«حریری بازی» صالح در عراق

سرویس بین الملل جوان آنلاین: عراقی‌ها که هفته‌ها است در انتخاب نخست‌وزیر سرگردان مانده و نتوانسته‌اند بر سر نامزد مشترک به توافق برسند، اکنون کرسی ریاست جمهوری را هم خالی از تصدی می‌بینند. برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق پس از رد گزینه نخست‌وزیری فراکسیون اکثریت، تحت فشار‌های سیاسی آمادگی خود را برای استعفا اعلام و بغداد را به مقصد اقلیم کردستان ترک کرد. این استعفا بی‌ارتباط با موضع کرد‌ها در خصوص قانون جدید انتخابات عراق نیست که آن را تضعیف‌کننده جایگاه سیاسی خود می‌دانند.
به گزارش «جوان» با گذشت یک ماه از استعفای عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی این کشور هنوز نتوانسته‌اند نامزد مورد تأیید اکثریت پارلمان را برای جانشینی وی به رئیس‌جمهور معرفی کنند و همین مسئله به تداوم بی‌ثباتی سیاسی در این کشور دامن زده است. برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق، پس از مخالفت با نامزدی اسعد العیدانی، گزینه فراکسیون پارلمانی البناء برای مقام نخست‌وزیری، پنج شنبه شب طی نامه‌ای به رئیس پارلمان آمادگی خود را برای استعفا اعلام کرد. به گزارش شبکه السومریه نیوز، برهم صالح در این نامه خطاب به پارلمان گفت که ترجیح می‌دهد به جای نادیده گرفتن درخواست معترضان، از سمت خود کناره‌گیری کند، زیرا قانون اساسی به وی اختیار رد کردن نامزد پیشنهادی را نمی‌دهد. خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از منابعی در دفتر ریاست جمهوری گزارش داد که برهم صالح بغداد را به مقصد سلیمانیه، زادگاهش واقع در اقلیم کردستان عراق ترک کرده و قرار است به زودی یک نطق تلویزیونی داشته باشد. معاون رئیس‌جمهور عراق دیروز گفت: «در صورتی که رئیس‌جمهور نامه اعلام استعفای خود را پس نگیرد، این نامه ظرف یک هفته رسمیت خواهد یافت». در صورتی که کناره‌گیری رئیس‌جمهور قطعی شود، این مسئله می‌تواند بحران سیاسی جاری عراق را پیچیده‌تر کند، زیرا پارلمان باید ابتدا جانشین وی را تعیین کند.
مخالفت با گزینه البناء به توصیه امریکا؟!
پس از چند روز کش‌وقوس ائتلاف البناء به رهبری هادی العامری، و نوری مالکی به عنوان فراکسیون بزرگ پارلمان عراق روز چهار شنبه گزینه پیشنهادی جدیدی را به رئیس‌جمهور معرفی کرد که مورد تأیید جریان سائرون وابسته به مقتدی صدر نیز بود، اما برهم صالح با نامزدی او مخالفت کرد. شبکه العالم دیروز به نقل از برخی منابع عراقی گزارش کرد که فشار‌های امریکا مانع از آن شد تا برهم صالح، اسعد العیدانی را مأمور تشکیل کابینه کند، چرا که به ادعای امریکایی‌ها العیدانی گزینه مورد تأیید ایران است. استعفای برهم صالح درحالی است که هفته گذشته برخی فراکسیون‌های عراق با بیان اینکه رئیس‌جمهور قانون اساسی را نقض کرده است، به دنبال جمع کردن امضا برای برکناری صالح بودند. اختلاف نظر‌ها برای انتخاب و معرفی نامزد نخست‌وزیری در شرایطی است که تاکنون به سبب عدم اجماع جریان‌های سیاسی در مجلس عراق، مهلت معرفی نخست‌وزیر دو بار تمدید شده است. اوضاع و معمای پیچیده سیاسی عراق اکنون وارد فاز سردرگمی شده و معلوم نیست، با اتمام دو مهلت برای معرفی نخست‌وزیر جایگزین، سرنوشت دولت و نظام سیاسی چه خواهد شد.


این استعفا در شرایطی انجام می‌شود که معترضان با حضور در خیابان‌ها خواهان انتخاب نخست‌وزیر هستند تا هر چه زودتر اصلاحات جدید را آغاز کند. استعفای برهم صالح در شرایط کنونی نه تنها کمکی به حل ماجرای اعتراضات عراق نمی‌کند بلکه به تشدید آتش اختلافات سیاسی در این کشور دامن می‌زند. استعفای غیرمنتظره برهم صالح و تداوم بی‌ثباتی سیاسی همانند رویه‌ای است که در هفته‌های اخیر، سعد حریری، نخست‌وزیر سابق لبنان در پیش گرفته و با کارشکنی در مسیر انتخاب نخست‌وزیر، بحران سیاسی در لبنان را تداوم بخشیده است. به نظر می‌رسد، اعتراضات در لبنان و عراق پروژه‌ای است که امریکایی‌ها با فشار استعفا به یکی از مقامات این دو کشور، به تداوم بی‌ثباتی سیاسی کمک می‌کنند. امریکا و عربستان سعودی که بزرگ‌ترین حامی معترضان عراقی و لبنانی به شمار می‌روند، از تداوم خلأ و بن‌بست سیاسی در این کشور‌ها رضایت دارند و در تلاش هستند نتیجه‌ای را که در انتخابات پارلمانی سال گذشته عراق و لبنان به دست نیاوردند اکنون از میان اعتراضات و خشونت‌ها به دست آورند.
موضع تأثیرگذار کرد‌ها
اعلام آمادگی برهم صالح برای استعفا تنها دو روز پس از تصویب قانون جدید انتخابات، بی‌ارتباط با موضع کرد‌های عراقی در خصوص قانون جدید انتخابات این کشور نیست. پارلمان عراق سه شنبه گذشته قانون انتخاباتی تازه‌ای تصویب کرد. مصوبه مذکور یکی از خواسته‌های مهم معترضان بوده است که از ماه اکتبر گذشته به خیابان‌ها آمده‌اند. قانون جدید به شهروندان اجازه می‌دهد که به جای رأی دادن به فهرست نامزد‌های احزاب، به نامزد مورد نظر خود رأی بدهند که نماینده حوزه انتخاباتی آن‌ها در پارلمان خواهد بود. به گزارش پایگاه المعلومه، گروه‌های کردی در جلسه پارلمان عراق برای تصویب قانون جدید انتخابات، پارلمان را ترک و مخالفت خود را اعلام کردند، چرا که به اذعان کردها، این قانون قدرت سیاسی آن‌ها در عراق را تضعیف می‌کند. بر اساس قانون اساسی عراق، رئیس‌جمهور از بین اقلیت کرد‌ها انتخاب می‌شود و در صورت برداشتن دست حمایتی احزاب کرد از برهم صالح، فرد دیگری باید جانشین او شود که باتوجه به اختلاف نظر‌های حزبی در عراق، پروسه طولانی را طی خواهد کرد.
مخالفت‌ها با استعفا
استعفای رئیس‌جمهور عراق واکنش‌هایی را در بین احزاب و جریان‌های سیاسی به دنبال داشته است. به گزارش شبکه العالم، صالح محمد العراقی که از او به عنوان فرد نزدیک به مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و رئیس ائتلاف سائرون یاد می‌شود، از اقدام برهم صالح استقبال و تقدیر کرد. اما از سوی دیگر، شماری از نمایندگان پارلمان این کشور از ائتلاف‌های گوناگون با این درخواست برهم صالح اعلام مخالفت کردند و با بیان اینکه عراق شرایط خیلی سختی دارد، اعلام کردند که از تصمیم رئیس‌جمهور عراق غافلگیر شدند. به نوشته روزنامه بغداد الیوم، این نمایندگان از رئیس‌جمهور خواستند در این شرایط مصلحت اصلی کشور حکم می‌کند که او به عنوان حامی قانون اساسی، از استعفا صرف‌نظر کند و به وظایف و تعهدات قانونی خود عمل کند. ائتلاف النصر به رهبری حیدر العبادی، نخست‌وزیر سابق عراق نیز در بیانیه‌ای ضمن مخالفت با استعفای برهم صالح، از او خواست که درخواست استعفای خود را پس بگیرد، چرا که تداوم این روند می‌تواند عراق را به سمت ناشناخته‌ای سوق دهد. همچنین گردان‌های حزب‌الله عراق در واکنش به این موضوع در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کشور وارد بحران شدیدی شده و یکی از دلایل آن رفتار مشکوک رئیس‌جمهور در نقض قانون اساسی است که حاضر نشد نامزد بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمانی را مأمور به تشکیل دولت کند». در ادامه این بیانیه آمده است: «برهم صالح تابع دیکته‌های امریکا و طرف‌های مشکوکی است که در راستای بهره‌برداری از تظاهرات برای تحمیل خواست خبیث خود کار می‌کنند.»