انتشار یادداشتی با عنوان «ما را ببخشید» نسبت به انتشار اخبار نادرست در چند روز گذشته عذرخواهی کرده است.
مدیرمسئول هفت صبح، در یادداشتی آورده است: «ببخشید که کارمان را در این حوزه در عرصه خبررسانی و شفاف‌سازی حقیقت خوب انجام ندادیم. تلاش کردیم. اما نشد. ایراد اصلی از خود ما بود. ببخشید ما را. ببخشید ما را که به‌رغم بعضی حدسیات و شواهد، به حرف‌ها و توجیهات مقامات هواپیمایی اعتماد کردیم
روزنامه فرهیختگان نیز در بخشی از یادداشت خود با عنوان «مردم همان مردمند، رسانه‌ها را نکُشیم» این چنین آورده است: عقیم‌سازی رسانه‌های رسمی و از مرجعیت انداختن آنها هم در آن حوادث موثر است، گفتیم که نوع نگاه‌ها به رسانه، آمدنیوزساز و فیک‌نیوزساز است و رسانه‌های رسمی را می‌کشد. آن زمان فقط حوادث بنزینی و نامحرم انگاشتن رسانه‌های رسمی را دیده بودیم و خیال می‌کردیم آنجا آخر خط کشتار رسانه‌هاست چون اوضاع این روزها را ندیده بودیم و نمی‌دانستیم قرار است در این جنگ نرم موشک‌های نقطه‌زن رسانه‌ای را به دست خودمان دپو کنیم. چون نمی‌دانستیم که قرار است در مقابل کارگران روزمزد رسانه‌ای پمپئو در بی‌بی‌سی و ایران‌اینترنشنال و... خلع سلاح بشویم.»
روزنامه همشهری از یک بهت اجتماعی و سوگ عمومی نسبت به پذیرش اشتباه و تاخیر در اعلام خبر دلیل سقوط هواپیمای اوکراینی گزارش داده است.
جهان صنعت تیتر «اصرار بر پنهان‌کاری» را برای عذرخواهی انتخاب و به این جمله از سردار حاجی‌زاده اشاره کرده است که «آرزوی مرگ کردم».
روزنامه صبح ایران «دنیای اقتصاد» با یادآوری آنچه مطالبه عمومی عنوان کرده، خواهان مجازات مقصران شده است. این روزنامه در همین ارتباط تیتر یک «شوک دوم یک سقوط» را برگزیده است.
روزنامه شرق نیز در مطلبی با عنوان سخنی با مخاطبان نوشت: پرواضح است «شرق» براساس وظیفه ذاتی اطلاع‌رسانی و اصل صداقت با مخاطبان، آنچه را به صورت رسمی یا در دیدگاه‌های کارشناسی عنوان می‌شد، در حد توان بازتاب داده و در‌عین‌حال با پرداخت کاملا پررنگ در صفحه اول و صفحات مختلف روزنامه به موضوع، تشخیص مهم‌ترین موضوع خبری روز را درباره این رویداد تلخ داشت. باز هم ضمن همدردی با بازماندگان این حادثه و همه ملت ایران و سایر کشورهای جهان، از اینکه به دلایلی امکان ارائه بسته‌های خبری و تحلیلی بیش از آنچه انجام شد وجود نداشت، از مخاطبان خود پوزش می‌خواهیم.
روزنامه شهروند با تیتر محکمه افکار عمومی نوشت: در فاجعه هدف قرار گرفتن هواپیمای خطوط هوایی اوکراین در تهران، در جریان اشتباه و قصور پدافند ‏هوایی سپاه پاسداران، ما روزنامه‌نگارها هم محکوم هستیم. ما محکوم هستیم چون به برخی بیانیه‌ها اعتماد ‏کردیم. ما محکوم هستیم چون هم‌زمانی سقوط این هواپیما را با حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی ‏در عراق جدی نگرفته و باور نکردیم. ما محکومیم چرا که آن‌طور که بایسته و شایسته است و حرفه‌‌مان ایجاب ‏می‌کند از جانب خانواده‌های هم‌وطنانی که در این هواپیما بودند، پرسش‌گری و مطالبه‌گری نکردیم.
روزنامه‌هایی هم عذرخواهی نکردند
برخی روزنامه‌ها از درج عذرخواهی خودداری کردند و برای نوع اطلاع‌رسانی مربوط به فاجعه سقوط هواپیمای مسافری اوکراین در کشورمان اهمیتی قائل نشدند.