روزنامه خراسان
1398/10/22
تلخ‌تر از تلخ
سه روز پس از سانحه غمبار هواپیمای خطوط هوایی اوکراین و پس از یک هفته عزاداری مردم در سوگ شهید سلیمانی، روز گذشته جزئیات جدید و تلخی درباره علت سانحه این هواپیما مبنی بر بروز خطای انسانی غیرعمد در سامانه پدافندی ناشی از شرایط جنگی در منطقه و شلیک موشک به سمت این هواپیمای مسافری منتشر شد که مردم را بار دیگر به شوک فرو برد و به سرعت به خبر اول تقریبا همه رسانه های جهان تبدیل شد. سانحه همزمان با حمله موشکی این سانحه بامداد چهارشنبه و ساعاتی پس از آن رخ داد که نیروی هوافضای سپاه در انتقام از ترور شهید قاسم سلیمانی به پایگاه «عین‌الاسد» آمریکا، حمله موشکی کرد. حدود چهار ساعت پس از این حمله در ساعت 6:12 بامداد، هواپیمای بوئینگ 800-737 دارای 167 مسافر و 9 نفر خدمه پروازی متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین با شماره پرواز 752 از فرودگاه امام خمینی (ره) به مقصد کی یف پرواز کرد اما پس از قطع ارتباطات با بخش کنترل ترافیک در ساعت 6:18 در حوالی صبا شهر از توابع استان تهران سقوط کرد و همه سرنشینان آن جان باختند. حدود 140 مسافر این پرواز ایرانی بودند. در سه روز گذشته با این که شایعاتی مبنی بر احتمال هدف قرارگرفتن این هواپیما توسط سامانه پدافندی مطرح می شد، اما مقامات ایران با رد این موضوع آن را ناشی از نقص فنی هواپیما می دانستند. با این حال تحقیقاتی در ستاد کل نیروهای مسلح درباره این اتفاق «مستقل از سازمان هواپیمایی کشوری» درجریان بوده و آن طور که فارس گزارش داده «صبح جمعه در فاصله کمتر از 48 ساعت پس از این اتفاق، با محرز شدن خطای انسانی برای فرماندهان ارشد نظامی کشور، رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور در جریان موضوع قرار می گیرند.» در پی این موضوع «رهبر معظم انقلاب به محض اطلاع از خطای فاجعه‌بار صورت گرفته در سامانه پدافند کشور، ظهرجمعه دستور تشکیل فوری جلسه شورای عالی امنیت ملی و بررسی موضوع را صادر و تاکید می کنند به محض اتمام بررسی در جلسه شورای عالی امنیت، اصل حادثه و نتایج بررسی‌ها، صریح و صادقانه از سوی نهادهای ذی ربط به اطلاع مردم رسانده شود.» در پی این دستور ستاد کل نیروهای مسلح صبح دیروز در اطلاعیه ای، به صورت شفاف درباره این موضوع تلخ و خطای فاجعه بار به مردم گزارش داد. بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح و عذرخواهی از مردم به گزارش تسنیم در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح آمده است: «درپی تهدیدهای رئیس جمهور و فرماندهان نظامی آمریکای جنایتکار مبنی بر هدف قرار دادن تعداد زیادی از اهداف در خاک جمهوری اسلامی ایران در صورت انجام عملیات متقابل و نظر به افزایش بی‌سابقه تحرکات هوایی در منطقه، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به‌منظور پاسخ گویی به تهدیدات احتمالی در بالاترین سطح آماده‌باش قرار گرفتند و... در ساعاتی پس از انجام عملیات موشکی، پروازهای جنگی نیروهای تروریست آمریکایی در پیرامون کشور افزایش یافت ... که موجب حساسیت بیشتر در مجموعه‌های پدافند هوایی شد». در این بیانیه تصریح شده است: «در چنین شرایط حساس و بحرانی، پرواز شماره 752 خطوط هوایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی(ره) حرکت کرده و درهنگام چرخش، کاملاً در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به‌صورت غیرعمد، هواپیمای مذکور هدف اصابت قرار گرفته که متأسفانه موجب به شهادت رسیدن جمعی از هموطنان عزیز و جان باختن تعدادی از اتباع خارجی می شود.» ستادکل نیروهای مسلح در این بیانیه ضمن عذرخواهی به‌خاطر خطای انسانی پیش‌آمده و عرض تسلیت و اظهار همدردی با خانواده‌های داغدار هموطن و جان‌باختگان اتباع سایر کشورها خطاب به مردم اطمینان داده است که «با پیگیری انجام اصلاحات اساسی در فرایندهای عملیاتی در سطح نیروهای مسلح امکان تکرار این گونه خطاها را غیرممکن ساخته و بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیروهای مسلح معرفی نماید تا با خطاهای انجام شده برخورد قانونی شود». رئیس جمهور: این حادثه دردناک موضوعی نیست که به‌سادگی بتوان از کنار آن گذشت همچنین به گزارش تسنیم، پس از بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح، حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور نیز دربیانیه ای با اعلام این که «ساعاتی قبل از نتیجه تیم تحقیقاتی ستادکل نیروهای مسلح مربوط به سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی مطلع شدم» خطاب به مردم گفت: «در فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی و به‌منظور دفاع در برابر حملات احتمالی ارتش آمریکا، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در آماده‌باش صددرصد قرار داشتند که متأسفانه خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد و ده ها انسان بی‌گناه قربانی شدند». وی باابراز تاسف از این «اشتباه فاجعه‌بار» و تاکید بر انجام اقدامات لازم برای جبران، همدردی و دلجویی خانواده های جان باختگان، تاکید کرد: این حادثه دردناک موضوعی نیست که به‌سادگی بتوان از کنار آن گذشت. باید تحقیقات تکمیلی برای شناسایی کلیه علل و عوامل این فاجعه ادامه یافته و مسببین این اشتباه نابخشودنی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و نتایج به استحضار ملت شریف ایران و خانواده‌های قربانیان برسد. همچنین ضرورت دارد برای رفع نقاط ضعف سامانه‌های پدافندی کشور، ترتیبات و تمهیدات لازم اتخاذ گردد تا هرگز چنین فاجعه‌ای تکرار نشود.» دستور رئیس قوه قضاییه برای تسریع در اقدامات قضایی حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی همچنین به گزارش میزان، آیت‌ا... سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه نیز طی دستوری به رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح، ضمن اعلام تسلیت مجدد به بازماندگان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، جمع آوری مستندات و اقدامات قضایی مربوط به این حادثه دلخراش را مورد تاکید قرار داد. در دستور رئیس دستگاه قضا آمده است: «با عنایت به بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در خصوص حادثه تأسف بار سقوط هواپیمای اوکراینی که منجر به شهادت و جان باختن تعدادی از هموطنان و اتباع برخی کشور‌های دیگر شده است ضمن تسلیت مجدد به خانواده‌های داغدار، بدین وسیله مقرر می دارد: سازمان قضایی نیروهای مسلح در اسرع وقت با دریافت و جمع آوری مستندات مربوط به ستاد کل نیروهای مسلح، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سازمان هواپیمایی کشور و اخذ توضیح از مقامات مسئول مطلع، نسبت به شناسایی واقعیت قضایی مقصرین بروز این حادثه ناگوار اقدام و برابر ضوابط و مقررات قانونی رسیدگی و نتیجه را به صورت مستمر به این جانب منعکس نمایند.» حاجی زاده : بعد از شنیدن این خبر آرزو ی مرگ کردم در این میان یکی از مهم ترین گزارش ها را سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوا فضای سپاه درحالی به مردم ارائه کرد که در همان ابتدای گزارشش گفت: «بعد از شنیدن این خبر در غرب کشور پس از اجرای عملیات نظامی علیه پایگاه های آمریکایی و زمانی که اطمینان پیدا کردم که این اتفاق افتاده، آرزوی مرگ کردم. ما یک عمر خودمان را پیش مرگ مردم کردیم و امروز هم آبروی مان را با خدا معامله می‌کنیم و در شرایط سخت مقابل دوربین ها حاضر می‌شویم. بررسی‌ها و ارزیابی این حادثه توسط ستادهای بالاتر و مجموعه قوه قضاییه انجام میشود و همین ابتدای صحبت عرض کنم که ما گردنمان از مو باریک‌تر است. همه مسئولیت این کار را می‌پذیریم و هر تصمیمی که مسئولان بگیرند مطیع آن هستیم.» به گزارش باشگاه خبرنگاران، حاجی زاده با اشاره به شرایط جنگی منطقه تصریح کرد: بیش از یک هفته شرایط و التهابات منطقه و احتمال درگیری نسبت به سال های گذشته شاید از ابتدای انقلاب بی سابقه و احتمال درگیری بالا بود. به خصوص که آمریکایی‌ها اعلام کرده بودند ۵۲ نقطه در ایران را می‌زنند. برای همین همه یگان‌های آفندی و پدافندی در آماده باش صددرصد بودند.وی افزود: «در این شرایط تعدادی از سامانه‌های پدافندی به رینگ پدافند تهران اضافه شد. یعنی اولین سامانه‌هایی که در محدوده غرب تهران مستقر میشود، این حادثه توسط آن رقم خورده است. او یادآورشد: در مراحل مختلف چندین بار به سامانه‌ها از جمله همین سامانه که درگیر شده توسط شبکه یکپارچه (پدافندی) اعلام میشود، موشک‌های کروزی به سمت کشور شلیک شده است... در واقع سامانه ها در بالاترین سطح آمادگی قرار داشتند و کافی بود شاسی را فشار دهید. به آن ها گفته شده کروزها شلیک شده و در مسیر است و این سامانه درگیر شده و شلیک موشک داشته است.» فرمانده هوافضای سپاه با اشاره به مصاحبه ای که با اپراتور این سامانه انجام شده است افزود: این اپراتور اظهار می‌کند که ما چندین بار درخواست کردیم که فضای کشور از پروازها متوقف شود و به اصطلاح (CLEAR) شود که در شرایط «سه-سه» طبیعی است که درخواست شود. حاجی زاده در تشریح این اتفاق فاجعه بار نیز گفت: زمانی که هواپیما از فرودگاه بلند می شود به سمت سامانه می‌رود و با توجه به اطلاعاتی که به اپراتور داده بودند که وضعیت جنگی است و موشک کروز شلیک شده است وی، این را کروز تشخیص می دهد. او موظف بود در این شرایط تماس و تاییدیه بگیرد و خبط این اپراتور هم از همین نقطه است. اما در این شرایط ظاهرا سیستم ارتباطی اش با اختلال مواجه بود. حالا یا سامانه جمینگ (جنگ الکترونیکی توسط دشمن) باعث شده یا شبکه شلوغ بوده به هر ترتیب نمی‌تواند ارتباط بگیرد. در این شرایط ۱۰ ثانیه فرصت داشت تصمیم بگیرد می‌توانست بزند و می توانست نزند در این شرایط متاسفانه این تصمیم بد را می گیرد و موشک شلیک میشود و هواپیما هدف اصابت قرار می‌گیرد. سازمان هواپیمایی کشوری از این حادثه اطلاعی نداشتند فرمانده هوا فضای سپاه با دفاع از عملکرد سازمان هواپیمایی کشور اظهار کرد: عزیزان سازمان هواپیمایی کشوری از این مسئله دفاع می‌کردند و می‌گفتند که این حادثه به خاطر اصابت موشک نیست. آن ها براساس دانسته‌های خود عمل می‌کردند و از این حادثه اطلاعی نداشتند. بنده صبح چهارشنبه از این مسئله مطلع شدم و به مسئولان اطلاع دادم حاجی‌زاده ادامه داد: بنده صبح چهارشنبه از این مسئله مطلع شدم و به مسئولان اطلاع دادم. من در غرب کشور بودم. بلافاصله به تهران آمدم و گفتم احتمالا هواپیمای خودی را زده‌ایم. وقتی به تهران رسیدم دیدم ستاد کل هیئتی را برای بررسی این حادثه تشکیل داده و این تیم و کسانی را که در این قضیه دخیل هستند در قرنطینه قرار داده است. یعنی نمی‌شد چیزی را به دیگران بگوییم. دلیل آن که اطلاع‌رسانی درباره این حادثه چند روز طول کشید، برای نگفتن و پنهان کردن ماجرا نبود بلکه روال این است. حاجی‌زاده در خصوص رد اصابت موشک به هواپیما از سوی مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری گفت: این عزیزان براساس دانسته های خود عمل می‌کردند. آن ها مقصر نیستند ما مقصر هستیم. هواپیما در مسیر خود بوده است. اگر گناهی بوده، عناصر ما خبط و خطا کردند و ما باید پاسخ‌گو باشیم. چرا در پی حمله موشکی پرواز درآسمان ایران ممنوع نشد؟ حاجی زاده در پاسخ به سوالی درباره علت عدم اعلام ممنوعیت پروازهای مسافری و تجاری در هوای کشور گفت: من نمی‌خواهم کسی را متهم کنم، ما این جا اطلاع رسانی انجام می‌دهیم تا گروه هایی که مسئول هستند، این مسئله را بررسی و رسیدگی کنند. بعد از بررسی توسط آن‌ها می‌توان متهم را مشخص کرد. وی افزود: از دید من در شرایط جنگی، باید از سوی مسئولان ذی‌ربط ممنوعیت پرواز اعلام می‌شد اما به هر ترتیب اتفاق نیفتاد. حاجی زاده با تاکید بر نقش نهادهای نظامی در وقوع این فاجعه گفت: مشکل عدم اعلام ممنوعیت پرواز به بخش هوانوردی بر نمی گردد و هر خطا و مشکلی بوده در مجموعه نیروهای مسلح است. بخش دولتی، کشوری و شرکت فرودگاه ها هیچ تقصیر و قصوری ندارند. وی خاطر نشان کرد: این کار وظیفه ما هم نبوده است. مسئول این موضوع افراد دیگری بوده اند و آن ها باید مدیریت می کردند. همان طور که در آن شب من در غرب کشور عملیات ضربات موشکی را فرماندهی و شرایط را کنترل می کردم، در این بخش هم عزیزان دیگری مسئول بودند و آن ها باید این اقدامات را انجام می دادند. منتها این زمینه فراهم شد تا این فرد، این خطای بزرگ را انجام و متاسفانه این حادثه رخ بدهد. فرمانده هوا فضای سپاه با بیان این که این حوادث، هزینه شیطنت‌ها و اقدامات آمریکا در منطقه است، یادآور شد: آن شب آمادگی حمله همه‌جانبه را داشتیم. من آن شب در غرب کشور بودم. احتمال شلیک موشک کروز و ورود هواپیمای جنگنده را داشتیم و آماده درگیری همه جانبه بودیم ولی به خاطر تصمیم‌گیری عجولانه یک فرد، شاهد این حادثه بودیم. خبر مرتبط دستور رهبر انقلاب برای پیگیری کوتاهی های احتمالی در حادثه دردناک هواپیمای اوکراینی در پی نتایج تحقیقات ستاد کل نیروهای مسلح درباره سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی با ابراز همدردی عمیق و مجدد با خانواده‌های داغدار، ستاد کل نیروهای مسلح را مأمور پیگیری کوتاهی‌ها یا تقصیرهای احتمالی در این حادثه و مراقبت برای عدم امکان تکرار چنین سانحه‌ای کردند. براساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا... خامنه‌ای (Khamenei.ir) متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: «بسم ا... الرحمن الرحیم .با اطلاع از نتایج تحقیقات ستاد کل درباره حادثه هواپیمای مسافربری اوکراینی و اثبات دخالت خطای انسانی در آن، مصیبت درگذشت جان‌باختگان این حادثه اندوه‌بار برای این جانب بسیار سنگین‌تر شد. لازم می‌دانم اولاً به خانواده‌های معظم این عزیزان بار دیگر همدردی عمیق و تسلیت صمیمانه خود را ابراز کنم و از خداوند متعال برای آنان بردباری و آرامش روحی و قلبی تمنا نمایم. ثانیاً به ستاد کل نیروهای مسلح مؤکداً درباره پیگیری کوتاهی‌ها یا تقصیرهای احتمالی در این حادثه دردناک سفارش کنم. ثالثاً مراقبت و پیگیری‌های لازم برای عدم امکان تکرار چنین سانحه‌ای را از مدیران و مقامات ذی‌ربط مطالبه نمایم. پروردگار عزیز و کریم به درگذشتگان لطف و رحمت و به داغداران صبر و اجر عنایت فرماید. سیدعلی خامنه‌ای ۲۱ دی ۱۳۹۸»
سایر اخبار این روزنامه
