روزنامه ابتکار
1398/10/08
داعش در آستانه سال نو میلادی چه پیامی مخابره کرد؟ افزایش حوزه نفوذ پس از شکست سرزمینی
محمدرضا ستاریروز گذشته پس از انفجار مرگبار در سومالی که منجر به کشته شدن بیش از 90 نفر شد، شاخه داعش در غرب آفریقا روز جمعه با انتشار ویدئویی از اعدام 11 مسیحی در انتقام کشته شدن ابوبکر البغدادی رهبر این گروه خبر داد. سایت اعماق وابسته به داعش در این ویدئو اعلام کرد که این اقدام پیامی به مسیحیان سراسر جهان در آستانه سال نو میلادی است تا بدانند جنگجویان داعش مترصد انتقام کشته شدن رهبر خود هستند.
پیش از این نیز طی روزهای قبل داعش که فعالیت خود را در آفریقا گسترش داده است، تنها در نیجریه با حمله به یک روستای مسیحی‌نشین چندین نفر را به قتل رسانده و هفته گذشته هم با حمله به یک پایگاه نظامی 15 نفر را کشته و زخمی کرده‌اند. همزمان با این اتفاقات داعش همچنین مسئولیت حمله به یک پایگاه نظامی در شمال بورکینافاسو را نیز بر عهده گرفته است؛ حمله‌ای که پس از ساعت‌ها درگیری، بیش از صد نفر کشته و زخمی برجا گذاشته است.
از سال گذشته و در حالی که آخرین سنگر خلافت سرزمینی داعش در روستای باغوز سوریه سقوط کرد و بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی از پایان داعش سخن گفتند، تحلیلگران ضمن هشدار نسبت به پوست‌اندازی این گروه، معتقد بودند که داعش با پایان خلافت سرزمینی نه تنها نابود نمی‌شود بلکه با تغییر تاکتیکی معنادار مبادرت به توسعه میدان عملیات خود نیز خواهد کرد.
بررسی روند شکل‌گیری، اقدام و حیات داعش در طول پنج سال گذشته نشان داده که این گروه با بهره‌گیری منحصر به فرد از ابزار مدرن به جنگ دنیای نوین شتافته است. از استفاده حداکثری از فضای مجازی و نیز سیستم‌های پیچیده اطلاعاتی گرفته تا جذب جوانانی از قلب اروپا که به راحتی برای داعش حاضر به فدا کردن جان خود بودند، نشان داده که این گروه به گفته امرسون، در دل مناسبات درهم تنیده جهانی به شیوه عجیبی در همسایگی همگان به سر برده و با توجه به این‌که اینترنت و فضای مجازی بزرگ‌ترین پشتیبان آن است، نه تنها عملاً نفی و طردش میسر نخواهد بود، بلکه به فاصله یک کلیک با سربازان خود فاصله دارد.
گسترش میدان عملیات
در همین راستا، هرچند ابوبکر البغدادی رهبر داعش نیز توسط نیروهای آمریکایی اخیراً کشته شده و هنوز هم مشخص نیست که آیا عبدالله قرداش جانشین نهایی او خواهد بود، اما فعالیت‌های داعش نشان داده که تاکتیک کنونی آنها کشاندن درگیری و ناامنی در مناطق مختلف جغرافیایی است. این گروه اکنون در افغانستان و آسیای مرکزی به میزان قابل توجهی فعال است. در دل خاورمیانه و در عراق و سوریه نیز هرچند هسته‌های این گروه تضعیف شده، اما اخیراً اخباری مبنی بر مبادرت حمله این گروه به سامرا در عراق به گوش می‌رسید. از سوی دیگر اکنون به نظر می‌رسد که شمال آفریقا نیز از جمله مکان‌های مهم فعالیت‌های داعش به شمار می‌رود. این منطقه به واسطه شرایط ویژه‌ای که اکنون در آن به سر می‌برد، مکان مناسبی برای پنهان شدن و تجدید ساختار مجدد داعش است؛ به طوری که لیبی از جمله مناطقی است که سرمایه‌گذاری زیادی از سوی داعش در آن صورت گرفته و جنگ داخلی در این کشور شرایط مناسبی را حتی برای جذب سربازان جدید برای این گروه فراهم آورده است. اخیراً گاردین گزارش داده بود که نزدیک به سه هزار سرباز مزدور سودانی در لیبی مشغول جنگ هستند و از آنجا که جایگاهی نیز در کشور خود ندارند، علاوه بر جنگ، به قاچاق انسان نیز مبادرت می‌کنند. از همین رو کارشناسان معتقدند که همین سربازان طعمه‌های مناسبی برای جذب در گروه داعش هستند.
همچنین نیجریه، مالی، سومالی و بورکینافاسو نیز از جمله مناطقی هستند که پس از شکست سرزمینی داعش در عراق و سوریه به تهدیدی علیه آفریقای غربی و نیز شمال شرقی این قاره بدل شده‌اند. این گستردگی پهنه عملیاتی به گروه داعش امکان می‌دهد دقیقاً مطابق با برنامه اصلی خود یعنی ایجاد ناامنی و تخلیه ظرفیت‌ها حرکت کند. علاوه بر این چنین وسعتی از مناطق عملیاتی داعش باعث میشود که برخورد یکپارچه با آنها نه تنها بسیار دشوار شده، بلکه با هزینه‌های زیادی توام باشد.
در همین رابطه است که روزنامه واشنگتن پست اخیراً در گزارشی ضمن هشدار نسبت به خطر احیای مجدد داعش نوشته است: با امتناع بسیاری از کشورهای غربی درخصوص بازگشت شهروندان داعشی به کشورهای‌شان، اکنون غرب و اروپا در یک دوراهی قرار گرفته است. زیرا از یک سو این شهروندان را خطری علیه امنیت خود می‌دانند و از سوی دیگر بنابر پیچیدگی‌هایی که اکنون در شمال سوریه به واسطه حمله ترکیه به کردها وجود دارد، نیروهای وابسته به داعش که تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه قرار دارند، هر آن امکان فرار از این مناطق را دارند. خطری که در پیوند با تهدیدهای امنیتی مرتبط با آن می‌تواند درنهایت به احیای مجدد داعش بینجامد.
سایر اخبار این روزنامه
علی‌رغم فیلترینگ و قطعی اینترنت، همچنان پیام‌رسان‌های ایرانی به گردِ پای تلگرام نمی‌رسند
ژوبین صفاری
فاصلههایی که «دروغ» ایجاد میکند
«ابتکار» از تاثیر تکنرخی شدن بنزین بر بازارهای اقتصادی گزارش می‌دهد
وهم بنزین 3هزار تومانی
در شرایط کنونی بودجه‌ای بهتر نمی‌توان بست، در شرایط تعامل با جهان می‌توان از بودجه بهتر حرف زد
آیا ابزارهای دیجیتالی می‌توانند در تربیت کودکان موثر باشند؟
خلاقیت در محیط صفر و یک!
«ابتکار» از عملکرد رسانه ملی نسبت به انتخابات مجلس گزارش می‌دهد
خواب مصلحتی صداوسیما
داعش در آستانه سال نو میلادی چه پیامی مخابره کرد؟
افزایش حوزه نفوذ پس از شکست سرزمینی
وزیر دفاع:
امروز «عرصه اقتصادی» میدان واقعی مبارزه است
رئیس ستاد انتخابات کشور:
ملاک عمل هیئت‌های اجرایی، مر قانون انتخابات مجلس است
یک فعال سیاسی اصولگرا مطرح کرد
خطر حضور رادیکال‌ها در مجلس
سخنگوی کمیسیون انرژی:
اولویت بودجه ۹۹ باید حفظ قدرت خرید مردم و کاهش هزینه‌های زندگی باشد
FATF و همهپرسی مجازی
